Microsoft Word Mead Mekarim doc
Yüklə 5,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Behişt və Cəhənnəm haradadır
Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 161 odda yandırdıqda, o aləmin nemətlərindən məhrum olub əzablara düçar olmaqda təəccüblü heç bir şey yoxdur. Bir tərəfdən İlahi peyğəmbərlər, bir tərəfdən də insanın öz ağlı ona kifayət qədər məlumat vermişdi. Məgər insan ixtiyarı olmadan bu işləri görüb? O, bu əzabları öz əliylə qazanmamışdırmı? Buna görə də nə şikayətə yer qalır, nə irad etməyə söz, nə də İlahi ədalətə zidd olan bir məqam. Burada bir məqam qalır ki, onunla da bu bəhsi tamamlayırıq. İmam Sadiqin (ə) bir hədisində oxuyuruq: “kafirlər ona görə əbədi cəhənnəmdə qalırlar ki, niyyətləri dünyada əbədi qalacaqları halda bu günahı davam etdirmək olub. Cənnət əhli də ona görə nemətlər içində əbədi qalacaqlar ki, məqsədləri bu dünyada əbədi qalacaqları surətdə daim yaxşı əməl edəcəkləri idi. Buna görə də hər iki dəstə öz niyyət məqsədləri əsasında əbədilik tapacaqlar.” 1 İlk baxışdan bu hədisdə bəzi iradlar nəzərə gələ bilər. Çünki günaha təkcə niyyət etmək əzaba layiq olmaq üçün yetərli deyil. Bundan əlavə günah niyət etmək barədə bəzi rəvayətlərdə deyilir ki, günahı təkcə niyyət etmək günah deyil və əzabı da olmaz. Lakin diqqətlə baxdıqda yuxarıdakı hədisdə incə mənalar görəcəyik ki, bizim keçmiş bəhslərimizə işarə edir. Çünki əbədi günah niyyəti etmək yalnız vücudu günah rəngi almış, hər yerini əhatə etmiş kəslərə aiddir. Daha aydın ifadə ilə desək, bu niyyət təklikdə heç bir əsər qoymaz, “əbədilik” getirən o insanın 1 Vəsailuş-şiə, cild 1, səhifə 36, hədis 4. Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 162 ruhunun xasiyyətidir ki, daima günah etmək niyyətindədir. günahların əsərindən bu hala gələn kəs Allahdan o qədər uzaqlaşar ki, qayıtmağa yer qalmaz. Bu da onun öz əməllərinin nəticəsindən başqa bir şey deyil. Behişt və Cəhənnəm haradadır? Behişt və Cəhənnəm indi mövcuddurmu? Yoxsa hələ mövcud olmaqdadırlarmı? Əgər mövcuddurlarsa, haradadırlar? Əgər indi deyil, sonradan mövcud olacaqlarsa, onların yeri harada olacaq? Başqa bir tərəfdən biz bəzi Quran ayələrində oxuyuruq ki, Behiştin yer və göylər qədər sahəsi vardır. Belə olan halda bəs Cəhənnəm üçün yer qalırmı? Bu, bizim bəhs etdiyimiz mətləblər önündə canlanan suallardır. Lakin onlara cavab verməzdən öncə bir məsələyə diqqət etməliyik ki, Quran ayələrindən və rəvayətlərdən Behişt və Cəhənnəm barədə gələn ifadələr üç müxtəlif mənada işlənmişdir: 1.Dünya behişti; 2.Bərzəx behişti; 3.Başqa bir cahanda olan Bərin və Cənnətul-məva behişti. Dünya behişti elə bu dünyada olan bağlar və s. ibarətdir. Quranda Səba qövmü barədə oxuyuruq: Həqiqətən, Səba qövmü üçün onların məskənlərində (Allahın qüdrəti və rəhmətinə dair) bir nişanə var idi. (Orada) sağ və sol tərəfdə iki cənnət (var idi. Onlara Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 163 dedik:) «Rəbbinizin ruzisindən yeyin və Ona şükr edin. (Məskəniniz) pak bir şəhərdir və Rəbbiniz də bağışlayan. 1 Dünya bağlarına “cənnət” kəlməsi ilə işarə etmək təkcə bu ayəyə məxsus deyil, digər ayələrdə də bu kəlməyə eyni mənada rast gəlinir. Böyük ehtimalla Adəmin (ə) olduğu cənnət də elə həmin bu dünya bağlarından biridir. Onun behiştdən yer üzünə enmə hadisəsi isə bir növ məqam baxımından baş vermişdir. 2 Çünki Adəm (ə) ilk andan etibarən Allahın yer üzündə olan nümayəndəsi seçilmişdi. Bu, maddi baxımdan. Mənəvi baxımdan da elm və biliyin məqamı cənnət bağlarından bir bağ kimi adlandırılmışdır. Bərzəx behişti yaxşı və pis əməl sahibləri üçün hazırlanmış nemət, ya əzabdan ibarət bir yerdir ki, dünya ilə axirətin arasında qərar tutub. Allah yolunda şəhid olanlar barədə oxuyuruq ki, “onlar diridirlər və Allah yanında nemətlərdən istifadə edirlər.“ 3 Yaxud şəhid öldürülərkən yerə düşdükdə sanki cənnətin qoynuna düşür. 4 Eləcə də buna bənzər ifadələr vardır ki, bəzi insanlar öldükdə sanki cənnətin qoynuna düşürlər. 5 Həmçinin ayə və rəvayətlərdə ölümdən sonra, məaddan əvvəl günahkarların qərarlaşdıqları yer bərzəx cəhənnəmi adı ilə tanınır. 1 Səba surəsi, 15. 2 Geniş məlumat üçün “Nümunə” təfsirinin 1-ci cildinə müraciət edin. 3 Ali-İmran surəsi, 169. 4 Məcməul-bəyan təfsiri, cild 2, səhifə 538. 5 Həmin mənbə. Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 164 Bəzən “Cənnətul-məva”, ya “Cənnətu-ədn” adlanan, eləcə də cəhənnəmə aid edilən “Əbədi od” adıyla tanınan məaddan sonrakı cənnət və cəhənnəm isə qiyamətdən sonra rəhmət, ya əzabdan ibarət olan və bu cahandan daha böyük olan bir yerdir. Dediklərimizə baxmayaraq bəzən bu üç mərhələli mənanın arasında anlaşılmazlıq meydana gətirilir ki, bu da yanlış nəticələr çıxarmağa yol açır. Ona görə də bu məsələdə diqqətli olmaq lazımdır. İndi məsələnin əslinə qayıdaq. Birinci sual bu idi ki, məaddan sonrakı cənnət və cəhənnəm indi mövcuddurmu? Şiə və sünni olmasından asılı olmayaraq məşhur islam alimlərindən bir dəstəsi, məsələn, Seyyid mürtəza və qardaşı Seyyid Rəzi, həmçinin əqaid alimlərindən olan Əbdul-cəbbar və Əbu Haşimin əqidəsinə görə həmin cənnət və cəhənnəm indi mövcud deyil, sonradan yaranacaq. Lakin əksər alimlər onların indi də mövcud olduğunu deyirlər. İslam mənbələrində buna aid dəlillər də mövcuddur. O cümlədən: 1. Şübhəsiz, (onun Peyğəmbəri özü ilə yuxarı apardığı) digər bir nazilolmada onu (öz gözü ilə əsl qiyafəsində, Allahı isə qəlbinin gözü ilə) görmüşdü. Sidrətul-müntəhanın (göylərin sərhədlərinin axırı və bəndələrin əməllərinin qalxıb-enmə yerinin sonunda yerləşən sidr ağacının) yanında. (Məhşərdə hesab Yüklə 5,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|