ŞƏrq təRƏfdaşLIĞI ÖLKƏLƏRİ 2016 avropa üÇÜn kiÇİk biznes aktinin icrasinin
Yüklə 320,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kiçik və orta sahibkarlığın beynəlmiləlləşməsinin dəstəklənməsi (10-cu və 7-ci Göstəricilər)
18 görünür. İnnovasiya strategiyasının hazırlanması siyasətlərin fraqmentlər formasında olması məsələsi həll edə, mövcud təşəbbüslərin monitorinq və qiymətləndirməsini yaxşılaşdıra və agentliklərarası koordinasiyanı təkmilləşdirə bilər. Hazırda innovasiya haqqında qanun hazırlanır, lakin effektiv icranın təmin edilməsi məqsədilə siyasətlə bağlı rəhbər sənədə və konkret fəaliyyət planlarına ehtiyac olacağı ehtimal edilir. Ümumi strategiyanın yoxluğuna rəğmən, Azərbaycan innovativ sahibkarlığa təkan vermək üçün bir sıra təşəbbüslər göstərmişdir, baxmayaraq ki, onların çoxunda əsas diqqət İKT sektoru üzərinə cəmləşib və məqsəd yalnız KOS-ları deyil, ümumilikdə müəssisələri əhatə etməkdir. 2012-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi fəaliyyətləri tamamilə dövlət büdcəsindən maliyyələşən İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondunu (İKT Fondu) təsis etmişdir. Fond dörd nazirlik və üç QHT-nin təmsil olunduğu (özəl sektor ayrı-ayrılıqda təmsil olunmur) nəzarət şurasına malikdir.. O, İKT layihələrini bir neçə üsulla dəstəkləyir:
kiçik (üç ilə qədər 10 000 -50 000 AZN), orta (beş ilə qədər 50 000- 500 000 AZN) və böyük (on ilə qədər 500 000-5 000 000 AZN) məbləğdə ola bilər.
innovasiyalardan gəlir əldə edilməsi üçün səhmdar kapitalı və riskli kapital təmin edir.
O, - əsasən kiçik və orta müəssisələrə - proqram təminatı məhsullarının hazırlanması, infrastruktur layihələri və e-xidmətlərin inkişaf etdirilməsi üçün qrant ayırır. Qrant layihəsinin maksimum davametmə müddəti 36 aydır. İki ilk seçim prosesində (2015-ci ilin yanvar ayına qədər), qrantın maksimum potensial məbləği 300 000 AZN olsa da, İKT Fondu hər bir mərhələdə 30 şirkətə 10 000 - 12 000 AZN arasında dəyişən kiçik qrantlar vermişdir. Azərbaycan həmçinin innovativ şirkətlər üçün fiziki infrastrukturun inkişaf etdirilməsində əhəmiyyətli irəliləyişə nail olmuşdur. Hazırda Pirallahı adalarında və Mingəçevirdə iki İKT texnologiya parkı inşa edilir. Yekunlaşdırıldıqdan sonra (2016-2018-ci illər arasında) onlar ev sahibi şirkətlər, eləcə də İKT Fondundan qrant alan startap layihələri üçün vergi imtiyazları təmin edəcəklər. Tikinti işləri davam etsə də, Pirallahı texnoparkının inkubatoru artıq Bakıda fəaliyyət göstərir. O, 120 ərizəçi arasından İKT Fondu üçün seçilmiş 35 layihəni əhatə edir. Onlar həmçinin özəl İT şirkətlərindən dəstək alırlar. Universitet daxilində ilk texnologiya parkı 2013-cü ildə Qafqaz Universitetində təsis edilmişdir. Onun məqsədi qeyri- neft sektorlarında elmi tədqiqatların aparılması vasitəsilə inkişaf etmiş texnoloji məhsullar istehsal etməkdir. Onun məqsədi həmçinin universitetlər və özəl sektor arasında əməkdaşlığı artırmaqdır. Ümumi sözlərlə desək, Təhsil Nazirliyinin yeni təsdiq olunmuş "2015-2020-ci illər üçün Sənayenin İnkişafına dair Milli Strategiya" çərçivəsində özəl sektorun dəstəyilə 2016-2017-ci illərdə ölkənin universitetlərində innovasiya mərkəzləri yaratması gözlənir. Həmçinin sənaye parklarının inkişaf etdirilməsi istiqamətində əhəmiyyətli səylər göstərilmişdir. Normalar 2014-cü ildə qəbul olunub və İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi hazırda kimyəvi məhsul istehsalı, alüminium və metal transformasiyası, yüngül sənaye, gəmiqayırma, qeyri-neft istehsalı və emalı üzrə ixtisaslaşmış dörd sənaye parkı və bir sənaye kompleksi inşa edir. Fəaliyyətə başlayan zaman bu parkların iştirakçı kiçik və orta müəssisələr üçün güzəştli kreditlər, təlim və konsultasiya xidməti təmin edəcəyi gözlənilir. Yuxarıda qeyd edilən irəliləyişə baxmayaraq, innovasiya təşəbbüsləri bütün sənaye sahələrində və sektorlarda daha geniş innovasiyadan (yalnız İKT deyil), eləcə də yeni texnologiyaya keçiddən, innovasiyalardan gəlirin əlavə edilməsindən, hazırda demək olar, mövcud olmayan tədqiqat institutları daxil olmaqla, daha sıx innovasiya şəbəkələrindən yararlana bilərdi. Bununla əlaqədar olaraq ölkədə tədqiqat və inkişaf fəaliyyətlərinin koordinasiya edilməsində aparıcı rol oynayan, vəsaitlərinin çoxunu
19 dövlətdən alan Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası bu yaxınlarda Elmi İnnovasiya Mərkəzini texnologiya transferi platformasına çevirməklə Milli İnnovasiya Mərkəzi yaratmaq planlarını açıqlayıb. Ekoloji cəhətdən təmiz iqtisadiyyat Azərbaycanda iri sənaye sektoru ətraf mühiti mühafizə siyasətlərinin diqqət mərkəzində qalır, lakin KOS-lar nəzərə alınmır. 2015-2020-ci illər üçün Sənayenin İnkişafına dair Milli Strategiya yeni müəssisələrin təsis edilməsi zaman yüksək ətraf mühiti mühafizə standartlarına əməl edilməsinə və enerjiyə qənaət edən texnologiyaların istifadəsinə xüsusi diqqət ayırır. Lakin strategiya KOS-ları əhatə etmir.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ətraf mühiti mühafizə qanunvericiliyinin risk əsasında şaxələndirilməsini icra etməyə başlayır: Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi haqqında qanun layihəsi ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsində (ƏMTQ) fərqləndirmənin aparılmasına imkan yaradır və müəssisələrə ətraf mühitə təsirlərinə, fəaliyyət sektorlarına və növlərinə görə tələblərin irəli sürülməsinə icazə verir. Lakin, bu sahədə başqa islahatlar nəzərdə tutulmayıb. Ekoloji cəhətdən təmiz sahibkarlıq fəaliyyəti, xüsusən də təkrar emal sənayesində maraqlı olan sahibkarların və investorların cəlb edilməsi məqsədilə eko-sənaye parklarının yaradılmasını təşviq edən siyasət mövcuddur. Bura müxtəlif korporasiya, torpaq, əmlak və əlavə dəyər vergilərindən azad olunma daxildir. Balaxanı, ilk eko-sənaye parkı 2011-ci ildə təsis edilib, hazırda üç şirkətə ev sahibliyi edir, lakin başqa alternativi yaradılmamışdır. Ekoloji cəhətdən təmiz investisiyalar üçün maliyyə resursları məhduddur. 2014-cu ildə AYİB Azərbaycanda enerji səmərəliliyi layihələrinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə Dəmirbanka 5 milyon ABŞ dolları məbləğində borc vermişdir. Bu xətdən sənaye və mənzillərin enerji səmərəliliyi layihələri və avadanlıqları üzrə ixtisaslaşmış şirkətlərə və fərdi müştərilərə kredit vermək üçün istifadə ediləcək. Kiçik və orta sahibkarlığın beynəlmiləlləşməsinin dəstəklənməsi (10-cu və 7-ci Göstəricilər) Hökumətin daha geniş iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi səylərinin bir hissəsi kimi, Azərbaycanda yeni ixracın təşviqi proqramı hazırlanır. KOS-lar həmçinin qlobal istehsal-satış zəncirinə daxil olmaq, eləcə də ixrac məqsədli maliyyə resurslarının inkişaf etdirilməsi məqsədilə dəstək tədbirlərinin təqdim edilməsindən yararlana bilərlər. Azərbaycan qanunvericiliyinin beynəlxalq qabaqcıl təcrübəyə uyğunlaşdırılmasında irəliləyiş əldə etsə də, mövcud sistemlərinin müasirləşdirilməsi üçün onun uyğunluq qiymətləndirməsi və bazara nəzarət sahələrində islahatların aparılması zəruridir.
Azərbaycanda beynəlxalq ticarətdə iri, dövlətə məxsus müəssisələr dominantlıq edir, kiçik müəssisələrin yalnız 2.1%-i , orta ölçülü müəssisələrin isə 1%-i birbaşa və ya dolayı qaydada ixrac fəaliyyəti ilə məşğuldur (AYİB, 2014). İxrac fəaliyyəti ilə məşğul olan şirkətlərin bu nisbəti BEEPS-in əhatə etdiyi bütün Avropa və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında ən aşağı səviyyəni əks etdirir. Dövriyyə kapitalı çatışmazlığı əsas problemlərdən biridir; Azərbaycan şirkətlərinin 68.2%-i ixracın maliyyələşdirilməsi üçün daxili və ya ailə resurslarından istifadə edirlər. Bu East Invest tərəfindən 2014-cü ildə keçirilən sorğuda iştirak edən Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri arasında ən yüksək rəqəmdir (2014). Respondentlərin yalnız 20.5%-i kommersiya banklarından istifadə edir. Ölkə Dünya Bankının Biznes Fəaliyyəti 2015 hesabatında sərhədlərarası ticarətin asanlığına görə 166- cı yerdədir, bu isə çoxsaylı sənədlərin tələb olunması (9) və ixrac prosesinin müddəti (27 gün, halbuki Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə orta göstərici 23.6 gündür) ilə əlaqədardır (Dünya Bankı, 2014). Lakin Nazirlər Kabinetinin 2014-ci ilin iyun tarixli qərarının və 2015-ci il iyul tarixli Prezident sərəncamının
Yüklə 320,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|