Microsoft Word Kitab-Rofat 2-M. doc

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Azərbaycanın Sovetlər  İttifaqı  tərkibində olduğu 70 illik 
dövr onun inkişaf dövrüdür. Bu dövrə qara yaxmaq olmaz, bu 
dövrü qiymətləndirmək lazımdır... Müstəqil Azərbaycanın 
təməli, özəyi, əsası həmin dövrdə yaranmış iqtisadiyyat, o dövrdə 
yaranmış elmi potensial, o dövrdə yaranmış  mədəni 
potensialdır. Bunu biz qiymətləndirməliyik”. 
 
HEYDƏR ƏLİYEV 
Ümimmilli lider
 
 

---

 
2

---

 
 
AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI 
A.A.BAKIXANOV adına TARİX İNSTİTUTU 
 
 
 
RÖFƏT QULİYEV 
 
 
 
 
 
 
 
AZƏRBAYCAN DÖVLƏTÇİLİYİ 
 TARİXİNDƏ GÖMRÜK İŞİ 
 
 
 
 
AZƏRBAYCAN SSR SOVET GÖMRÜK 
 SİSTEMİ ŞƏRAİTİNDƏ 
(1920-1991) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
BAKI – 2015 
 

---

 
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.A.Bakıxanov adına 
 Tarix İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur 
 
 
 
Elmi redaktor:  
İsmayıl Hacıyev 
 Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 
üzvü, AMEA-nın həqiqi üzvü, tarix üzrə 
elmlər doktoru, professor 
 
Rəyçilər:  
Adil Məmmədov  
 
tarix üzrə elmlər doktoru, professor 
 
Cəbi Bəhramov  
tarix üzrə fəlsəfə doktoru 
 
 
Quliyev R.Ə. Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində gömrük işi (Azər-
baycan SSR sovet gömrük sistemi şəraitində (1920-1991)).  
Bakı, Turxan NPB, 2015. - 308 səh. 
 
Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti devrildikdən sonra xarici ticarət 
əlaqələri üzərində dövlət inhisarının bərqərar olması  və gömrük işi sahəsində 
sovet rejiminin özünəməxsus qaydalarının tətbiq edilməsi prosesi sistemli 
şəkildə araşdırılır. 1920-1991-ci illər  ərzində Azərbaycan SSR ərazisindəki 
gömrükxanaların fəaliyyəti, sovet gömrük sistemində rolu və əhəmiyyəti təhlil 
olunur. Tədqiq olunan problemlə bu və ya digər  şəkildə  əlaqəli olan bir sıra 
əhəmiyyətli tarixi sənədlər elmi dövriyyəyə ilk dəfə daxil edilmişdir. 
Kitab milli iqtisadiyyatın və gömrük tarixinin tədqiqi və tədrisi ilə məşğul 
olan elmi işçilər, müəllimlər, həmçinin “İqtisadiyyat” və “Gömrük işi” ixtisası 
üzrə  təhsil alan tələbələr və milli gömrük tariximizi öyrənən oxucular üçün 
faydalı ola bilər. 
 
 
 
 
ISBN 978-9952-8212-9-1 
 
 
© Röfət Quliyev, 2015 
 

---

 
5
 
 
 
 
Mündəricat 
 
GİRİŞ  ......................................................................................................... 7 
I FƏSİL.  
Azərbaycan SSR-də sovet gömrük sisteminin 
qurulması ........................................................................................10 
1.1.  Sovet gömrük quruculuğu sahəsində ilk tədbirlər ...........................10 
1.2. Azərbaycan SSR XKS-nin gömrük siyasətində 
müstəqillik meylləri..........................................................................42 
1.3. Sovet gömrük rejimi Azərbaycanın 
iqtisadi-ticarət maraqlarına qarşı ......................................................51 
     1.4. Bakı gömrükxanası 20-ci illərin sonu - 30-cu illərdə........................85 
II FƏSİL.   SSRİ-nin xarici ticarət və gömrük münasibətlərində 
Azərbaycanın rolu (1922-1960-cı illər)   .......................................99 
2.1. Bakıda keçirilən xarici ticarət 
yarmarkaları gömrük sənədlərində ...................................................99 
2.2. Azərbaycan sovet-İran və digər ölkələrlə ticarət-
gömrük münasibətlərində. Xarici ticarət əlaqələri 
1930-cu illərdə................................................................................110 
2.3. Gömrükxanalar II dünya müharibəsi illərində................................128 
2.4.
 Müharibədən sonrakı illərdə gömrük 
əməliyyatlarının zəifləməsi
.........................................................140 
III FƏSİL.   Azərbaycan SSR-in xarici iqtisadi-ticarət əlaqələri 
gömrük işi müstəvisində (1969-1985-ci illər) ..............................148 
3.1. Respublikanın xarici iqtisadi-ticarət 
əlaqələrində irəliləyişlər..................................................................148 
3.2. Gömrük əməliyyatlarının həcminin 
artması. Bakı gömrükxanası ...........................................................174 
 

---