Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 1925-1949 turkey
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011
- Tepki Ana fikir Problemi çözüm girişimleri Başlatıcı Olay 8 7
- Bilişsel Tepki
- Yardımcı Karakterler
- 12. KUMLUKTAKİ YAVRU MARTI*
- Bulgular ve Yorum Gülten Dayıoğlu
Gülten Dayıoğlu’nun Çocuk Öykülerinin… 1941
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011 *Bu öykü, hâkim bakış açısı ve yazar anlatıcı tekniği ile kurgulanmıştır. Yavru martı, annesini dinlemedi, tembellik ve hazır yiyicilik etti. Çıkan fırtınada yaĢamını yitirdi.
Çocukların, deniz kıyısındaki kumlukta yavru martıyı görmeleri Kayalıklarda yaĢayan martının, deniz kıyısındaki kumluktan gitmemesi Çocukların, martıya su Anne martı ve yanındakilerin, martıyı kayalığa döndürmeye çalıĢmaları ÇalıĢmayla ve alın teriyle gerçek mutluluğa ulaĢabilen insan, hazır yiyicilik ve tembellik çukuruna düĢmemek için büyük sözü dinlemeli, yanlıĢta direnmemelidir.
Ana Karakterler Martı: Boz renkli, yavru; tembel, hazır yiyici, büyük sözü dinlemeyen Çocuklar: Ġyi yürekli Yardımcı Karakterler Gürcan, evdekiler, Kaya, Kaya‟nın babası, Osman, Güler Ana martı, öteki martılar
AkĢamüstü (Karanlık) Öğleden sonra (Zamanda geriye dönüĢ) Gece (Karanlık) Öğleüzeri (Aydınlık) Öğleden sonra (Bozuk, fırtınalı) Ġki gün sonra
Mekân Deniz kıyısı (Açık Mekân) Kayalıklar (Açık Mekân) Evler (Kapalı Mekân)
Yavru martının, annesinin uçma, balık avlayıp karnını doyurma önerisini geri çevirmesi 12. KUMLUKTAKİ YAVRU MARTI* 1942 Bekir GÖKÇE
akıcı, birbirini izleyen olayların yer aldığı öykülerde hareket unsuru ön plandadır. Yazar, konuları yapılandırırken olay ve çatıĢmaları kullanmıĢtır. Öykülerdeki olaylar, çocuğun gerçek yaĢamından izler taĢımakta, ona, insana özgü duyarlık ve güzele karĢı beğeni oluĢturma olanağı sunmaktadır. Dayıoğlu‟nun çocuk öykülerinde giriĢ, geliĢme ve sonuç bölümleri belirgindir. Sağlam bir kurgu gücünün zengin içerikli dil dağarcığıyla birleĢtiği öykülerin giriĢ bölümlerinde zaman ve mekân ögeleri (dekor), kahramanlar (ana karakter, yardımcı karakterler) tanıtılmıĢtır. Problemin (çatıĢma) çerçevesi çizilerek okuyucu, öykü metnine motive edilmiĢtir. Öykülerin geliĢme bölümlerinde problem ve problemin unsurları ortaya konulmuĢ, karakterlere iliĢkin daha çok bilgi verilmiĢtir. Bu bölümde okuyucu, kendi özellikleriyle karakterin özelliklerini karĢılaĢtırarak onu ideal bir tip olarak benimsemekte ya da benimsememektedir. Söz gelimi “Azat Kuşu” öyküsünde Ġdris, “Gökçen Kız
Buna karĢılık “Kır Gezisi”nde Hakkı, “İpek’in Doğumgünü”nde Ġpek, “Bilge’nin Sevinci”nde Bilge ve “Yalancı Çocuk”ta Erdinç, çocuk okuyucunun benimsemeyeceği tutumlar içinde olan kiĢilerdir.
kahramanların giriĢimleriyle çözüme kavuĢturulmaktadır. Bu bölüm, okuyucunun duygusal ve zihinsel açıdan rahatladığı bölümdür. Çünkü okuyucu, olayların akıĢı içerisinde, özellikle geliĢme bölümünde, duygusal ve zihinsel olarak etkilenmekte ve bu etkilenme, herhangi bir sonuca bağlanmadığı için onu rahatsız etmektedir. ĠĢte bu bölümde rahatsızlığın kaynağı, ortadan kaldırılmaktadır. Bununla birlikte
kavuĢmadığı görülmektedir. “Köylü Güneşe Aldandı” öyküsünde bahar güneĢine aldanarak okula paltosuz giden Sevinç, okul dönüĢü yağmura tutulur ve hastalanır. Bir hafta boyunca evde yatakta kalan Sevinç‟in canı sıkılır. Anneannesi de Sevinç‟e can sıkıntısını gidermek, bahar güneĢi ile ilgili tutumunun değiĢmesini sağlamak için bahar güneĢine aldanıp piĢman olan bir adamın öyküsünü anlatır. Bu öykünün sonuç bölümünde Sevinç‟in bahar güneĢi ile ilgili tutumunun değiĢip değiĢmediği belli olmamıĢtır. “Şerif’in Balıkları” öyküsünde annesiyle köyden kente gelen ġerif, kent yaĢamını ve denizi görünce büyülenir. Kentte kaldıkları odada sıkılan ġerif, balık tutmak için annesiyle deniz kıyısına gider. Oltacıdan olta kiralar, balık tutmaya baĢlar, tuttuğu balıkları da kese kâğıdına koyar. Bu sırada dedesine denizle ilgili sorular soran meraklı Feza, denizin dibinde akıntı olduğuna bir türlü inanmaz. Dedesi de balıkların olduğu kese kâğıdını denize atarak torununu akıntının olduğuna inandırmak ister. Ne var ki Feza‟nın akıntının varlığına inanıp inanmadığı belli olmamıĢtır. Çocuk öykülerinde karakterin kendi içinde, karakterler arası, karakter ile toplum arasında ve karakter ile doğa arasında olmak üzere dört tür çatıĢma görülmektedir. Söz gelimi “Azat Kuşu” öyküsünde ana karakter Ġdris, pazar yerinde gördüğü kuĢun satılık olduğunu öğrenince onu satın alıp beslemekle özgürlüğüne kavuĢturmak arasında ikilem yaĢıyor. Kaldığı han odasında kuĢu beslemesine izin vermeyeceklerini düĢünüyor. KuĢu satın alıp göğe salıverdikten bir hafta sonra pazar yerinde ikinci kez karĢılaĢtığı kuĢçunun kendisini aldattığını anlayınca kararlılıkla olayın üzerine gidiyor. Görüldüğü gibi Ġdris, kendi içinde, içinde yaĢadığı toplumla ve kuĢçu çocukla çatıĢmaktadır. Yazar, olay dizisinde değiĢik türde çatıĢmalara yer vererek kurguyu renklendirmekte, tekdüzelikten kurtarmakta, okuyucunun ilgi ve merakını artırmaktadır. Dayıoğlu, çocuk öykülerinde özellikle karakterin öteki karakter ya da karakterlerle çatıĢmasına daha çok yer vermiĢtir. Ana karakterin iç çatıĢması yaĢadığı öyküler; “Azat Kuşu”, “Gökçen Kız Çeşmesi”, “Leylek Karda Kaldı”, “İpek’in
verdiği öyküler; “Azat Kuşu”, “Gökçen Kız Çeşmesi”, “Leylek Karda Kaldı”, “Yakup’un Oğlağı”, Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|