Azərbaycandan kənarda iŞLƏYƏn və yaşayan azərbaycanli miqrantlarin azərbaycanda qalan həyat yoldaşlari və
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat
- AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat GİRİŞ
10 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat Çox az sayda qadın bildirmişdir ki, onların ərləri gələcək planlarını qurarkən həmin qadın- ların da fikrini soruşur. Qadınların çoxu öz ərlərinin gələcək niyyətləri barədə xəbərsizdir. Həmin qadınların böyük əksəriyyəti öz ərlərinin planları haqqında qohumlarından, tanışlarından və ya başqa mənbələrdən öyrənirlər və yalnız bəziləri bu barədə ərlərindən xəbər alırlar. Xaricdəki azərbaycanlı kişi miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları hətta bir neçə il ərzində heç bir məlumat almadıqda belə onlardan yalnız bəziləri ərlərindən artıq ayrı yaşadıqları- nı və ya boşanmaq niyyətində olduqlarını bildirmişdir. Boşanma qadınlardan cəsarət tələb edən bir proses olduğundan, buna çox az sayda qadın əl atır, çünki onlar bunu etdikdən sonra bu cür əməlləri bəyənməyən icmanın təziyiqilə üzləşməli olacaqlar. Aparılmış tədqiqat zamanı müəyyən olunmuşdur ki, kişilərin iş məqsədilə xaricə miqrasiyası, onlarla əlaqənin olmaması və vətəndə qalan ailə üzvlərinə heç bir maddi yardımın göstərilməməsi ailənin çox vacib (iqtisadi, psixoloji, sosial nəzarət) funksiyalarına mənfi təsir göstərərək qadın- larla yanaşı ailədəki uşaqları da əhatə edir. Ailənin birliyi və bütövlüyünü təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasında işlənib hazırlanan müvafiq miqrasiya siyasətlərində kişilərin xaricə miqrasiyası nəticəsində onların ölkədə qalan ailələrinin vəziyyəti nəzərə alınmalıdır. Belə bir spesi- fik qrupa aid ailələrin ehtiyacları əlaqədar miqrasiya siyasətlərinə daxil edilməlidir, çünki müəyyən şəraitdə bu qrup risk qrupuna çevrilə bilər və hal-hazırda müşahidə olunan ərlərin miqrasiya modeli uzunmüddətli mənfi fəsadlarla nəticələnə bilər ki, bu fəsadlar da indidən nəzərə alınaraq minimal bir səviyyəyə endirilməlidir. Müvafiq sorğu nəticəsində əldə olunan məlumatlar xaricdəki azərbaycanlı miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları və uşaqları üçün nəzərdə tutulmuş hər hansı bir formada sosial yardım və ya dəstəyin Azərbaycan Respublikasında hal-hazırda mövcud olmadığını nümayiş etdirir. Tədqiqat əsasında müəyyən olunmuşdur ki, indiki zamanda sözügedən miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları və uşaqları heç bir dövlət orqanı və ya QHT tərəfindən hədəfə götürülmüş xüsusi bir qrup kimi nəzərə alınmır və bu nöqteyi-nəzərdən BMqT-nin Azərbaycan Respublika- sındakı Nümayəndəliyi tərəfindən həyata keçirilmiş “Azərbaycandan kənarda işləyən və yaşayan
Müvafiq qanunvericilik aktları nəzərdən keçirilərkən öz miqrant ərlərilə faktiki əlaqəsi olma- yan qadınların daha çox üzləşdiyi problemlərin nikahın pozulmasına, atanın razılığı olmadan uşağın xaricə göndərilməsinə, ünvanlı sosial yardımlardan faydalanmaya və birgə mülkiyyət hüququndan istifadə etməyə aid məsələlərlə əlaqədar olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Tədqiqatdan irəli gələn tövsiyələr müəyyən edilmiş spesifik ehtiyaclara əsaslanaraq müvafiq qa- nunvericilik aktlarına (Ailə Məcəlləsi) dəyişikliklərin edilməsi, bəzi müdafiə mexanizmlərinin tətbiq olunması (sözügedən ailələrin aidiyyəti sosial işçilər tərəfindən monitorinqi və qiymətləndirilməsi) və bu cür ailələrin üzvlərinə köməkliyin göstərilməsilə (məşğulluq məsələləri və hüquqi məsələlərlə bağlı məsləhətlərin verilməsi, zəruri təlim kurslarının keçirilməsi, tibbi konsultasiyaların göstərilməsi, sosial və/və ya psixoloji xidmətlərin təşkili və s.) əlaqədar bir sıra təklifləri özündə əks etdirir. Əmək miqrasiyası davam etməkdədir və bu prosesin mənfi təzahürlərinə Azərbaycan Respublikasının mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının, həmçinin QHT-lərin biganə qalmaması və eyni za- manda ailələri qorumaq və bu cür miqrasiyanın mənfi fəsadlarını aradan qaldırmaq üçün bu təşkilatlar tərəfindən müvafiq tədbirlərin görülməsi çox vacibdir.
11 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat GİRİŞ Miqrantların və onların ailələrinin, həmçinin ölkələrin davamlı inkişafı üçün imkanlar və eyni zamanda risklər baxımından miqrasiya Azərbaycan Respublikası üçün bir mürəkkəb məsələ kimi qalmaqdadır. Bu günədək aparılmış tədqiqatlar miqrasiyanın çoxsaylı aspektlərini - miqrasi- yanın profilləri və tendensiyalarını, 6 əmək miqrasiyasının dəyəri və faydasını, 7 emiqrasiyanın sosial təzahürlərini, 8 əmək miqrasiyasının qadınlar və uşaqlar üçün fəsadlarını 9 və s. əlaqədar məsələləri işıqlandırmışdır. Əmək miqrasiyasının Azərbaycanda qalan miqrant ailələrinə təsiri baxımından bu ölkədə müəyyən səciyyəvi xüsusiyyətlər müşahidə olunmaqdadır. Əsasən kişilər ailə başçısı kimi öz ailəsinin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədilə xaricə üz tutduğundan əmək miqrasiyası prosesində böyük üs- tünlük təşkil edirlər 10 , qadınlar isə uşaqların böyüməsi və təhsil almasına, həmçinin öz valideynlərinin qayğısına qalmasına məsuliyyət daşımaqda davam edirlər. Azərbaycan cəmiyyətində çoxsaylı ailədaxili və dini adət-ənənələr müşahidə olunsa da aparıl- mış bir sıra tədqiqatlar azərbaycanlı miqrantların xaricdə qaldıqları zaman əksər hallarda öz ailələrilə əlaqə saxlamadıqlarını və bəzən heç bir maddi və ya iqtisadi dəstək göstərmədiklərini ön plana çəkmişdir. 11 Bütün bunları nəzərə alaraq BMqT kişilərin miqrasiyasının mənfi fəsadlarını azaldaraq müsbət təzahürlərini artırmaq üçün bu cür miqrasiyanın ailənin digər üzvlərinə (qadınlara, uşaqlara və yaşlılara) təsirini müfəssəl şəkildə təsvir etmək məqsədini öz qarşısına qoymuşdur. Azərbaycandan kənarda işləyən və yaşayan azərbaycanlı miqrantların uzun müddət və ya mütəmadi əlaqə saxlamadıqları Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları və digər ailə üzvlərinin vəziyyətinə dair tədqiqat sözügedən şəxslərin (qadınların, uşaqların və yaşlıların) vəziyyətini və çətinliklərini öyrənmək və bu cür hədəf qrupuna aid olan insanların hüquqlarının müdafiəsi və on- lara hüquqi yardımın göstərilməsi işinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində dövlət orqanlarına kömək göstərmək məqsədi daşıyırdı. Tədqiqat qarşısında aşağıda verilmiş konkret vəzifələr qoyulmuşdur: • Azərbaycanda miqrasiyaya aid müvafiq köməkçi mənbələri, ədəbiyyatı və statistik məlumatları təhlil etmək; • Xaricdəki azərbaycanlı miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşlarının və digər ailə üzvlərinin sosial-demoqrafik, iqtisadi və sosial xüsusiyyətlərini müəyyən etmək; • Sözügedən ailələrdə mövcud vəziyyəti və miqrasiya təcrübəsini öyrənmək; • Xaricdəki azərbaycanlı miqrantlar tərəfindən Azərbaycandakı ailə üzvlərinə göndərilən pul köçürmələrini və göstərilən yardımı qiymətləndirmək; • Xaricdəki azərbaycanlı miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşlarının ümumi vəziyyətini, ictimai əlaqələrini və səhhətilə bağlı vəziyyətini təhlil etmək; • Xaricdəki azərbaycanlı miqrantların Azərbaycanda qalan digər ailə üzvlərinin (uşaqların və yaş- lıların) vəziyyətini və sosial inteqrasiya səviyyələrini təhlil etmək; 6
BMqT “Azərbaycan Respublikasında miqrasiya prosesləri: ölkə üzrə profillər”. 2008-ci il. 7
SİAM, A. Allahverənov, E. Hüseynov “Avropa Birliyi və Şərq Tərəfdaşlığı Ölkələri arasında əmək miqrasiyasının dəyəri və faydası: Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”. 2013-cü il. 8
A. Allahverənov, R. Əliyeva, T. Sadıqov “Mərkəzi və Şərqi Avropada miqrasiyanın və kənd-şəhər miqrasiyasının sosial təsiri. Azərbaycan üzrə Ölkə Hesabatı”. Aprel 2012-ci il. 9
QTRM, Ə. Süleymanov “Əmək miqrasiyasının Azərbaycan ailə təsərrüfatına təsiri”. 10
Estoniya Qadın Tədqiqatları və Resurs Mərkəzi, İnsanların Harmonik İnkişafı Cəmiyyəti və TASO Fondu “Cənubi Qafqazda miqrasiya prosesləri: Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan. 2008-2009-cu illər üzrə sosioloji tədqiqatın nəticələri”. 11
QTRM, Ə. Süleymanov “Əmək miqrasiyasının Azərbaycan ailə təsərrüfatına təsiri”. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|