Azərbaycandan kənarda iŞLƏYƏn və yaşayan azərbaycanli miqrantlarin azərbaycanda qalan həyat yoldaşlari və
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat
- 1.3. Pul köçürmələri
- Cədvəl 2. Azərbaycan Respublikasından Rusiya Federasiyasına miqrasiya (2008-2011-ci illər üzrə) 18
- Diaqram 2. Mənşə ölkələrinə göndərilən pul köçürmələri (ÜDM-ə faiz nisbəti)
16 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat rantlarının 60%-nin əsas təyinat ölkəsi Rusiya idi, bu ölkədən sonra isə Ukrayna, Qazaxıstan, İsrail, Almaniya və Türkiyə gəlir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi də Rusiyanın Azərbaycandan gedən miqrantlar üçün əsas təyinat ölkəsi olduğunu təsdiqləyib. Rusiya Federasiyasının Federal Dövlət Statistika Xidmətinin məlumatına əsasən bu ölkədə Azərbaycandan olan miqrantların sayı 20.000-dən çoxdur və Rusiyadan vətənə qayıdanların sayı isə maksimum 1.800 nəfər təşkil edir. Bu məlumatlara əsasən 2011-ci ildə Azərbaycan miqrantlarının yalnız 5,6%-i Rusiya Federasiyasından vətənə qayıtmışdır (Cədvəl 2). AVROSTAT-a əsasən Aİ dövlətləri arasında Almaniya Azərbaycan vətəndaşlarını qəbul edən əsas ölkədir və 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının 15.509 vətəndaşı bu ölkədə yaşayırdı. 19
təxminən 23.000-ə bərabərdir. Azərbaycandan olan miqrantların sayına aid rəqəmlərdəki fərqi bö- yük ehtimalla belə bir faktla izah etmək olar ki, AVROSTAT-ın məlumat bazası yalnız Almaniyanın immiqrasiya orqanlarının diqqət mərkəzində olan qanuni və qanunsuz miqrantlar haqqında informa- siyanı özündə əks etdirir və Almaniyada çalışan digər qanunsuz miqrantların ümumi sayını nəzərə almır. İƏİT-nin məlumat bazasına görə artıq Türkiyə də azərbaycanlı miqrantlar üçün əsas təyinat ölkəsidir. Statistik məlumatları və rəsmiləşdirilmiş yaşayış icazələrinin sayını nəzərə alsaq, 2000- 2009-cu illər ərzində 115.000 azərbaycanlı Türkiyəyə gedərək bu ölkədə 1 aydan çox müddət ərzində qalmaq üçün müvafiq yaşayış icazəsi əldə etmişdir. 20 İƏİT tərəfindən təqdim olunan məlumatlar Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları ilə müqayisədə daha etibarlı görünsə də ehtimal olunur ki, bu rəqəmlər də azərbaycanlı miqrantların sayını dəqiq əks etdirmir. 21 Bunu belə bir faktla izah etmək olar ki, İƏİT tərəfindən təqdim olunan məlumatlar yaşayış icazəsi əldə etmək məqsədilə təqdim olunan ərizələrin sayına əsaslanır, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları isə bəzən Türkiyədə qaldıqları müddət ərzində bu cür icazə əldə etmək üçün bir neçə dəfə ərizələrlə müraciət edirlər. Bu baxımdan, yaşayış icazəsi üçün təqdim olunmuş ərizələrin sayından asılı olaraq bəzi əməkçi miq- rantlar İƏİT-in məlumat bazasında bir dəfədən çox qeydiyyata alına bilərlər. Azərbaycandan xaricə əmək miqrasiyası əsasən bazar ticarətilə əlaqələndirilir. Miqrantların əmək fəaliyyətilə məşğul olduğu ikinci vacib bir sahə inşaat sektorudur, bundan sonra isə nəqliyyat və kommunikasiya sektorlarını qeyd etmək olar. 22
Əmək miqrasiyası mənşə ölkələrinə müxtəlif yollarla təsir edərək adətən işçi qüvvəsinin azal- ması və eyni zamanda, miqrantlar tərəfindən müvafiq pul köçürmələrinin göndərilməsilə nəticələnir. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankına əsasən pul köçürmələrinin ümumi məbləği 2000-
18
2012-ci il sentyabrın 15-də baxılmış “www. gks.ru/bgd/regl/bl12-107” saytı. 19
SİAM, A. Allahverənov, E. Hüseynov “Avropa Birliyi və Şərq Tərəfdaşlığı Ölkələri arasında əmək miqrasiyasının dəyəri və faydası: Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”, səh.32. 2013-cü il. 20
Yuxarıda qeyd olunmuş ədəbiyyat, səh.32. 21
A. Allahverənov, R. Əliyeva, T. Sadıqov “Mərkəzi və Şərqi Avropada miqrasiyanın və kənd-şəhər miqrasiyasının so- sial təsiri. Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”, səh.5. Aprel 2012-ci il. 22
“Cənubi Qafqazda miqrasiya prosesləri: Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan”, səh.15. 2008-2009-cu illər. 17 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat ci ildəki 57 mln. ABŞ dollarından 2005-ci ildə 490 mln. ABŞ dollarına, 2010-cu ildə isə 1.338 mln. ABŞ dollarına qədər artmışdır. 23 Qonşu ölklələrlə müqayisədə Azərbaycan Respublikasına göndərilən pul köçürmələri ÜDM-in çox az bir hissəsini təşkil edir. Lakin Beynəlxalq Valyuta Fon- dunun (BVF) 2011-ci il üzrə məlumatların da qeyd olunur ki, Azərbaycan Respublikasına göndərilən pul köçürmələri bu ölkənin ÜDM-in 3% təşkil edir, bu göstərici isə dünya üzrə orta səviyyədən (4,5%) çox az olmasa da, Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya regionunun bir sıra ölkələrilə müqayisədə həddindən artıq azdır (Tacikistan – ÜDM-in 33%, Qırğızıstan – 31%, Ermənistan – 10%) (Diaqram 2-ə baxın). Gürcüstana göndərilən pul köçürmələri 2000-ci ildə ÜDM-in 6%-i təşkil edirdisə, 2011- ci ildə bu rəqəm 11%-ə bərabər idi, Ermənistanda bu rəqəmlər həmin müddət ərzində müvafiq olaraq 10%-dan 13%-ə artmışdır, Azərbaycanda isə həmin dövrdə 5%-dən 3%-ə enmişdir. 24
məlumatına əsasən 2011-ci ildə Rusiyadan Azərbaycana ümumilikdə 976 mln. ABŞ dolları məbləğində pul köçürmələri olmuşdur. 25
hesabla 2,8%-i təşkil edir (2,7% - şəhər və 2,8% - kənd yerlərində). 26 Lakin Dünya Bankının 2008-ci il üzrə yaşayış səviyyəsinin qiymətləndirilməsi tədqiqatına əsasən bilavasitə pul köçürmələrini alan ailələrdə həmin köçürmələr ailə gəlirinin təqribən 28%-i təşkil edir. Kənd/şəhər kontekstində pul köçürmələrinin ailə gəlirində faiz nisbəti şəhərlə müqayisədə kənd yerlərində daha yüksək rəqəmlə ifadə olunur: 30% - kənd və 25% şəhər yerlərində. Eyni zamanda, tədqiqat göstərir ki, Azərbaycanda pul köçürmələrini alanların 61% işsizlərdi və onların 52%-ni qadınlar təşkil edir. 27 Pul köçürmələrinin böyük bir hissəsi miqrant ailələrinin aşağı səviyyədə olan gəlirlərinin artırılması üçün, çox az bir 23
SİAM, A. Allahverənov, E. Hüseynov “Avropa Birliyi və Şərq Tərəfdaşlığı Ölkələri arasında əmək miqrasiyasının dəyəri və faydası: Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”, səh.43. 2013-cü il. 24
SİAM, L. Barbone, M. Kahanes, K. Tsimmermann “Şərq Tərəfdaşlığı Ölkələrindən Avropa İttifaqına miqrasiya /daha yaxşı gələcək üçün variant”, səh. 27-28. 2013-cü il. 25
http://news.day.az/economy/333700.html 26
2012-ci il sentyabrın 11-də baxılmış “http://www.azstat.org/statinfo/budget_households/en/index.shtml#” saytı. 27
SİAM, A. Allahverənov, E. Hüseynov “Avropa Birliyi və Şərq Tərəfdaşlığı Ölkələri arasında əmək miqrasiyasının dəyəri və faydası: Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”, səh.45. 2013-cü il. Diaqram 2. Mənşə ölkələrinə göndərilən pul köçürmələri (ÜDM-ə faiz nisbəti) Mənbə: BVF “Dünya iqtisadiyyatının inkişaf perspektivləri”, 2011-ci il. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|