Z. S. Musayev, K. M. M mm dov, M. S. Z rb L yev su eht yatlarin nteqras yali dar olunmasi

33
su anbarı 1982-ci ild  istifad y  verilmi dir. Anbarın ümumi h cmi 2677 
mln.m
3
, faydalı h cmi is 1425 mln.m
3
-dır.
Anbarın normal dolma s viyy si 158 m, ölü h cminin s viyy si
143,5 m, su güzgüsünün sah si 115,0 km
2
-dır. Onun b ndinin uzunlu u
4500 m, hündürlüyü is 70 m-dir. 
Anbardan 
mkir, Samu ,
anlar v  Goranboy rayonlarının 46 min 
hektar torpaq sah l rini suvarmaq üçün 
mkir ma ın kanalına iki pill li 
nasos stansiyası vasit sil  su götürülür. 
Su anbarı kompleksin  da il olan 
mkir su elektrik stansiyasında 
h r birinin gücü 190 min kVt olan 2  d d turbin qura dırılmı dır. 
Sel da qınları zamanı anbarın dolma ehtimalı yarandıqda b ndin q za
sel ötürücüsündün 2700 m
3
/san, SES vasit sil 910 m
3
/san suyu a a ı byef
ötürm k n z rd  tutulmu dur. 
Sirab su anbarı. M cradan k nar Sirab su anbarı Na çıvan rayonun-
da 3 t s rrüfatın 2700 hektar  kin sah sind  su t minatının ya ıla dırmaq 
m qs di il  tikilmi  v  1979 – cu ild  istismara verilmi dir. 
Anbara su m nb yini Turyan – ar dan götür n, uzunlu u 5,6 km v
s rfi 5 m
3
/san olan, monolit betonla üzl nmi  kanalla verilir.  
B ndin hündürlüyü 22 metr, üstd n uzunlu u 2,65 km, h cmi is 12,7 
mln. m
3
-dur. 
Anbardan nizamlanmı  s rf aparıcı kanala mövcud Sirab ar a verilir. 
B nanyar su anbarı.   M cradan k nar B nanyar su anbarı 1988-ci 
ild  istismara verilmi dir. 
Su anbarının tikintsii Na çıvan v  Culfa rayonlarında
linc çay su-
varma sistemind 795 hektar yeni torpaqların suvarılmasını v 2641 hektar
suvarılan torpaqların su t minatının ya ıla dırılmasını t min etmi dir.  
Anbarı su il  qidalandırmaq üçün su anbarından t
min n 7 km
yu arıda
linc  çayı üz rind  suq buledici qur u

---

34
v  uzunlu u 7,7 km olan g tirici kanal tikilmi dir. 
Anbar torpaq b ndd n, suaparıcı d mir – beton v  suttulayıcı il
birl dirilmi  qüll li subura andan ibar tdir. 
B ndin maksimum hündürlüyü 36,5m, üstd n uzunlu u 960 m  v
h cmi  17,4 mln.m
3
-dur. Subura ıcı 4 m
3
/san s rf  hesablanmı dır. Su 
massiv 12,22 km uzunlu unda kanalla verilir. 
yriçay su anbarı. Anbar 
ki v  Qa  rayonlarında 17 min hektar-
dan ço
kin sah l rini suvarma suyu il  t min etm k üçün in a edilmi dir. 
b nd qov a ının qur uları tikilib ba a çatdırılmı  v  obyektin 1-ci bura alı
kompleksi t rkibind  istismara verilmi dir. B nd qov a ı t rkibind   b nd, 
tunel tipli qüll li subura ıcı v  da qın sutullayıcısı v  s. tikilmi dir. 
Su anbardan nasos stansiyası il  sa  v  sol t zyiqli borularla suvarma 
massivl rin  verilr. B ndin hündürlüyü 23 m, üstd n uzunlu u 1,88 km  v
h cmi 80 mln. m
3
-dur. 
Vil çay su anbarı. Vil çay su anbarı tikintisinin ba a çatması il
Masallı rayonunda 11,3 min hektar  kin sah l rinin suvarılması t min 
edil c kdir. Obyektin tikintisi ba a çatmaq üzr dir,b nd kompleksi 
qur uları, sa  sahil kanalı, a a ı byefd  yerl
n nasos stansiyalarının
tikintil ri 1-ci bura ılı  kompleksi t rkibind  istismara verilmi dir. Dem k
olar ki, massivd  suvarma v  kollektor – drenaj  b k l rinin tikintisi d
ba a çatdırılmı dır. 
Su anbarının h cmi 46,0 mln. m
3
, b ndin hündürlüyü 37 m v  üstd n
uzunlu u 3,2 km-dir. Anbarın 2-ci növb sinin tikintisind   b ndin 
hündürlüyünün daha 15 m qaldırılması v  anbarın h cminin 130 mln. m
3
 –
çatdırılması n z rd  tutulmu dur.  
B ndin qov a ına da  – torpaq t rkibli qruntdan tökülmü   b nd, 
qüll  tipli suq buledici, tunel tipli tikinti - istismar subura ıcısı, açıq
nd k
tipli sutullayıcı qur ular da ildir. 
Yenik nd su anbarı.
mkir su anbarından 14 km a a ıda in a

---

35
edil r k elektrik enerjisi istiehsal etm k m qs dil  2000-ci ild  istismara 
verilmi dir. Anbarın ümumi h cmi 158 mln. m
3
, faydalı h cmi is 136 mln. 
m
3
-dir. 
Anbarın b ndind  ümumi gücü 150 min. kvt olan 4 aqreqatın
qura dırılması n z rd  tutulmu dur. Hazırda onlardan 112,5 min. kvt
gücünd  3 aqreqat istismara verilmi dir. 
Anbarın suyu il  Qarasaqqal ar  kanalı vasit sil  Samu  rayonunun 6 
min hektar torpaq sah si su il  t min edilir.  
1.4. YERALTI SU EHT YATLARI 
Yeraltı sular çay a ımının yaranmasında mühüm rol oynayır. 
Respublikamızda el  çaylar vardır ki, onlar yeraltı sularla qidalanır. Yeraltı
a ım yerüstü a ıma gör  az çirkl nm y  m ruz qalır v  buna gör  d  yeraltı
sular daha  ffaf v   t miz olur. Yeraltı suların s rfi iqlim  raitind n
nisb t n asılı oldu undan, daha sabitdir v  onun s rfi sulu lay qatının
suverm  qabiliyy tind n asılıdır. 
Yeraltı
irin su ehtiyatları
halinin, s nayenin v  kommunal 
t s rrüfatın su t chizatından istifad  olunmaqla yana ı suvarmada geni
istifad  olunur.  irin su çatı mayan rayonlarda az  orla mı  sulardan da su 
t chizatında v  suvarmada geni  istifad  olunur. Ad t n bel  suları
irinl dir r k (duzsuzla dıraraq) su t chizatı üçün yararlı v ziyy t  g tirilir 
v  onun istifad si is  geni   t tbiq olunur. Respublika  razisinin fiziki-
co rafi iqlim  raiti çay hövz sinin geoloji qurulu u mür kk b oldu undan, 
yeraltı suların m l  g lm si v  bu sularla çayların qidalanması arakteri d
mü t lifdir. 
C.H.Rüst movun t dqiqatlarına
sas n respublikamızın da lıq
rayonlarında yeraltı a ım çay hövz sinin yüks kliyind n asılı olaraq d yi ir.
n az yeraltı a ım Böyük Qafqazın imal –  rq v  c nub yamaclarında 600 
m yüks kliy  q d r mü ahid  olunur. Bu yüks klikd n artdıqca

---