Azərbaycandan kənarda iŞLƏYƏn və yaşayan azərbaycanli miqrantlarin azərbaycanda qalan həyat yoldaşlari və
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat
- Diaqram 18. xaricdəki azərbaycanlı miqrantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları tərəfindən öz uşaqlarının sağlamlıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
- YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR
- Diaqram 19. Keçmiş bir il ərzində anaların öz uşağını/uşaqlarını qidalandıra bilməməsi və ya gündə bir dəfə qidalandırma halları
36 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat Sorğuda iştirak etmiş qadınlardan 21-i onların həyat yoldaşları tərəfindən uşaqların həyatı, məktəbdəki nailiyyətləri və üzləşdikləri problemlərinə mütəmadi olaraq maraq göstərildiyini bəyan etmişdir. 5 miqrant bunu vaxtaşırı edir, 6-ı onların yalnız necə olduqlarını soruşur, qalan 18-i isə ümumiyyətlə uşaqları barədə soruşmur. Tədqiqat zamanı əldə olunmuş məlumatlar miqrantların xaricdə nə qədər çox qalmasından asılı olaraq uşaqları ilə o qədər az maraqlandığını göstərir (Diaq- ram 17-ə baxın). Xaricdə olduğu zaman həyat yoldaşları ilə əlaqə saxlamayan kişilərin bir qismi (32 nəfərdən 13-ü) 11 ildən 20 ilədək və ya daha çox müddət ərzində nikahda olmasına baxmayaraq öz uşaqlarının vəziyyət ilə maraqlanmırdı (14 nəfərdən 12-i). Analar uşaqlarının səhhətinin onların səhhətindən daha yaxşı olduğunu bildirmişdir. Onlardan 15-i uşaqlarının sağlamlıq vəziyyətini “yaxşı”, 17-si “qənaətbəxş”, 6-sı “pis”, 1-i isə “çox pis” kimi qiymətləndirmişdir. 11 qadın hər bir uşağın fərqli vəziyyətdə olduğunu qeyd etmişdir (Diaqram 18-ə baxın). Xaricdə işləyən ataların vətəndə qalan uşaqlarından bəzilərinin son 12 ayda məktəbə getməməsindən ibarət hallara da rast gəlmək mümkün idi. Məktəbli yaşında uşaqları olan 40 qa- dından 9-u belə hallar barədə danışmışdır. Bu uşaqların məktəbə getməməsi səbəbi onların səhhəti (5 qadın bu səbəbi qeyd etdi), məktəb ləvazimatlarının, o cümlədən, məktəbli formasının olmaması (5 qadın), digərləri paltarlarının və ayaqqabının olmaması, həmçinin uşaqların ev işlərində köməklik göstərməsi zərurətilə əlaqədar idi. Məktəbə getməmək halları xüsusən məktəbli yaşında olan 2-3 uşağın böyüdüyü ailələrə xas idi. Kişilərin xaricə işləməyə getməsindən sonra uşaqların üzərinə yeni vəzifələrin düşməsi xüsusi diqqət kəsb edən bir məsələdir. Tədqiqat zamanı əldə olunmuş məlumatlar göstərir ki, ataların xaricə işləməyə getməsindən sonra 15 uşaq onların ev təsərrüfatları ilə bağlı bəzi işlərini öz üzərinə götür- müşdür, 10 uşaq həyətdə kənd təsərrüfatı işlərilə məşğul olurdu, 7 uşaq mal-qaraya baxırdı, 3 uşaq qa- zanc əldə etmək üçün işləməyə başlamışdır, 1 uşaq isə meyvə-tərəvəz satırdı. 17 uşağın hansısa işləri görmək üçün yaşı çox az idi, digər 18 uşaqdan isə ataları ölkədən getdikdən sonra məsuliyyətlərinin artırılması tələb olunmurdu. Bütün bunların nəticəsində təhsilə, oyuna və istirahətə ayrılan vaxt azalmışdır. Belə olduqda sözügedən ailələrdən olan uşaqların təhsildə yaxşı nəticələr əldə etməsi və gələcək ictimai faəllığı üçün diqqəti əsasən təhsilə yönəltməyi az ehtimal olunandır.
37 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat Kişilərin xaricdə işlədiyi zaman onların ailələrinin yoxsulluqda, o cümlədən, heç bir yardım olunmadan yaşamasını nəzərə alaraq demək olar ki, hər 4 ailədən biri aclıqdan əziyyət çəkirdi. Belə ailələrdən olan qadınlar öz uşağını/uşaqlarını qidalandırmaq üçün heç nəyin olmadığını və ya onu/ onları yalnız gündə 1 dəfə yedizdirə bildiklərini və bu cür vəziyyətlərin tez-tez yarandığını qeyd etmişdirlər (Diaqram 19-a baxın). Bu kimi vəziyyətlər əsasən 2 və ya çox uşaqlı ailələrdə yaranır. Hal-hazırda Azərbaycanda kişilərin ölkədən getməsi faktının onların həyat yoldaşları ilə qalan uşaqlarına təsiri məsələlərinə xüsusi diqqət yetirən tədqiqatlar çox az saydadır. Bununla əlaqədar ola- raq, biz miqrasiyanın uşaqlara təsirinin bəzi aspektlərinə diqqət yetirmək istərdik. İlk növbədə həmin uşaqlar natamam ailədə böyüyüdüyündən bu onların şəxsiyyətinə mənfi təsir göstərir. İkinci aspekt ondan ibarətdir ki, bu uşaqlar ev işlərində və ailənin maddi təminatının ödənilməsində öz analarına kömək etməli olduğundan onların təhsilə, oyunlara və istirahətə vaxtı az qalır. Bunun nəticəsində xaricdəki miqrantların vətənində qalan ailələrdən olan uşaqlar daha tez işləməyə başladığından təhsil prosesindən kənarda qalırlar. Bu cür ailələr öz uşaqlarının onlara daha böyük ictimai fəallıq təmin edəcək ali təhsil almaq istəklərinə müvafiq şərait yarada bilmirlər. Tədqiqat zamanı görüşlərdə iştirak etmiş bir sıra mütəxəssis uşaq əməyi və uşaqların istis- marı sahələrində araşdırmalar aparmışdır. Bu araşdırmalarda ailə büdcəsinə işə getməklə köməklik göstərmək üçün uşaqların məktəbi atmağa məcbur edilməsi hallarına rast gəlmək mümkündür: “Mən atası Rusiyaya getdikdən sonra həyətdəki qoyunlara baxmalı olduğundan artıq 1-2 ildir ki məktəbə getməyən 15 yaşlı qızın əhvalatı barədə bəhs edən konfransda iştirak etmişdim” (II_E2 saylı mütəxəssis). Cəlilabad rayonu kişilər xaricə işləməyə getdikdən sonra mövcud əmək qüvvəsinin əsas hissəsini təşkil edərək kənd təsərrüfatı işlərini aparan qadın və uşaqların daha çox müşahidə olunduğu rayon kimi qeyd edilir: “… və siz qadınlardan həyat yoldaşlarının harada olduğunu soruşanda onla- rın Rusiyada və ya Bakıda olduğunu eşidirsiniz...” (II_E4 saylı mütəxəssis). Kişilərin xaricə getməsinə cavab olaraq vətəndə qalan uşaqlarda aqressivliyin artmasını da is- tisna etmək olmaz. Bəzən bu uşaqlar cəmiyyətdə qəbul olunmuş normalardan kənara çıxan və ya hətta ziddiyyətli davranış nümayiş etdirərək müəyyən risk qrupunu da təşkil edirlər: “kişinin xaricdə olduğu ailələrin çoxunda axşam evə gələrək uşağa “Sən bunu səhv etmisən” deyən və ya “Bunu nə üçün etmisən?” sualını verən bir böyük yoxdur. Bəzi hallarda ata hətta uşağını cəzalandırır da… Bütün bunlar baş vermədikdə uşaq nəzarətdən çıxır. Bu uşaqlar təxminən 13-14 yaşa çatdıqda spirtli içkilər qəbul etməyə və siqaret çəkməyə başlayırlar. Onlar bilirlər ki, anaları həddindən artıq məşğul Diaqram 19. Keçmiş bir il ərzində anaların öz uşağını/uşaqlarını qidalandıra bilməməsi və ya gündə bir dəfə qidalandırma halları Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|