Türkçe Edebiyat K
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ______________________________________________ Uluslararası T ürkçe E
- 2.3.7. Haksızlık ve Adaletsizlik
- 2.3.8. Toplumsal Ahlaki Çöküntü
125 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY Getdi mene ne fe'leliğin bade, ekinçi! Lağlağ danışıb başlama feryade, ekinçi! … Söz açma mene çoh çalışıb az yemeyinden, Canın becehennem ki ölürsen demeyinden! Men gözlemenem, buğda çıhar ver gözbebeyinden! Çeltik de getir, arpa da, buğda de, ekinçi! Yohsa soyaram lap derini, ade, ekinçi! Sen hey de: yohumdur, çıharıb canını allam! Vallahi oyub dide-yi giryanını allam! Şallağa tutub peyker-i üryanını allam! Öz halını sal indi özün yade, ekinçi! Lağlağ danışıb başlama feryade, ekinçi! 86
2.3.7. Haksızlık ve Adaletsizlik Toplum üzerinde baskı kurarak kendilerine kazanç sağlayan kişilerin eleştirisi de Sâbir’in şiirlerinde geniş yer tutar. Çünkü topluma en büyük zarar verenler mollalarla beraber işte bu zalimlerdir. Mollalar halkı cahilliğe, bağnazlığa mahkûm ederken servet sahibi zalimler de onlara maddi işkenceler çektirmişlerdir. O mazlumlardan biri de zaten Sâbir’in kendisidir. Hayatları, beklentileri paradır. Gerisi onlar için hiç önemli değildir. Sadece kendi karınlarının tokluğunu düşünürler, başkalarının açlığı onları hiç ilgilendirmez. Bu düşüncesini en dobra bir şekilde, “Ne İşim Var” şiirinde görmekteyiz. Bu zalimleri “Bir Mecliste On İki Kişinin Söhbeti” şiirinde tek tek sayar. İçlerinde haksızlığı haklı gösteren avukatlar, işinin ehli olmayan doktorlar, helal ile haramı birbirine katan tüccarlar, bir günde bin fetva veren mollalar gibi on iki isim altında saymıştır :
Vekil : - Hagsıza hagli deyip bir çoh günaha batmışam Hekim : - Derdi teşhis etmeyib, gövm egraba ağlatmışam. Tacir : - Men helal ile herami birbirine gatmışam. 87
Yazdığı şiirler içinde belki de en ilginci yine bu konu üzerine yazdığı “Ezrailin İste’fası” şiiridir. Bir doktorun zalimliğinden, beceriksizliğinden en az halk kadar Azrail de şikâyetçidir:
86 “Ekinçi” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 69. 87 “Bir Mecliste On İki Kişinin Söhbeti” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 3. 126 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY Goy alım canını bari, goparım mehşerini, Yohsa billâh gıracag gullarının ekserini. 88
Servet ve devlet sahibi zalimleri o kadar sert bir şekilde eleştirir ki yaşadığı dönemde bu zalimlerin Sâbir’i neden hiç rahat bırakmadıkları anlaşılmaktadır. Çünkü söyleyebileceği her şeyi söylemiş, yaptıklarının yanlışlığıyla beraber onlar hakkındaki bireysel düşüncelerini de dile getirmiştir. “Bakü Pehlivanlarına” şiirinde Fuzûli’yi hatırlarken zalimlere nefretini hiç gizlemez: Könlüm bulanır küçede cövlanını görcek, Nitgim tutulur herze vü hedyanını görcek. Canım üzülür eldeki galhanına bahcag. Gelbim alışır beldeki patranını görcek. 89
Ama bu zalimler, halkın parasını gasp eden zorbalar, yabancı güzel bir hanım gördüklerinde dize gelirler, onun için her şeyi yaparlar. “Gözelim…” şiirinde de bu durum anlatılıyor:
90
“Gocalıgdan Şikâyet” “Hörmetim Artır”, “Terane-yi Asilane”, “Beylere Mektup” gibi şiirleri ve benzerlerinde de aynı bakış açısı, aynı sertlikte kendini göstermektedir. 2.3.8. Toplumsal Ahlaki Çöküntü Sâbir’e göre milletinin çağdaş düşüncelerden bu denli uzak kalmasının pek çok sebebi olmasına rağmen en önemli sebep yine toplumun kendisidir. Hele Azerbaycan’da Sâbir’in gözlemledikleri ve Molla Nasreddinci diğer sanatçıların anlattıkları da düşünülürse durum gerçekten vahimdir. Namık Kemal’in meşhur şiirine yazdığı “Fahriye” ve “Amalimiz Efkarımız Efna-yı Vetendir” nazirelerinde: Zülmetsever insanlarız üç beş yaşımızdan, Fitne göyerir torpağımızdan, daşımızdan, Tarac ederek bac alırız gardaşımızdan, Çıhmaz, çıha bilmez de bu âdet başımızdan... Eslafımıza çünki hegigi helefiz biz!
88 “Ezrailin İste’fası” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 275. 89 “Bakü Pehlivanlarına” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 31. 90 “Gözelim” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 246. Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|