Dərslikdə peşəkar səviyyədə yerinə yetirilən təreümənin əsasları ali məktəb tələbələrinə təqdim olunmuşdur
Yüklə 1,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bds konfrans, seminar və hu qəbildən olan tədbirlərdə hansı tərcümə formasından istifadə olunur Mövzuya aid sual və tapşırıqlar
- ARABIC from English and Russian (75, 3). 2. Bəs sizin işçi dilləriniz hansılardır 3.
- Hər hansı bir ölkədə mühacir axınının tərcümə bazarına təsirini göstərmək üçün beynəlxalq təcrübədən misal gətirin.
- 2.3. ŞİFAHİ TƏRCÜMƏNİN İKİ FORMASI
- Qeydhr hansı dildə və necə götiimlüı% burada əsas olan nədir
tələb siyasi və iqtisadi hadisələrə uyğun şəkildə dəyişə bilir. Belə ki. Mərkəzi və Şərqi Avropada keçirilən tədbirlərdə həmin ölkələrin milli dilləri rəsmi dövlət dili statusunu faktiki olaraq qazandığına görə işçi dillər kimi nəzərə alınmalı olur. Məsələn, Sovetlər ölkəsinin süqutundan sonra Azərbaycanda keçirilən çoxsaylı tədbirlərdə artıq yerli nümayəndələr rus dilində deyil, ölkə konstitusiyasına uyğun olaraq, ana dilində çıxış etmək hüququna malik olduqlarından bir çox konfrans, seminar və görüşlərin işçi dilləri sırasına Azərbaycan dili də əlavə olunmuşdur. Bds konfrans, seminar və hu qəbildən olan tədbirlərdə hansı tərcümə formasından istifadə olunur? Mövzuya aid sual və tapşırıqlar: digər 1. İrlandiya Tərcüməçiləri və Dilmancları Birliyinin bülletenində təqdim olunan yeni üzvlərin tərcümeyi-halından götürülmüş aşağıdakı iki misal əsasında haqqında söhbət gedən tərcüməçilərin işçi dillərini əlifba sırası ilə qruplaşdırın: a) Ola Jasinska POLISH and GERMAN into and from English Bilateral and conference interpreting b) Shirin Eldris ARABIC from English and Russian (75, 3). 2. Bəs sizin işçi dilləriniz hansılardır? 3. Hazırda Azərbaycanda hansı dillərdə tərcüməyə tələbat daha çoxdur və bunu hansı amillərlə izah etmək olar? 4. Hər hansı bir ölkədə mühacir axınının tərcümə bazarına təsirini göstərmək üçün beynəlxalq təcrübədən misal gətirin. 24 2.3. ŞİFAHİ TƏRCÜMƏNİN İKİ FORMASI Şifahi tərcümənin sinxron və ardıcıl formaları var. Sinxron tərcümə məxəz nitqlə demək olar ki, eyni zamanda həyata keçirilir. Sinxron tərcüməçi xüsusi texnika ilə təchiz edilmiş kabinədə oturaraq, qulaqcıqlar vasitəsilə eşitdiyi nitqi həmin anda tərcümə edib mikrafona deyir. Sinxron tərcüməyə verilən təriflərə görə, dilmanc məxəz nitqi tərcümə edib eyni vaxtda dinləyiciyə çatdırır. Hesablamalara əsasən, altı saatlıq iş günü ərzində sinxron tərcüməçi 65 səhifəlik bir materialı tərcümə edir. Burada sinxron termini, artıq qeyd etdiyimiz kimi, heç də hərfi mənada başa düşülməməlidir, çünki cümlənin ümumi məzmununu başa düşmədən dilmanc onu tərcümə edə bilməz. Cümlədə söz sırasından asılı olaraq, xəbərin sonda gəlməsi ingilis dilinə sinxron tərcümədə çətinlik törədir, çünki cümlə qurtar- maymca fikrin təsdiq və ya inkarda olduğu bilinmir. Buna görə həmin cümlənin tərcüməsi istər-istəməz sinxron alına bilməz. Məhz Azərbaycan dilində də belədir. Odur ki, sinxron tərcümə mütəxəssisdən güclü duyma qabiliyyəti və geniş dünyagörüşü tələb edir. Bu prosesə iki anormal hal xasdır. Əvvəla, adi halda biz dinləyib sonra danışırıq. Sinxron tərcümədə isə bu iki proses demək olar ki, eyni zamanda baş verir. Bu, fizioloji baxımdan anormal haldır. İkinci hal isə onunla bağlıdır ki, tərcüməçi əvvəlcədən məruzəçinin fikrini duyur. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, ləngiməmək üçün bəzi hallarda tərcüməçi natiqin cümləsi başa çatmamış onu öz fəhmi hesabına tərcümə etməyə məcbur olur. Sinxron tərcüməçi üçün ən vacib vərdişlərdən biri cəsarətdir. Seçim qarşısında qalarkən o, tərəddüd etmədən və vaxt itirmədən dərhal qərar qəbul etməli, hətta seçiminə şübhə etdiyi halda belə, alternativlərdən birini işlətməlidir. 25 Dilmancdan ən azı yarım saat fikrini toplamaq tələb olunur. Məhz dilmancın bu fiziki imkanını nəzərə alaraq sinxron tərcümə kabinəsində onların, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, hər 20 dəqiqə və ya yarım saatdan bir bir- birini əvəz etməsi lazımdır. Ardıcıl tərcümədə dilmanc məruzəçinin söylədiyi müəyyən nitq parçasını əvvəlcə eşidir, məruzəçi susduqda isə həmin parçanı olduğu kimi digər dilə çevirir. Ardıcıl tərcümə zamanı adətən natiq hər 1-5 dəqiqədən bir (hər paraqrafın və ya fikrin sonunda) fasilə edir və həmin hissənin tərcüməsi üçün şərait yaradır (64). Digər bir mənbədə isə göstərilir ki, nitq 15 dəqiqə çəkə bilər. Bu zaman mütərcim özü üçün qeydlər götürür (61). Tərcümə xidmətlərini təmin edən digər bir şirkət - IPI Professional İnterpretation Services Anywhere in the World - isə ardıcıl tərcüməni səciyyələndirərkən bunun hər bir və ya iki cümlədən sonra yerinə yetirildiyini göstərir (62). Yəni natiq bir, yaxud iki cümlə deyəndən sonra dayanır, dilmanca onları tərcümə etmək imkanı verir. Tərcümə tarixində belə hallar da var ki, məruzəçi fasiləsiz olaraq 1 saat danışır, sonra tərcümə üçün dilmanca üz tutur (21,23). Bəzi tərcüməçilərin məsləhətinə görə, yaddaş kifayət qədər yükləndikdə dilmanc məruzəçiyə dayanmağı xahiş edə bilər. Ardıcıl tərcüməçi üçün ən vacib şərtlərdən biri onun qeydgötürmə qabiliyyətidir. Çünki təfsilata zərər yetirmədən bütöv bir paraqrafı olduğu kimi yadda saxlamaq çox çətindir. Digər səciyyəvi cəhətlər qısamüddətli yaddaş, yaxşı təqdimat qabiliyyəti və inandırma bacarığıdır. Qeydhr hansı dildə və necə götiimlüı% burada əsas olan nədir? 26 Yüklə 1,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|