Microsoft Word Shelale Nebiyeva doc
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabı gözlərinə çox yaxın tuturdu.
67
...nəyə oxşayır? Identifikasiya, analogiya və metaforanın yaradılması ...haqqında biz artıq nə bilirik? Əvvəllər mənimsənilmiş biliklərin aktivləşdirilməsi ... ... əvvəllər öyrəndiyimizlə necə əlaqədardır? Əvvəllər mənimsənilmiş biliklərin aktivləşdirilməsi Izah edin, nə üçün?... Analiz Izah edin... necə? Analiz
...mənası nədən ibarətdir? Analiz Nə üçün... əhəmiyyətlidir? Əhəmiyyətin analizi ... ilə ... arasındakı fərq nədən ibarətdir? Müqayisə-qarşılaşdırma ... və ... bir-birinə nə ilə oxşayır? Müqayisə-qarşılaşdırma ...gündəlik həyatda necə tərbiq etmək olar? Real aləmdə tətbiq ...əksinə hansı arqumenti göstərmək olar? əks arqumentasiya ... hansı yaxşıdır və ya nə üçün? Qiymətləndirmə və onun əsaslandırılması Məsələnin həllinin mümkün yolları hansılardır? Ideyaların sintezi ...əsasında... və ...müqayisə edin Müqayisə-qarşılaşdırma Sizin fikrinizcə, səbəb hansıdır və nə üçün? Səbəb-nəticə əlaqələrinin analizi ...siz bu hökmlə razısınız? Qiymətləndirmə və onun
əsaslandırılması Siz öz cavablarınızı nə ilə əsaslandıra bilərsiniz? Qiymətləndirmə və onun əsaslandırılması Sizin fikrinizcə, ... məsələsinə necə baxa bilər? Başqalarının nöqteyi- nəzərinin araşdırıması
68
Ana dili dərslərində müəllim “Uşaq nəyi bilir?”sualına cavab axtarmaqdansa “Uşaq biliklərə yiyələnərkən başını necə işlədir? Məntiqi varmı? Təfəkkürünü inkişaf etdirmək üçün ona hansı qayğını göstərmək lazımdır?” tipli suallarının ətrafında düşünməlidir. Alimlər qeyd edir ki, Albert Eynşteyn məktəbdə çoxundan pis oxuyurmuş. Bəzən fizika və riyaziyyatdan 2 alırmış. Amma XX əsrin ən böyük alimi oldu. Belə çıxır ki, gələcək alimin təfəkkür qabiliyyəti o zaman müəllimlərin diqqətindən yayınıb. Onlar şagirdlərini mövcud məlumatları nə qədər bilməsi ilə qiymətləndiriblər. Hər bir uşaq istedaddır. Lakin onların hərəsində bir cəhət daha üstündür. Müəllim və ibtidai məktəblər üçün dərslik yazan alimlər insan intellektinin bütün cəhətlərini hərəkətə gətirməyi bacaran tapşırıqlar hazırlamalıdır. Mövcud dərsliklərdə diqqətimizi cəlb edən bəzi nümunələr var. “Inteqrativ oxu və yazı” seriyasından buraxılan “1 A sinfinin uşaqları” adlı vəsaitdə şagird intelektinə təsir edə biləcək bir neçə nümunə diqqəti cəlb edir. ORXANIN EYNƏYI Həkim Orxana eynək verdi. Orxan oxuyanda kitabı gözlərinə lap yaxın tuturdu. Indi Orxan eynək taxır və yaxşı görür. Atası Orxanı göz həkiminə apardı. Bu mətnə belə tapşırıqlar verilmişdir: 1. Şəkillərə əsasən mətni düzgün ardıcıllıqla yaz.
2. Sualları cavablandır. Orxanın problemi nə idi? Kitabı gözlərinə çox yaxın tuturdu. Problemin həlli nə idi? 69
Problem necə həll olundu? Göründüyü kimi bu tapşırığı oxuyan uşaq əvvəlcə hekayədəki cümlələri məntiqi ardıcıllıqla düzməyə səy göstərəcək. Həmin cəhət onun məntiqi bacarığına, başqa sözlə intellektinə təsir edəcəkdir. Tapşırıqda həmçinin şagird problem, problemi yaradan səbəb, problemin aradan qaldırılması yolu kimi məsələlərlə üzləşir. Bu, bir tərəfdən oyun xarakterli olduğu üçün cəlbedicidir. Digər tərəfdən problemin həll olunması yolları barədə düşünən uşağın ağlına, zəkasına təsir göstərir. Kim nəyi xoşlayır? Tapşırığı da şagird intellektinə yönəlmişdir: Sinfimizdə hərə bir şey xoşlayır. Aysel kukla ilə oynamağı sevir. Orxan yaxşı velosiped sürür. Kamran tənəffüsə çıxan kimi uşaqlarla gizlənqaç oynayır. Səadət isə rəqs etməyi sevir.
Müəllimimiz deyir ki, dərslərimizi də sevməliyik. 1. Şəkillərin altında uşaqların adlarını yaz. 2. Altından xətt çəkilən hansı söz mənaca fərqlidir? Sevir
Oynayır Xoşlayır 2. Hansı adda iki sait yanaşı gəlir? 3. Kamran 4. Aysel 5. Səadət 4. Cədvəli doldur.
Nəyi sevir Gizlənpaç oynamağı Səadət
Velosiped sürməyi Aysel
70 Mən
Mətnin sonunda verilən cədvəl üzərində düşünərkən uşaq özünü müstəqil bir şəxsiyyət hesab edir. Axı o, cədvəli müstəqil doldurur. Suallara özü cavab verir. Ağlını işə salmağı, hekayədəki obrazların xasiyyətini düzgün müəyyənləşdirməlidir. Buna görə də hekayəni təkrar-təkrar oxuyur, düşünür, məntiqi nəticələr çıxarır. “8 Mart” hekayəsində isə məntiq lap son cümlədə gizlənib. Onu başa düşmək üçün çox diqqətcil olmaq lazımdır. Martın 8-i idi. Selcan, Orxan və Aysel parkda görüşdülər. Orxan dedi: - Mən bu gün paltarımı özüm geyindim. Anama əziyyət vermədim. - Mən isə səhər yeməyimi özüm hazırladım, - deyə Aysel qürrələndi. – Anamı belə təbrik etdim. Uşaqlar Selcana baxdılar. O yavaşca dilləndi: - Mən səhər oyanan kimi anamın üzündən öpdüm. - Elə bu? – Orxanla Aysel bir ağızdan soruşdular. - Hə də... Axı mən hər gün paltarımı özüm geyinirəm, səhər yeməyini də özüm hazırlayıram.
1. Selcanın dediyi caümlələrin altından xətt çək. 2. “Dilləndi” sözünü hansı sözlə əvəz etmək olar? Dinlədi
Söylədi Dinmədi
3. Sən ananı “8 Mart günü” münasibətilə necə təbrik edərdin? Bu tapşırıq modeli sözü duymaq və yerində işlətmək bacarığına yönəldilmişdir. “Selcanın dediyi cümlənin altından xətt çək” tapşırığı hekayənin ideya-məzmununun açılmasına xidmət göstərir. Şagird həmin sözlərə diqqət yönəldəndə məlum olur ki, Selcan o biri uşaqların yalnız “8 Mart günü”
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|