Gülten Dayıoğlu’nun Çocuk Öykülerinin… 1929
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/3 Summer 2011
ile değil de başka bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Girişim hikâyenin en uzun bölümünü
oluşturur. Hikâyede kahramanın birden çok girişimi olabilir.
6. Sonuç: Karakterin gerçekleştirdiği girişim ya da girişimler sonucunda hedefine ulaşıp
ulaşmadığının veya girişimin sonunda meydana gelen kısa veya uzun vadeli değişikliğin ifade edildiği
bölümdür. Sonuç bölümü karakterde olumlu veya olumsuz bir tepki oluşturur.
7. Ana fikir: Nasıl bir ders çıkarıldığını veya çıkarılması gerektiğini belirtir. Ana fikir genelde
üst düzey düşünme süreçlerinin (analiz, sentez, değerlendirme) kullanılmasıyla elde edilir.
8. Tepki: Bu bölümde karakterin girişimlerinin kısa veya uzun vadeli sonuçlarına gösterdiği
tepki veya ana karakterin amaca ulaşmasının hikâyede yer alan ikinci karakteri nasıl etkilediği ifade
edilir. Tepki; duygusal, bilişsel veya eylemsel nitelikli olabilir.
AĢağıda, Gülten Dayıoğlu‟nun çocuklar için yazdığı 12 öykü kitabına ad olan birer öykü,
hikâye haritası yöntemine göre çözümlenmiĢtir. ÇalıĢmanın bulgularında ve sonuç bölümünde ise hem
bu öyküler hem de öykü kitaplarındakiler (Toplam 67 öykü) üzerinde durulmuĢtur.
1930 Bekir GÖKÇE
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/3 Summer 2011
*Bu öykü, hâkim bakış açısı ve yazar anlatıcı tekniği ile kurgulanmıştır.
KuĢçu çocuk, aldatma yoluyla kuĢ
satmayı bıraktı. Ġdris‟in yardımıyla
doğru yolu buldu.
Tepki
Ana
fikir
Problemi çözüm girişimleri
Başlatıcı Olay
7
6
4
3
Pazar yerinde dolaĢırken kuĢ satan bir
çocukla karĢılaĢan Ġdris‟in, kuĢla ilgilenmesi
Ġnsan, dürüstlük ve temiz yüreklilikle çalıĢmalı, yalan
ve aldatmaya baĢvurmamalıdır.
Bilişsel Tepki:
1. Ġdris, kuĢu ve yavrularını düĢündü.
2. KuĢçu çocuk, Ġdris‟in haklı olduğunu anladı.
Duygusal Tepki: Ġdris ve kuĢçu çocuk, sevindiler.
Eylemsel Tepki: KuĢçu çocuk, kuĢu göğe salıverip
Ġdris‟le uzaklaĢtılar.
1
Dekor
Problemler
Sonuç
Ġdris‟in, çocuğu dinlemesi, ona
doğrulukla çalıĢmayı önermesi
Kahramanlar
Ana Karakterler
Ġdris: Ġyi yürekli, çalıĢkan,
dürüst, duyarlı.
KuĢçu çocuk: Kurnaz, zeki,
yalancı.
Yardımcı Karakterler
Azat kuĢu
KomĢu
Köylüler
Kalabalık
Zaman (Kronolojik)
AkĢamüstü (Karanlık)
Bir hafta sonra
Mekân
Kentin pazar yeri (Açık Mekân)
Han odası (Kapalı Mekân)
Kırlar (Açık Mekân)
Bostanlar (Açık Mekân)
8
2
Para kazanmak için aldatma yoluyla
kuĢ satan çocuğun, doğru yolu bulup
bulamayacağı
Ġdris‟in aldatıldığını fark ettikten
sonra nasıl bir tutum sergileyeceği
5
1. AZAT KUŞU
Gülten Dayıoğlu’nun Çocuk Öykülerinin… 1931
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/3 Summer 2011
*Bu öykü, hâkim bakış açısı ve yazar anlatıcı tekniği ile kurgulanmıştır.
Tavandan dökülen altınlarla Veli eski,
düzensiz yaĢamını bıraktı. Babası gibi
bilgili, hayırsever biri oldu.
Tepki
Ana
fikir
Problemi çözüm girişimleri
Başlatıcı Olay
8
7
6
4
5
3
2
Veli adındaki oğlunu eğitimle kazanmaya çalıĢan
Hacı Ahmet Bey‟in hastalanması
Düzensizlik ve savurganlık içinde yaĢayan Veli,
babasının konağı satmama öğüdünü tutacak mı?
Odanın tavanındaki
halkaya ip geçirmesi
Ġnsan, sahip olduğu varlıkların değerini bilmeli,
savurganlıktan ve düzensiz yaĢamdan kaçınmalıdır.
Bilişsel Tepki: Veli, babasının kendisine yaptığı iyiliği anladı.
Duygusal Tepki: Veli, babasının ölümüne üzüldü.
Eylemsel Tepki: Veli, iĢ kurup çalıĢmaya baĢladı.
1
Problem
Sonuç
Bütün varlığını çarçur ederek yitiren Veli‟nin
babasının konaktaki odasına gitmesi
Dekor
Zaman (Kronolojik)
Ġstanbul‟un geçmiĢ zamanları
Birkaç yıl
Mekân
Ġstanbul (Açık Mekân)
Konak (Kapalı Mekân)
Babanın odası (Kapalı Mekân)
Kütüphane (Kapalı Mekân)
Ana Karakter
Veli: Yirmi yaĢında, tembel,
haylaz, saygısız, kendini
beğenmiĢ, savurgan; sonunda
bilgili, kültürlü, hayırsever.
Yardımcı Karakterler
Hacı Ahmet Bey
Veli‟nin arkadaĢları
Kahramanlar
2. DELİ BEY*