ŞƏrq təRƏfdaşLIĞI ÖLKƏLƏRİ 2016 avropa üÇÜn kiÇİk biznes aktinin icrasinin
Yüklə 320,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mövcud çatışmazlıqları əhatə edən bir sıra əsas qanun və qaydaların layihələrinin qəbulunun prioritet kimi müəyyən olunması
- sahibkarlığın başlıca səriştəlilik kimi inkişaf etdirilməsini
- Mövcud innovasiya, potensialın yüksəldilməsi və ixracın təşviqi səylərinin monitorinq və
- Cədvəl 12.4 Siyasi islahatlar üçün yol xəritəsi Siyasətlə bağlı tövsiyələr (prioritet islahatlar qalın şriftlə göstərilir)
- Potensial baxımdan KOS icra agentliyinin daxil edilməsi ilə hərtərəfli KOS strategiyasının/proqramının qəbul edilməsinin nəzərə alınması
- 2. Kiçik və orta sahibkarların maliyyə resurslarına çıxışının asanlaşdırılması
- 3. Sahibkarlığın tədrisi və bacarıqların inkişaf etdirilməsi
- 4. KOS- ların rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi
- Yerli səviyyədə inkişaf etdirilmiş İKT bacarıqlarına arxalanılmaqla iqtisadiyyatın bütün sektorlarında İKT -nin
- 5. Kiçik və orta sahibkarlığın beynəlmiləlləşməsinin dəstəklənməsi
- ქვეყნის დახასიათება მცირე ბიზნესის აქტის მიხედვით: საქართველო მსს პოლიტიკის ინდექსი აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები
20 gömrük rəsmiləşdirməsi üçün tələb olunan sənədlərin sayını azaldacağı, e-gömrük xidmətlərinin istifadəsini təşviq edəcəyi gözlənilir. AZPROMO kiçik və orta müəssisələr daxil olmaqla, yerli sahibkarlıq fəaliyyəti subyektləri arasında beynəlxalq ticarət fürsətlərini təbliğ edən başlıca agentlikdir. O, 2013-cü ildə İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi tərəfindən yaradılmış, fəaliyyət müstəqilliyinə malik, birbaşa nazirə hesabat verən birgə özəl- dövlət sektor təşəbbüsüdür. Onun illik büdcəsi 1 milyon AVRO-ya yaxındır və bütün xidmətləri ödənişsiz təklif olunur. AZPROMO-nun başlıca fəaliyyətlərinə ixracın tədrisi, məhsul və istehsalçıların kataloqları, təbliğat məqsədli tədbirlər (məsələn, biznes forumlar, sahibkarlıq fəaliyyəti subyektləri arasında birbaşa görüşlər) və beynəlxalq ticarət yarmarkalarında şirkətlərin iştirakının maliyyələşdirilməsi daxildir. 2013-cü ildə AZPROMO və GIZ birlikdə Aİ-yə ixracla bağlı konkret məsələləri əhatə edən ətraflı ixrac təlimatı (İxracatçılar üçün Təlimat Kitabı) hazırlamış və dərc etmişlər. 2014-cü ilin dekabr ayında, AZPROMO həmçinin İxracatçılar Klubu təsis etmişdir ki, burada kiçik və orta müəssisələr üzvlərin 25-30%-ni təşkil edir. Klubun başlıca fəaliyyəti istehsalçıların Azərbaycan məhsullarını xarici bazarlara ixrac etməsi üçün dəstəyin göstərilməsindən, qeyri-neft sektorunun ixracatçıları arasında ünsiyyət platforması yaratmaqdan ibarətdir. Lakin İƏİT tərəfindən 2015-ci ildə keçirilən sorğuda iştirak edən kiçik və orta müəssisələrdən heç biri hökumətin şirkətlərin ixraca və ya beynəlxalq şirkətlərlə tərəfdaşlıq etməyə təşviq edilməsinə yönəlmiş proqramlarından xəbərdar olmayıb. Hazırda, AZPROMO, İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi və GIZ Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bütün sənayeləri və müəssisələri əhatə edən yeni ixracatı təşviq proqramı hazırlayırlar. KOS-lar diqqət mərkəzində olan aspektlərdən biridir. Yeni proqramın AZPROMO-nun özünün potensialının formalaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirəcəyi gözlənilir. Məqsəd onun effektivliyini artırmaq, bazar məlumatları, qruplaşdırma və əlaqələndirmə, siyasətin müdafiəsi, başqa beynəlxalq ticarətin və investisiyaların təşviqi agentlikləri ilə koordinasiya kimi daha mürəkkəb ixrac təşviqatı xidmətlərini inkişaf etdirməkdir. İxracın təbliği tədbirlərindəki irəliləyişə baxmayaraq, Azərbaycanda ixrac fəaliyyəti ilə məşğul olan kiçik və orta müəssisələr üçün maliyyə dəstəyi mexanizmlərinin yoxluğu aydın nəzərə çarpır. İxracatla məşğul olanlar gömrük və digər rüsumların azalmasından faydalansalar da, ixracın maliyyələşdirilməsi yaxşı inkişaf etməyib. 2014-cü ilin yanvar ayında, Azərbaycan Prezidenti ixrac fəaliyyəti ilə məşğul olan şirkətlər üçün stimul və imtiyazlar sisteminin hazırlanması barədə planları açıqlamışdır, lakin dəstək tədbirlərinin təfərrüatları gözdən keçirilməmiş qalır. Bundan əlavə, Azərbaycanda KOS-ların qlobal istehsal-satış zəncirinə inteqrasiyasını dəstəkləyən və ya birbaşa xarici investisiya ilə yerli müəssisələr arasında əlaqələri təşviq edən konkret dövlət proqramları yoxdur.
Standartlar və texniki tənzimləmə Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi (SMPDK) texniki tənzimləmə, standartlaşdırma, metrologiya, uyğunluğun qiymətləndirilməsi, keyfiyyətin idarə olunması, akkreditasiya və sənaye mülkiyyətinin qorunması sahələrində dövlət siyasətinin icrasına görə məsuliyyət daşıyır. Hazırda Azərbaycanın siyasətlə bağlı başlıca məqsədi mövcud məcburi standartları texniki reqlamentlərə və könüllü standartlara çevirməklə, eləcə də Azərbaycan standartlarını beynəlxalq standartlarla uzlaşdırmaqla standartlaşdırma sistemini müasirləşdirməkdir. 2013-cü ildə Standartlaşdırma İnstitutu strukturu dəyişdirilməklə Standartlaşdırma və Sertifikatlaşdırma İnstitutuna çevrilmişdir. İndi
21 standartların məlumat bazasının və milli texniki komitələrin idarə olunması daxil olmaqla, onun səlahiyyətləri daha genişdir. Hazırda standartlaşdırma haqqında, Aİ prinsiplərinə və ÜTT normalarına uyğun qanun layihəsi hazırlanır. Akkreditasiya haqqında yeni qanun 2014-cü ildə qəbul olunub. Lakin bu qanunda hələ də çatışmazlıqlar mövcuddur; Aİ qanunvericiliyinə uyğunluq məqsədi ilə bu ilkin qanunvericiliyə düzəlişlərin edilməsi nəzərdə tutulub. Bu çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün hazırda akkreditasiyaya dəstək məqsədilə yeni Aİ Tvininq layihəsi hazırlanır. Qanunverici metrologiyaya gəldikdə isə, ölçmələrin vəhdəti haqqında qanun 2013-cü ildə qüvvəyə minib və Aİ tələblərinə uyğun hesab edilir. Akkreditasiya haqqında yeni qanun 2014-cü ildə qəbul olunub və həmçinin Aİ qanunvericiliyinə uyğundur. Hazırda Aİ Tvininq layihəsinin dəstəyi ilə texniki reqlamentlər haqqında qanun layihəsi hazırlanır, prioritet sektorlarda sahəvi qanunvericilik də hazırlanma mərhələsindədir. Uyğunluğun qiymətləndirilməsi sahəsində hələ də tanınmış uyğunluğu qiymətləndirilməsi orqanları arasında dövlət monopoliyası mövcuddur və bazara nəzarətlə bağlı qüvvədə olan qanunvericilik bazası Aİ qanunvericiliyinə uyğun görünmür.
2016 KBA qiymətləndirməsi Azərbaycanın KOS siyasəti çərçivəsini inkişaf etdirməyə davam etməsi üçün aşağıdakı prioritetləri irəli sürür:
Orta və uzun müddət üçün prioritetləri və konkret fəaliyyətləri müəyyən edən strategiya və ya bənzər siyasət sənədinin qəbulu ilə KOS siyasətinin formalaşdırılması üçün institusional çərçivənin təkmilləşdirilməsi. Bu sənəd Sahibkarlığın İnkişafı Siyasəti Şöbəsi tərəfindən formalaşdırılan siyasətlərin icrasına görə məsul ayrıca KOS agentliyinin yaradılmasının konturlarını cıza bilər. O həmçinin KOS siyasəti sahəsində fəal olan bütün nazirliklər və idarələr arasında koordinasiya, eləcə də özəl sektorla dialoq üçün strukturlu çərçivə təmin edə bilər.
qəbulunun prioritet kimi müəyyən olunması. Bura TTQ ilə bağlı qaydalar toplusu və təlimatlar, eləcə də lisenziya və icazələrin sadələşdirilməsi daxildir.
bank, həm də qeyri-bank maliyyə resursları üçün qanunvericilik bazası islahatı. Qanunvericiliyin əsas parçalarının (məsələn, özəl kredit bürosunun təsis edilməsinin təmin edilməsi, daşınan girov reyestri barədə, təminatlı əqdlərlə bağlı qanunvericilik islahatları) tamamlanması ölkənin maliyyə infrastrukturunda mövcud çatışmazlıqları aradan qaldırar. İnnovativ yanaşmalar bankları KOS-lara kredit verməyə, o cümlədən kredit zəmanəti planı yaratmağa və hazırkı zəmanət planlarına düzəlişlər etməyə təşviq edə bilər. Nəhayət, bank maliyyəsinə alternativ kimi kapital bazarının inkişafı önə çəkilə bilər.
Sahibkarlığın tədrisinin daxil edilməsi məqsədilə Təhsilin İnkişafı Strategiyası üzrə İşçi Qrupun genişləndirilməsi. Ayrıca bir qrup formalaşdırıla, bütün formal təhsil səviyyələrində sahibkarlığın başlıca səriştəlilik kimi inkişaf etdirilməsini diqqət mərkəzində saxlaya, habelə kurrikuluma tətbiq edilməmişdən əvvəl onu sınaqdan keçirə və qiymətləndirə bilər. Yüksək potensiallı qadın sahibkarlar üçün təlim və mentorluq artırılmalıdır. Sahibkarlıq bacarıqları həmçinin siyasətin
22 hazırlanmasının, monitorinq və qiymətləndirməsinin dəstəklənməsi üçün KOS təlimi üzrə daha sıx əlaqəli məlumat sistemi vasitəsilə inkişaf etdirilə bilər.
qiymətləndirməsinin gücləndirilməsi vasitəsilə kiçik və orta sahibkarlığın rəqabət qabiliyyətinin artırılması. Hökumət tərəfindən təqdim olunan innovasiyaya dəstək tədbirlərinin təzadsız və effektiv olmasının təmin edilməsi üçün daha strateji yanaşmaya ehtiyac var. Dar çərçivədə İKT sektoruna yönəldilmiş diqqət elmi dairələr və özəl sektor arasında institusional əlaqələrin inkişaf etdirilməsi daxil olmaqla, innovasiya üçün tam çərçivənin əhatə olunması məqsədilə genişləndirilməlidir. Hökumət həmçinin təsərrüfat-konsultasiya xidmətləri üçün ayrıca bazarı təbliğ etməklə KOS-lara ümumi dəstəyi gücləndirə bilər. Yanaşmalardan biri bu xidmətlərdən istifadə edilməklə, kiçik və orta müəssisələrin birgə maliyyələşdirilməsi ola bilər. İxracat maliyyəsi resurslarının inkişafı və qeyri-neft sektorunda keyfiyyətin yüksəldilməsinin təbliği hökumətin ixracın şəxələndiriulməsi səylərini dəstəkləyə bilər. Bundan əlavə, dövlət satınalmaları çərçivəsi ilə bağlı islahatlara ehtiyac var; dövlət satınalmaları üzrə tənzimləyici orqandan ayrı müstəqil nəzarət orqanın təsis olunması maraqların toqquşmasının qarşısının alınması üçün prioritet məsələdir. 12.4-cü Cədvəl KBA qiymətləndirməsinin aşkara çıxardıqlarına əsasən qısa, orta və uzun müddət üçün KOS inkişafı siyasətinə istiqamət verəcək siyasətlə bağlı potensial yol xəritəsini qısa təsvir edir Cədvəl 12.4 Siyasi islahatlar üçün yol xəritəsi Siyasətlə bağlı tövsiyələr (prioritet islahatlar qalın şriftlə göstərilir)
orta, uzun müddət)
Potensial baxımdan KOS icra agentliyinin daxil edilməsi ilə hərtərəfli KOS strategiyasının/proqramının qəbul edilməsinin nəzərə alınması O/U
lisenziyalar və icazələr üçün təkmilləşdirilmiş baza Q Sahibkarlar Şurasının bərpası və ya rəsmiləşdirilmiş dövlət özəl sektor konsultasiyaları platformasının tətbiqi
Q/O
Statistik məlumatların daha yaxşı toplanması; iqtisadi formalaşma üçün məqsədyönlü proqramların hazırlanması
Q/O/U
KOS- lar üzərində təsirin qiymətləndirilməsi üçün mövcud dəstək proqramlarında monitorinq və qiymətləndirmə sistemlərinin təqdim olunması, potensial ərizəçilərin məlumatlara çıxışının yaxşılaşdırılması
O
Kreditorlar üçün istifadə imkanının yaxşılaşdırılması, vəsatətin qaldırılmasından sonra stimulların təqdim olunması məqsədilə müflisliklə bağlı qanunvericilik bazasında islahat
Q/O 2. Kiçik və orta sahibkarların maliyyə resurslarına çıxışının asanlaşdırılması
Özəl kredit bürosu, daşınan girov reyestri, təminatlı əqdlərlə bağlı qanunvericilik bazası üzərində davam etməkdə olan işlərin tamamlanması; lizinq barədə normaların qəbulunun nəzərə alınması Q/O
KOS- lar üçün potensial fond birjası daxil olmaqla, cari dövlət proqramları çərçivəsində kapital bazarının inkişafının davam etdirilməsi
O
23
Girov tələblərinin tamamlanması üçün innovativ yanaşmaların nəzərə alınması; Sahibkarlığa Dəstək Milli Fondunun birbaşa dəstəyinin qiymətləndirilməsi
O/U
3. Sahibkarlığın tədrisi və bacarıqların inkişaf etdirilməsi
A) formal təhsilin bütün səviyyələrində başlıca sahibkarlıq səriştəsinin inkişaf etdirilməsi üzrə ayrıca işçi qrupun yaradılması; b) monitorinq və qiymətləndirmə çərçivəsinin inkişaf etdirilməsi (formal və qeyri -formal
sahibkarlıq tədrisi) məqsədilə Təhsilin İnkişafı Strategiyası çərçivəsində sahibkarlığın tədrisi şərtlərin müasirləşdirilməsi
Q/O
Ali təhsildə sahibkarlığın daha strateji inkişaf variantlarının və problemlərinin müəyyən edilməsi məqsədilə hökumət,
biznes, ali təhsil icmaları, tələbə təşkilatları (məsələn, milli simpozium) arasında milli dialoqun yaradılması
Q
İşlərin qadınların sahibkarlıq fəaliyyətini, xüsusən də qadın sahibkarlığının yüksək potensialını diqqət mərkəzində saxlayan daha təkmilləşmiş məlumatlar vasitəsilə dəstəkləyən qabaqcıl institusional nailiyyətlər əsasında qurulması
Q/O
Gələcəkdə dövlət və özəl sektorun təlim təminatçıları ilə paylaşılmaq məqsədilə təlim dəstəyi tələblərinin müəyyən edilməsi üçün başlıca sektorlarda menecerləri/inkişaf edən sahibkarlıq fəaliyyəti subyektləri sahiblərini özündə birləşdirən xüsusi işçi qrupların yaradılması
Q/O
4. KOS- ların rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi
Biznesin inkişafına dəstək bazarının inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş dəstəyi n təkmilləşdirilməsi (məsələn, konsultantların məlumat bazası, vauçer proqramları); KOS dəstəyi üçün vahid veb - interfeysin təqdim olunması Q/O
iqtisadiyyatın bütün sektorlarında İKT -nin istifadəsini təşviq edən hərtərəfli innovasiya strategiyasının hazırlanması və məqsədyönlü İKT dəstək tədbirlərinin təklif olunması (məsələn, İKT innovasiya vauçerləri) Q/O/U
Müstəqil nəzarət orqanının təsis edilməsi ilə dövlət satınalmasında KOS iştirakının təşviq edilməsi və bütün satınalma məlumatlarının elektron qaydada dərc edilməsi
O/U
KOS "yaşıllaşması" üçün müntəzəm və maliyyə stimullarının təmin edilməsi O/U
5. Kiçik və orta sahibkarlığın beynəlmiləlləşməsinin dəstəklənməsi
İxrac maliyyəsi üçün əlverişli mühit daxil olmaqla (ixrac üçün kredit proqramları), ixrac fəaliyyəti ilə məşğul olan KOS - lar üçün məqsədyönlü dəstək tədbirlərinin hazırlanması və icrası Q/O/:
Milli texniki reqlament və standartların beynəlxalq və Aİ standartlarına uyğunluğunun artırılması; standartlara uyğunluq üçün kiçik və orta müəssisələrə dəstək
Q/O/U
Birbaşa xarici investisiya və KOS arasında əlaqəyə təkanın verilməsi üçün məqsədyönlü proqramların hazırlanması (məs: qruplaşdırma proqramları, biliyin ötürülməsi ) O/U
24 Ədəbiyyat siyahısı Bekh, O. (2013), “Training for women entrepreneurs: an imperative for growth and jobs”, Inform (14), European Training Foundation, Turin. East Invest (2014), Doing Business with the EU: An assessment of Eastern Partnership SMEs, East Invest, Brussels. EBRD (2015), Regional Economic Prospects in EBRD Countries of Operations: May 2015, European Bank for Reconstruction and Development, London. EBRD (2014), Business Environment and Enterprise Performance Survey, BEEPS V (2011-2014), dataset, European Bank for Reconstruction and Development, London, available at http://ebrd-beeps.com. EBRD (2009), Insolvency Sector Assessment, European Bank for Reconstruction and Development, London. Gribben, A.A. (2013), “Entrepreneurial learning: keystone to an entrepreneurial future”, Inform, Issue 16, European Training Foundation, Turin IMF (2015), World Economic Outlook, April 2015, International Monetary Fund, Washington DC. IMF (2014), Republic of Azerbaijan, Staff Report For the 2014 Article IV Consultation, IMF Country
Lasku, G. and A. Gribben (2013), “Creating competitive edge: empowering SME skills”, Inform, Issue 17, European Training Foundation, Turin. Loughran, D. (2014), “Empowering a next generation of young entrepreneurs”, Inform, Issue 19, European Training Foundation, Turin. OECD (2013), Istanbul Anti-Corruption Action Plan Third Round of Monitoring, Azerbaijan Monitoring Report, OECD, Paris. OECD (2012), SME Policy Index: Eastern Partner Countries 2012: Progress in the Implementation of the Small Business Act for Europe, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/9789264178847- en.
Transparency Azerbaijan (2014), Report on Monitoring and Evaluation of Electronic Services in Azerbaijan, Transparency Azerbaijan, Baku. World Bank (2015), 2014 Micro, Small and Medium Enterprises (MSME) Access to Finance Demand Survey in Azerbaijan, World Bank, Washington DC. World Bank (2014), Doing Business 2015, World Bank, Washington DC. World Bank (2013), Fostering Entrepreneurship in Azerbaijan, World Bank, Washington DC. World Economic Forum (2014), Global Competitiveness Report 2014-2015, World Economic Forum, Geneva.
ქვეყნის დახასიათება მცირე ბიზნესის აქტის მიხედვით: საქართველო მსს პოლიტიკის ინდექსი აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები 2016 ევროპის მცირე ბიზნესის აქტის განხორციელების შეფასება of the European Union www.oecd.org/globalrelations/eurasia.htm Yüklə 320,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|