Türkçe Edebiyat K
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ______________________________________________ Uluslararası T ürkçe E
- 2.3.5. Eğitim
121 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY Turanlılarız, âdi-yi şüğl-i selefiz biz! Öz gövmümüzün başına engel-kelefiz biz! 76
Türk kavmine eskiden beri en çok zararı yine kendinin verdiğini, kardeş kavgasının hâlâ sürdüğünü teessürle anlatmıştır. Osmanlı Devleti’ni ise her şeye rağmen Türk devletleri içindeki en sağlam güç olarak görür. Osmanlıların da diğer Türklerin durumuna düşmemesi için uyarılarını “Yatmayın Allah’ı Seversiz” gibi şiirlerinde defalarca yapmıştır:
77
İran için ise “Satıram” şiirinde İran’ın bu kötü ve karışık hâline gelmesine sebep olarak gördüğü köhne zihniyeti açıklıyor: İstemem nuri, garanlık sevirem, Mülk-i İranı dumanlıg sevirem, Boşlayıb şehri, yabanlıg sevirem, Besdi şahlıg, dehi hanlıg sevirem, 78
Ayrıca İran’da artık yeniliklerin başlaması gerektiğini, bunun da meşrutiyetle olacağını “Neçün Vermeyir”, “Menimki Bele Düştü”, “İsyanları İranlıların”, “Helal Olsun Sene” gibi pek çok şiiriyle anlatıyor. Sadece Türkiye’de ve İran’da olanlardan değil , tüm dünyadaki Müslümanların içinde bulundukları durumlardan son derece rahatsızdır: Buyur gıl da dünyaye etf-i nezer, Müselmân kimi kim olur behtever? Bu İran, o Türkiye - hep biheter, Evet, başla Fas‘dan Hetay‘e geder Bahıldıgca gelbe meserret gelir, Gaç, oğlan! Gaç, at basdı! Millet gelir! O Albanya‘da Arnavut geyreti, Bu Gezvin‘deki mürtece hey'eti. Girit’de müselmanların haleti, Buhara‘da mezhebçiler söhbeti. Yemen‘den de başga revayet gelir, Gaç oğlan! Gaç, at basdı! Millet gelir! 79
“İran Niye Viran Oldu” şiirinde ise sorduğu soruya o dönemin politik hareketliliğinden bahsederek cevap vermektedir.
76 “Fahriye” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 76. 77 “Yatmayın Allah’ı Seversiz” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 138. 78 “Satıram” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 190. 79 “Gaç, At Basdı” - SABİR, M. E. (1962). Hophopname. Bakü. hz. Abbas ZAMANOV. s. 251. 122 Lokman TAŞKESENLİOĞLU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 96-132, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 96-132, TURKEY “Beynelmilel” şiirinde ise Türk ve Ermeni vatandaşların aynı topraklarda, kardeş kavgasından uzak yaşamalarını ve yaşayabileceğini anlatmaktadır. Bunun için de ortak düşmanların ektikleri nefret tohumlarının filizlenmesine izin verilmemesi gerektiğini ifade etmektedir. “Avropa’da Memdeli’nin Eşkbazlığı” isimli şiirinde ise İran Şahı Mehemmed Ali Kaçar Han’ı eleştirmektedir. Meşrutiyet gerçekleşince kaçıp, Avrupa’ya sığındıktan sonra kendisine yakışmayacak şekilde bir aktristin çevresinde pervane oluşunu anlatmaktadır. “Şirvan’da” şiirinde ise Şirvan’daki ve Bakü’deki acı hayatından bahsetmektedir. Bu şiirlerinin haricinde İran’ı ve diğer Türk dünyasını anlattığı “Etti Bu Felek Herkese Bir Tövr Yamanlıg”, “Ey Vay”, “Ölübe”, “Dil Mireved Zidestem”, “Görünür”, “Çuvaldız”, “Yuhu” gibi şiirleri de mevcuttur. 2.3.5. Eğitim Mirze Elekber Sâbir, halkı için her konuda çok çaba sarf etmiş olsa da ona göre en önemli konu eğitimdir. Memleketi ile batının medeniyet bakımından mukayesesini yaptıkça toplumunun ne kadar geri kaldığını görmüştür. Bunu anlayan çok az sayıda aydından biri olduğu için yaşadığı çevreyle en çok bu konuda çelişmiştir. Çünkü batılı anlamda eğitim, o dönemde çevresinde hoş karşılanmamaktadır ve bu tarz eğitimi savunması nedeniyle Sâbir’e de çok büyük tepki gösterilmiştir. Onu en çok üzen de budur. Güç sahibi kişilerin zulümleriyle mücadele etmeye hazırdır, fakat halkıyla karşı karşıya gelmek ona çok ağır gelmiştir. Yine bu sebeple herkesin gerçekleri görebilmesi için eğitimin her şeyi değiştirecek tek ışık olduğunu anlatmaya devam etmiştir. Sâbir’in eğitime önem vermesinin bir sebebi de kendi geçmişinden de eğitimle ilgili hatırladığı kötü anılarının olmasıdır. Çünkü o da ilk başlarda eski tarz eğitimden geçmiş, o da bu köhne zihniyetin kurbanlarından biri olmaya çok yaklaşmıştır. “Bilmem Ne Görübdür Bizim Oğlan Ohumagdan” şiirinde adından da anlaşılacağı gibi okuma heveslisi bir çocuğun cahil babasının ağzından yazılmış bir şiirdir. Kendisi gibi gücüyle ad kazanamayan, aklı fikri ilim tahsil etmek olan oğlundan şikâyet etmektedir: Min elm ohuyub söz bilesen, hörmetin olmaz Bu dari-cahanda Söz behrine gövher olasan, gıymetin olmaz Hase bu zamanda Yoh yoh bahıram fikrine, senden oğul olmaz Canın becehhenem Mırt mırt ohumagdan, kişi bir gan ki pul olmaz Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|