Türkçe Edebiyat K
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ______________________________________________ Uluslararası T ürkçe E
108 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY Negerded gez ecel pürşem hemide Keşem derduş-i hud renc-i Hemide (Eğer ecel belimi bükmezse, Hamide’ye karşı duyduğum minnetten ölür giderim.) Tiflis’te mümkün olan her şey yapılmıştı. Fakat Sâbir’in hastalığı çok ilerlediği için yapılacak fazla bir şey kalmamıştı. Şamahı’ya geri döndükten sonra durumu iyice ağırlaştı. Hastalığı daha çok acı verir oldu. Hayatının bu son dönemlerinde yaşadığı acıyı, tam bir sanatçı diliyle, şu şekilde anlatmıştır: İsterem ölmeği men, leyk gaçır menden ecel; Gör ne bedbahtam, ecelden de gerek nâz çekem! 38
Görüldüğü gibi inançlı bir insan olan Sâbir’in korktuğu şey ölmek değildir. Hatta hastalıklarını anlatırken; “Ben vücudumdaki etimi halkımın yoluna çürüttüm. Eğer ömür vefa etseydi, kemiklerimi de halkın yoluna feda ederdim. Ama ne çare ölüm aman vermiyor.” diyerek yine asıl düşündüğünün halkı olduğunu söylemiştir. Asıl korktuğu, düşünmek bile istemediği şey ise unutulmaktır. Onu ziyarete gelen dostlarından Seyid Hüseyn hatıralarında onu son görüşünü şu şekilde anlatmıştır: Üstadı görmeye gittiğimde onu ilk defa çok kederli ve düşünceli gördüm. Sebebini sordum. Bana hocası Seyid Ezim ile olan bir görüşmesindeki sözünü söyledi: “Bir şair için bundan büyük bedbahtlık olmaz ki hayata gözünü yumarken bütün ömrünün mahsulü olan eserlerinin mukadderatını bilmesin.” Sâbir, bu sözü söyledikten sonra masanın üzerinden biriktirdiği eserlerinin başına geçerek ekledi: “Ben de şimdi aynı kederle kederleniyorum. Ölüm insandan çok uzak değil. Görünür ki ben de Hacı Seyid Ezim gibi kendi kitabımı görmeden hasret ile öleceğim. 39
Öyle de oldu. Mirze Elekber Sâbir 12 Temmuz 1911’de Şamahı’da 49 yaşında iken hayata gözlerini yumdu. Tek vasiyeti Abbas Sıhhat’a emanet ettiği edebî külliyatının kitap hâline getirilmesiydi. Mezarı yine Şamahı’da Yedi Günbed Mezarlığı’ndadır. 40
1.6. Hophopname’nin Kendi Serüveni 49 yaşında vefat eden Sâbir’in hayattayken şiirleri hep mecmualarda çıkmış, hiçbir kitabı yayımlanmamıştı. Çok istese de maddi sorunlar nedeniyle bu niyetini bir türlü yerine getirememişti. Eserlerinin kalıcılığını ancak böyle sağlayabilirdi. Fakat maaşı ancak ailesini geçindirmeye yetiyordu. Bu dileğini ve vasiyetini çok iyi bilen, başta Abbas Sıhhat olmak üzere, bütün aydın dostları onun bu isteğini yerine getirmek için hemen çalışmalara başladılar. Fakat bu hiç de kolay olmayacaktı.
38 “Taziyane” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 321. 39 ZAMANOV, A. (1973). Sâbir ve Müasirleri. Bakü. s. 216. 40 SÂBİR, M. E. (1975). Hophopname. Ankara. hz. Abdülmecid DOĞRU. s. XI. 109 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY Kitabın adı belliydi: “Hophopname”. Fakat nasıl çıkarılacağı, bunun için gerekli olan paranın nerden bulunacağı belirsizdi. Dostlarından Mahmutbey Mahmutbeyov’un çıkardığı kabataslak hesaba göre en az 300 manat 41 gerekiyordu. Bu meblağ bir sanatçının bir aylık kazancının otuz katından fazla idi. Şairin vefatından sonra “Me’lumat” adlı gazetede ise “Sâbir’e Heykel” isimli bir makalede tüm dünyada büyük sanatçıları anmak için büyük büyük heykellerinin yapıldığı, Azerbaycan’da ise Sâbir’in bir heykelinin dikilmesi gerektiği söyleniyordu. Bu yazıya cevap olarak “Kaspi” gazetesinde Sâbir’in heykele ihtiyacı olmadığı, acilen kitabının çıkarılması gerekliliği vurgulanıyordu. 42 Bu hadise Sâbir’in dostlarına bir fikir verdi. Abbas Sıhhat, Mahmutbey Mahmutbeyov, Seyid Hüseyn gibi sanatçılardan oluşan bir komisyon kuruldu. Ve başta Molla Nasreddin mecmuası olmak üzere pek çok yayında halktan Sâbir için bağış istendi. Bu yazılardan Sâbir’in ne büyük bir şair olduğu, halkına ne kadar çok sahip çıktığı, artık halkının da ona sahip çıkması gerektiği anlatıldı. 43
Bu hanımın çok sonra kız mektebinin müdürünün kızı olan Sara Bezirzade olduğu anlaşılacaktı. Başka hiçbir yardım gelmedi. Uzun bir süre boyunca aynı çağrı birkaç kez tekrarlandı. Bir müddet sonra da bu yazılar Rusça çıkan “Bakü” gazetesinde de yayımlandı. Amaç daha fazla insana ulaşabilmek idiyse de yine tek bir cevap bile gelmedi. Nihayet 1912 yılında Dilican Yaylası’nda istirahat eden Türk ve Ermeni aydınlar bir temaşa hazırlamaya, gelirini de bu komisyona bağışlamaya karar verdiler. 20 Eylül’de yapılan gösteride Ermeni bir yazar olan Gabriyel Sundukyan’ın “Ahşam Sebri Heyir Olar” isimli piyesi ve Medetov Nezmi’nin “Gırt Gırt” adlı komedisi sergilendi. Oyunlardan sonra ise Sâbir’in şiirlerinden örnekler okundu. Temsil sonunda biletlerin satışından ve ianelerden toplam 179 manat 75 kapik toplanmıştı. 78 manat 56 kapik oyunculara, salona vs. ödenince fona ancak 98 manat 19 kapik aktarılmıştı. Daha sonraki yardımlarla bu rakam 128 manat 19 kapike çıkmışsa da gereken paranın yarısı bile henüz toparlanamamıştı. 44
Daha fazla beklemek istemeyen komisyon, eserlerin küçük bir seçkisini daha az parayla çıkarmaya karar verdi. 104 sayfadan ve 110 şiirden oluşan “Hophopname”nin 1. baskısı 1912 yılının sonunda hazır hâle getirildi ve 1913 yılında çıkarıldı. Bu nedenle kitabın girişinde
41 Manat: Azerbaycan para birimi / Kapik: Manat’ın yüzde biri, kuruş. 42 ZAMANOV, A. (1973). Sâbir ve Müasirleri. Bakü. s. 63. 43 ZAMANOV, A. (1973). Sâbir ve Müasirleri. Bakü. s. 64. 44 ZAMANOV, A. (1973). Sâbir ve Müasirleri. Bakü. s. 75. Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|