Qrip infeksiyası
Müalicə
MÜALİCƏ
Qeyd edilən ağırlaşmaların müalicəsində daha intensiv dəstəkləyici
terapiya tələb olunur ki, bu zaman da
çox vaxt hospitalizasiya, antibiotik və/və ya antiviral preparatların təyini tələb olunur.
Ən yüksək hospitalizasiya göstəriciləri körpələr, >65 yaşlı şəxslər və xroniki patologiyaları olan
xəstələr arasında təsadüf edir. Qripdən ölüm hallarının 90%-dən artığı >65 yaşlı xəstə qrupunda qeydə
alınmışdır.
[92]
Qrip infeksiyasının erkən antiviral müalicəsi
Antiviral müalicə, tipik olaraq, infeksiyanın ağırlaşması zamanı və ağırlaşma riski yüksək olan xəstə
qruplarında tətbiq edilir. Neyraminidaza inhibitorları (zanamivir, oseltamivir) həm A, həm də B qripi
[93]
[94]
6[B]Evidence
viruslarına qarşı aktivdir. Neyraminidaza inhibitorları digər heç bir xəstəliyi
olmayan şəxslərdə qripin simptomlarının aradan qaldırılmasında məhdud eektə
[95]
malikdir və 2009-
cu ildə baş vermiş A/H1N1 qripinin müalicəsində geniş istifadə edilmişdir.
[93]
[96]
[97]
[98]
Bununla
belə, oseltamivirin istifadəsi və onun digər heç bir xəstəliyi olmayan böyüklər və uşaqlarda ağırlaşmaları
azaldıb-azaltmadığı geniş müzakirələrin mövzusu olmuşdur.
[93]
[99]
[100]
[101]
Aparılmış müşahidə
tədqiqatları mövsümi qripə görə hospitalizasiya edilmiş xəstələrdə oseltamivirin ölüm göstəricilərini
azaltdığını söyləməyə əsas verir.
[102]
Metaanaliz
nəticələri göstərmişdir ki, oseltamivir böyüklər
arasında qrip xəstələrində kliniki simptomların aradan qalxmasınadək keçən müddətdə cüzi azalma verir,
lakin ürəkbulanma və qusma hallarının sayını artırır.
[103]
Peramivir potensial neyraminidaza inhibotoru olaraq, venadaxili yeridilir; mövsümi qrip xəstələrində
vahid infuziyanın oseltamivirlə 5 günluk müalicə kursuna ekvivalent olduğu müəyyən edilmişdir.
[104]
Peramivir hazırda Avropada tətbiq olunur. ABŞ-da bu preparat 18 yaş və ondan yuxarı xəstələrdə
simptomların başlanma müddəti 2 gündən artıq olmayan kəskin ağırlaşmamış qripin müalicəsi üçün
göstərişdir.
M2 inhibitorları amantadin və rimantadin yalnız A qripi virusuna qarşı aktivdirlər. Mütəxəssislər
rimantadinin birinci sıra müalicə vasitəsi kimi istifadə edilməməli olduğu barədə həmkirdirlər,
belə ki, amantadinə qarşı çarpaz-rezistentlik yüksəkdir. Rezistent izolyatların sayının artması ilə
əlaqədar, həkimlər mövsümi rezistentlik xüsusiyyətləri əsasında yerli rəhbər orqanlardan tövsiyə
almalıdırlar.
[105]
Həm 12 yaşadək uşaqlarda, həm də böyüklərdə oseltamivirin peroral və zanamivirin inhalyasion
təyini zamanı, əgər təyinata simptomlar başlandıqdan sonra 48 saat ərzində başlanmışdırsa, qripin
davametmə müddətinin azaldığı qeydə alınmışdır.
[106]
[107]
Müalicənin faydaları preparatların
təyininə simptomlar meydana çıxdıqdan sonra ilk 24-30 saat ərzində başlandıqda maksimal olur.
[106]
[108]
[109]
[110]
Oseltamivir və zanamivir dəstəkləyici terapevtik vasitə olaraq simptomlar başlandıqdan sonra 2 sutka
ərzində təyin edilməli və kurs 5 gün təşkil etməlidir. Tipik olaraq, infeksiyanın ağırlaşması zamanı və
ağırlaşma riski yüksək olan xəstə qruplarında tətbiq edilir.
Böyüklərdə oseltamivirə tolerantlıq, adətən, yaxşı olur, lakin uşaqlarda qusma törədir. Böyüklərdə
respirator ağırlaşmaların azaldılması ilə əlaqədar oseltamivirlə müqayisədə zanamivirə dair sübutlar
nisbətən azdır.
Oseltamivirin istifadəsilə əlaqədar özünə xəsarət yetirmə və sayıqlama halları haqqda məlumatlar daxil
olduqdan sonra 2006-cı ilin noyabrında onun təhlükəsizliyinə dair xəbərdarlıq məlumatları nəşr edildi.
Bu xəbərdarlıqda bildirilir ki, qrip xəstələri, xüsusilə uşaqlarda oseltamivirin qəbulundan qısa müddət
22
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 30, 2017.
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı
buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara
müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.
Qrip infeksiyası
Müalicə
sonra özünə xəsarət yetirmə və sayıqlama riski artır və qeyri-adi davranış əlamətlərinin aşkarlanması
üçün onlara diqqətli nəzarət olmalıdır.
Ağırlaşmamış qrip infeksiyasına yoluxmuş, heç bir sistemli xəstəlik əlaməti olmayan hamilə qadınlarda
zanamivir və ya oseltamivir təyin oluna bilər.
[111]
Sistem təsirlərinin azlığı ilə əlaqədar zanamivir
ilk seçim variantı olaraq tövsiyə edilir, lakin hər iki dərman preparatı istifadə oluna bilər. Südverən
qadınlarda zanamivirlə müqayisədə oseltamivirə üstünlük verilir. Mövsümi qrip əlamətləri olan bir
yaşdan kiçik uşaqlar oseltamivirlə müalicə edilməlidir.
[111]
Yoluxmadansonrakı antiviral kimyəvi prolaktika
Aşağıdakılar üçün nəzərdə tutulmalıdır:
[112]
[113]
• Qripin ağırlaşmalarının inkişaf
riski yüksək olan xəstələrdə, əgər qrip vaksinasiyasından qısa
müddət sonra, adekvat immun cavab formalaşanadək xəstəlik baş verərsə
• Peyvəndə əks-göstərişi olan şəxslər. Buraya yumurtaya qarşı analaksiya və ya vaksinin digər
komponentlərinə qarşı allergiya, febril xəstəlik və ya daha əvvəl vurulmuş qrip vaksinindən sonra
6 həftə ərzində Giyen-Barre sindromunun inkişaf etməsi aid edilə bilər.
• Peyvənd olunmamış, lakin məlum qrip alovlanması zamanı kəskin respirator simptomlar inkişaf
edən xəstələr.
• Qrip alovlanması zamanı qripin ağırlaşmalarının başvermə riski yüksək olan xəstələrlə yaxın
təmasda olan peyvənd edilməmiş şəxslər.
• Uzunmüddətli qulluq müəssisələri və ya qocalar evlərində yaşayanların hamısı, eləcə də, artıq
peyvənd olunmuş şəxslər, əgər onların yaşadığı yerdə qrip alovlanması baş verərsə.
• Ölüm də daxil olmaqla, ağırlaşma riski yüksək olanlar. Bura immunokompromisli insanlar da aid
ola bilər.
• Vaksinin azlığı ucbatından peyvənd oluna bilməmiş şəxslər, əgər onlarda qripin ağırlaşmalarının
inkişaf riski yüksək olarsa.
Həm oseltamivir, həm də zanamivirin yoluxmadan qısa müddət sonra yoluxmuş şəxsə təyin edildikdə
infeksiyanın prolaktikası üçün eektiv olduğu nümayiş etdirilmişdir.
[106]
Bir tədqiqatda müəyyən
edilmişdir ki, mövsümi qripəbənzər xəstəlik əlamətləri olan ilkin xəstənin ailə üzvlərinə 48 saat
ərzində oseltamivirin peroral və ya zanamivirin inhalyasion təyini zamanı ailədaxili təmaslar arasında
simptomlarla təzahür edən qrip hallarının sayında əhəmiyyətli azalma müşahidə edilir.
[106]
Antibiotik terapiyası
İkincili bakterial pnevmoniya mövsümi qripin əsas ağırlaşmasıdır və mövsümi qripdən bütün ölüm
hallarının 25%-i onunla əlaqədardır.
[5]
Qrip koinfeksiyası baxımından pnevmoniyanın ən çox rast gələn
törədicilərinə Streptococcus pneumoniae , Staphylococcus aereus və Haemophilus inuenzae aiddir.
Antibiotiklər bu törədicilərə qarşı yönəlməlidir.
[114]
Müalicəyə dair təfsilatlı məlumatların icmalı
Əks göstərişlər, dərman maddəsinin qarşılıqlı təsirləri və alternativ doza daxil olmaqla, dərman haqqında
ətraı məlumat üçün yerli əzcaçılıq məlumatlar bazasına istinad edin. ( (baxın
İmtina
)
Ehtimal edilən
( xülasəyə )
Xəstə qrupu
Тх xətti
Müalicə
MÜALİCƏ
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 30, 2017.
BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı
buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara
müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.
23