Türkçe Edebiyat K



Yüklə 1,1 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/16
tarix01.07.2018
ölçüsü1,1 Mb.
#52625
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16

      

117    

                                                                                                            Lokman TAŞKESENLİOĞLU 



______________________________________________ 

 

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE 

International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY 

Kâfir oldugları yetmezmi ki bu herzelerin, 

İsteyirler çekeler küfre müselmanımızı!

65

 

şeklinde  anlatır.  Çünkü  yeni  okulların  açılması,  halkın  aydınlanması  onların  iki  yüzlü 

olduklarını  ortaya  çıkaracaktır.  O  kadar  kızar  ki  onlara  “Zahide  Teklif”  adlı  şiirinde  meydan 

okur: 

Zâhidâ, gel soyunag bir kere paltarımızı, 

Çıharag zahire batindeki efkârımızı, 

Pişgah-ı nezer-i helge tutag varımızı, 

Görüb onlar dehi tehgig elesin, kârımızı, 

 

 

Her kimin ağı gara ise utansın, a balam! 

 

 

Belke illerce yatanlar bir oyansın, a balam!

66

 

Onların yalancılıklarından ne kadar bıktığını “Vâiz” adlı şiirinde de görüyoruz: 

Terk eyle riyanı ki riya şirk-i hefidir

İşbu sözü kendin bele tegrir eleyirsen

67

 

diye  onlara  çağrıda  bulunur.  Onların  beklentilerini,  isteklerini  ise  “Zahidin  Hülyası”  isimli 

şiirinde açıklamıştır: 



Zâhid ölmekden gabag megsudine çatmag diler, 

Cennete uygu ipiyle bir kemend atmag diler

68

 

Hatta zahitlerin bu dünyadaki üç beş kuruşun peşinde vakit geçirmekten başka bir şey 

yapmadıklarını, ne dini ne de devleti düşünmediklerini iddia eder: 



İranlı deyir ki, edl ile dad olsun

Osmanlı deyir ki, millet azad olsun

Zahid ne deyir? Deyir ki, garnım dolsun, 

İranlı da Osmanlı da berbad olsun!

69

 

Tabi ki bu dindar geçinenlere inanan halk da olmuştur. Sâbir’i kâfir ilan eden zahidlere 

inanan  halka  hitaben  de  kendi  din  anlayışını  “A  Şirvanlılar”  şiirinde  açıklamaya  çalışmış, 

kendini savunmuştur: 

Şieyem, emma ne bu eşkâlden, 

Sünniyem, emma ne bu emsalden. 

Sufiyem, emma ne bu ebdalden 

Heg seven insanem, a Şirvanlılar!

70

 

Bu şiirlerinin haricinde “Şikâyet”, “Ey Emu”, “Şirvan”, “Ah…”, “Ay Can”, “Bir Utan”, 

“Ya’lilaceb” gibi şiirler de aynı konuyu işlemiştir. 

                                                           

65

 “Ay Haray” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 122. 



66

 “Zahide Teklif” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 165. 

67

 “Vaiz” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 202. 



68

 “Zahidin Hülyası” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 213. 

69

 “Bir Deste Gül” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 260. 



70

 “A Şirvanlılar” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 359. 




      

118    

                                                                                                            Lokman TAŞKESENLİOĞLU 



______________________________________________ 

 

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE 

International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY 

2.3.3.

 

Kadın ve Çocuk 

Bir  dönem  öğretmenlik  de  yapan  Sâbir,  medeni  bir  toplum  oluşturmak  için  eğitime 

değer  verilmesinin  ne  kadar  önemli  olduğunun  bilincindedir.  Bu  nedenle  de  kadın  ve  çocuk 

konuları  üzerinde  çok  durmuştur.  Çünkü  ona  göre  toplumun  geleceğini  şekillendirecek  olan 

çocuklar,  onları  yetiştirecek  olan  da  kadınlardır.  Eğer  kadınlar  anne  olarak  yetersiz  kalırlarsa 

ilim sahibi çocuklar yetiştirmek mümkün olmayacaktır.  

Çevresindeki  zihniyet  ise  hiç  de  böyle  düşünmemektedir.  Toplumun  çok  büyük  bir 

kısmında kadınlar değersiz olarak görülmekte, çocuklar ise kendi kendine yetişen, birey olarak 

algılanmayan  bir  nesne  olarak  kabul  edilmektedir.  Cahiller  çocuklarını  da  kendi  büyüdükleri 

gibi büyütmek istemektedir. “Ol Gün Ki Sene Halik Eder Lutf Bir Övlad” şiirinde bu durumu 

dehşet içinde anlatmaktadır: 

Ol gün ki sene halig eder lütf bir övlat 

 

Olsun üreyin şad 

Te’yin ele cindarı ki, etsin ona imdad 

 

Tâ değmeye hemzad 

… 

Min gûne tilismata tutub eyle mügeffel 

 

Gezdir onu el el 

Ger deyse sovug, sancılanıb olsa da bimar 

 

Hökm et gele cindar 

Gösterme tebibe o cigergûşeni zinhar 

 

Goyma ola murdar 

Ağlarsa uşag derdinin ahtarma devasın 

 

Ancag söy anasın 

Gorhuzsun o da damdabaca ile çağasın 

 

Kessin de sedasın

71

 

Evlat  Halik’in  bir  lütfudur,  ama  o  kadar.  Daha  sonra  çocuk  cinciye  götürülür, 

hastalanınca  doktordan  uzak  tutulur,  derdini  anlatmaya  başlayınca  da  hortlakla  korkutulup 

anasına kızılır. Bu şekilde yetiştirilen çocukların da sonunu “Uşaglara” şiirinde anlatıyor: 

Vegt oldu heves etmeyesiz mektebe, derse, 

Te'lim alasız her ne ki âlemde beterse, 

Heyri burahıb ehz edesiz her ne zererse, 

Mail olasız her işe kim fitnese, şerse. 

 

Âdet gılasız herze vü hedyanı, uşaglar! 

 

Siz neyleyisiz mektebi, mollanı, uşaglar!

72

 

                                                           

71

 “Ol Gün ki Sene Halig Eder Lutf Bir Övlat” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. 



s.4 


Yüklə 1,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə