"Avropanın canlı təbiətinin və təbii mühitinin qorunması haqqında"
Avropa Konvensiyasına qoşulmaq barədə
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qərara alır:
1. Azərbaycan Respublikası "Avropanın canlı təbiətinin və təbii mühitinin qorunması
haqqında" 1979-cu il 19 sentyabr tarixli Avropa Konvensiyasına qoşulsun.
2. Bu qanun dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti HEYDƏR ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 28 oktyabr 1999-cu il
№ 730-IQ
Avropanın canlı təbiətinin və təbii mühitinin qorunması haqqında
AVROPA KONVENSİYASI
Bern, 19.IX.1979
GİRİŞ
Avropa Şurasına üzv olan Dövlətlər və bu sənədi imzalayan digərləri,
Avropa Şurasının məqsədinin təbiətin qorunması sahəsində onun üzvləri arasında
birliyin yaradılması olduğunu nəzərə alaraq;
Avropa Şurasının təbiətin qorunması sahəsində başqa dövlətlərlə əməkdaşlıq etmək
arzusunu nəzərə alaraq;
yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların gələcək nəsillərə çatdırılmalı və qorunmasına
ehtiyacı olan estetik, elmi, mədəni, əyləndirici, iqtisadi və daxili dəyərlərdən ibarət təbii
nəsil təşkil etdiyini başa düşərək;
yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların bioloci balansın saxlanılmasında əhəmiyyətli rol
oynadığını başa düşərək;
yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların bir çox növlərinin ciddi şəkildə azalmaqda
olduğunu və onların bəzilərinin nəslinin kəsilməsi qorxusu olduğunu qeyd edərək;
təbii məskunlaşma yerlərinin qorunmasının yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların
müdafiəsi və qorunmasının mühüm tərkib hissəsi olduğunu bilərək;
yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların qorunmasının dövlətlər tərəfindən öz milli
məqsəd və proqramlarında nəzərə alınmalı olduğunu və xüsusilə onların yerli köçəri
növlərini qorumaq üçün beynəlxalq əməkdaşlıq yaratmaq lazım olduğunu başa düşərək;
dövlətlər və ya beynəlxalq orqanlar tərəfindən ümumi fəaliyyət üçün edilən geniş
yayılmış tələblər, xüsusilə 1972-ci ildə İnsanların Ətraf Mühiti mövzusuna həsr edilən
Birləşmiş Millətlər Konfransı və Avropa Şurasının Məsləhətçi Assambleyası tərəfindən ifadə
edilən tələbləri nəzərə alaraq;
ətraf mühitin qorunması üzrə İkinci Avropa Hökumətləri Konfransının qəbul etdiyi 2
№-li qərarın tələblərinə, xüsusilə canlı təbiətin qorunması sahəsində, riayət etməyi
arzulayaraq,
aşağıda göstərilən məsələlər üzrə razılığa gəlmişlər:
I f ə s i l
ÜMUMİ MÜDDƏALAR
M a d d ə 1
1.
Bu Beynəlxalq Sazişin məqsədi yabanı bitkiləri və vəhşi heyvanları və onların
təbii məskunlaşmış yerlərini, xüsusilə qorunması bir neçə Hökumətin
əməkdaşlığını tələb edən növlərini və məskunlaşma yerlərini qorumaq və bu cür
əməkdaşlığa kömək etməkdən ibarətdir.
2.
Təhlükə altında olan və zəif növlərə, bu cür köçəri növlər daxil olmaqla, xüsusi
diqqət yetirilir.
M a d d ə 2
Razılaşan Tərəflər iqtisadi və əyləndirici tələbləri və riskli yerlərdə vəhşi heyvanları və
yabanı bitkiləri, onların subnövlərini, müxtəlifliyini və ya formalarını nəzərə alarkən, yabanı
bitkilərin və vəhşi heyvanların populyasiyasını və ya onu, xüsusilə ekoloci, elm və
mədəniyyət tələblərinə uyğun səviyyədə qorumaq və ya həmin səviyyəyə uyğunlaşdırmaq
üçün lazımi tədbirlər görür.
M a d d ə 3
1.
Hər bir Razılaşan Tərəf bu Beynəlxalq Sazişin müddəalarına uyğun olaraq,
təhlükə altında olan və zəif növlərə, xüsusilə endemik növlərə və təhlükə altında
olan məskunlaşma yerlərinə xüsusi diqqət yetirərək vəhşi heyvanlar və yabanı
bitkilər və təbii məskunlaşma yerlərinin qorunması üçün dövlət siyasətinə
kömək etmək üçün addımlar atır.
2.
Hər bir Razılaşan Tərəf öz işinin planlaşdırılmasında və inkişaf prinsiplərində və
ətraf mühitin çirkləndirilməsinə qarşı nəzərdə tutulan tədbirlərdə yabanı
bitkilərin və vəhşi heyvanların qorunması istiqamətində iş aparacağına öhdəlik
götürür.
3.
Hər bir Razılaşan Tərəf yabanı bitkilər və vəhşi heyvanların növləri və onların
məskunlaşdığı yerlərə dair biliklər əldə edilməsinə kömək edir və onların
qorunmasına olan ehtiyac barədə ümumi məlumat yayır.
I I f ə s i l
MƏSKUNLAŞMA YERLƏRİNİN QORUNMASI
M a d d ə 4
1.
Hər bir Razılaşan Tərəf yabanı bitkilərin və vəhşi heyvanların növlərinin,
xüsusilə I və II Əlavələrdə müəyyənləşdirilən növlərin məskunlaşdığı yerlərin
qorunmasını və təhlükə altında olan təbii məskunlaşma yerlərinin qorunmasını
təmin etmək üçün müvafiq və lazımi qanunvericilik və inzibati tədbirlər görür.
2.
Razılaşan Tərəflər öz işlərinin planlaşdırılması və inkişaf prinsiplərində əvvəlki
bənddə nəzərdə tutulan sahələrin qorunması tələblərinin həyata keçirilməsini
nəzərə alır ki, bu cür sahələrin pisləşməsini aradan qaldırsın və ya bu vəziyyəti
mümkün qədər minimuma endirsin.
3.
Razılaşan Tərəflər II və III Əlavələrdə müəyyənləşdirilən heyvanların köçəri
növləri üçün əhəmiyyətli olan və müvafiq olaraq onların qışlaması, yerləşməsi,
artması və ya tük tökmək/qabıqdan çıxması üçün istifadə etdikləri köçmə
marşrutları ilə əlaqəli olan ərazilərin qorunmasına xüsusi diqqət yetirəcəyinə
öhdəlik götürür.
4.
Razılaşan Tərəflər bu maddədə nəzərdə tutulan təbii məskunlaşma yerləri sərhəd
zonalarında yerləşdiyi halda onları qorumaq üçün öz səylərini müvafiq şəkildə
əlaqələndirməyi öhdəsinə götürür.
I I I f ə s i l
FLORA VƏ FAUNA NÖVLƏRİNİN QORUNMASI
M a d d ə 5
Hər bir Razılaşan Tərəf I Əlavədə müəyyənləşdirilən yabanı bitki növlərinin xüsusi
olaraq qorunmasını təmin etmək üçün müvafiq və lazımi qanunvericilik və inzibati tədbirlər
görür. Bu cür bitkilərin bilə-bilə yığılması, toplanması, kəsilməsi, kökündən çıxarılması
qadağan edilir. Hər bir Razılaşan Tərəf müvafiq şəkildə həmin növlərə malik olmağı və ya
onların satışını qadağan edir.
M a d d ə 6
Hər bir Razılaşan Tərəf II Əlavədə müəyyənləşdirilən vəhşi heyvan növlərinin xüsusi
olaraq qorunmasını təmin etmək üçün müvafiq və lazımi qanunvericilik və inzibati tədbirlər
görür. Həmin növlər üçün aşağıda göstərilənlər xüsusilə qadağan edilir:
a) bütün növlərin bilərəkdən ovlanması və saxlanması və bilərəkdən öldürülməsi;
b) nəsil artırma və istirahət sahələrini bilə-bilə zədələmək və ya dağıtmaq;
v) vəhşi heyvanların, xüsusilə nəsil artırma, böyütmə və qış yuxusu/yay yuxusu zamanı
bilə-bilə narahat edilməsi;
q) vəhşi heyvanların yumurtalarının bilə-bilə sındırılıb-dağıdılması və ya onlardan
götürülməsi və ya onların hətta boş olmasına baxmayaraq saxlanması;
ğ) bu maddənin müddəalarının səmərəliliyini artıra bilən hallarda, heyvanlara, canlı və
ya ölü halda, içi doldurulmuş və canlıya oxşadılmış heyvanlar, onların hissə və ya
törəmələri daxil olmaqla, sahib olmaq və ya onlardan daxili ticarət məqsədi ilə istifadə
etmək.
M a d d ə 7
1.
Hər bir Razılaşan Tərəf III Əlavədə müəyyənləşdirilən vəhşi heyvan növlərinin
xüsusi olaraq qorunmasını təmin etmək üçün müvafiq və lazımi qanunvericilik
və inzibati tədbirlər görür.
2.
III Əlavədə müəyyənləşdirilən hər hansı vəhşi heyvanlardan istifadə 2-ci
maddənin tələblərini nəzərə alaraq heyvan populyasiyasını təhlükədən uzaq
etmək məqsədi ilə tənzimlənir.
3.
Görüləcək tədbirlərə aşağıdakılar daxildir:
a) istifadəni tənzimləyən qadağan edilmiş fəsillər və/və ya başqa üsullar;
b) artım səviyyəsinin lazımi dərəcədə bərpa edilməsi məqsədi ilə istifadənin müvafiq
olaraq müvəqqəti və ya qismən qadağan edilməsi;
v) müvafiq olaraq canlı və ya ölü heyvanların satışı, satış üçün saxlanması, satış üçün
daşınması və ya satış üçün təklif edilməsinin tənzimlənməsi.
M a d d ə 8
III Əlavədə müəyyənləşdirilən vəhşi heyvan növlərinin ovlanması və ya öldürülməsi ilə
əlaqədar və 9-cu maddəyə uyğun olaraq II Əlavədə göstərilən növlərə istisnalar tətbiq
edilən hallarda, Razılaşan Tərəflər heyvanların ovlanması və ya öldürülməsinin bütün
hüquq bərabərliyinin pozulması vasitələrinin, heyvan növləri populyasiyasının qismən yox
olmasına və ya onların narahatçılığına təsir edən vasitələrin və xüsusilə IV Əlavədə
göstərilən vasitələrin istifadəsini qadağan edir.
M a d d ə 9
1.
Hər bir Razılaşan Tərəf 4, 5, 6, 7-ci maddələrin müddəalarına və ya 8-ci maddədə
göstərilən vasitələrin istifadəsinə qoyulan qadağanlara istisnalar edə bilər, bir
şərtlə ki, bu məsələnin başqa kifayətləndirici həlli yoxdur və bu istisna nəzərdə
tutulan populyasiyanın yaşamasına təsir etmir. Həmin istisnalar aşağıdakı
məqsədlər üçün edilə bilər:
flora və faunanın qorunması üçün;
məhsul, ev heyvanları, meşələr, balıq vətəgələri, əmlakın su və digər formalarının ciddi
zərərlərdən qorunması;
insanların sağlamlığı və təhlükəsizliyi, atmosferin təhlükəsizliyi və ya ictimaiyyətin
başqa artan maraqları üçün;
tədqiqat və təhsil, populyasiyanın yenidən artırılması, yenidən törədilməsi və lazımi
şəkildə nəslini artırmaq məqsədi ilə;
ciddi nəzarət şəraitində, seçmə ilə və məhdud dərəcədə müəyyən vəhşi heyvanların və
bitkilərin az sayda götürülməsi, saxlanması və ya başqa məqsədəuyğun istifadəsinə icazə
vermək üçün.
2.
Hər bir Razılaşan Tərəf hər iki ildən bir Rəhbər Komitəyə əvvəlki bəndlərdə
edilən istisnalar barədə məlumat verir. Həmin məlumatlarda aşağıdakılar
göstərilməlidir:
istisnalara məruz qalan və ya artıq məruz qalmış populyasiyalar və lazımi vaxtda cəlb
edilən nümunələrin sayı;
öldürülməsi və ya ovlanması üçün icazə verilmiş vasitələr;
bu cür istisnaların verildiyi risk şəraiti, vaxt və yer ilə əlaqədar şərtlər;
bu şərtlərin yerinə yetirildiyi barədə elan etmək, istifadə edilə bilən vasitələr, onlarla
əlaqədar mövcud məhdudiyyətlər və onların həyata keçirilməsi ilə əlaqədar qərarların qəbul
edilməsi üçün verilən səlahiyyət;
həyata keçirilən nəzarət.
I V f ə s i l
KÖÇƏRİ NÖVLƏR ÜÇÜN NƏZƏRDƏ TUTULAN XÜSUSİ MÜDDƏALAR
M a d d ə 1 0
1. Razılaşan Tərəflər 4, 6, 7 və 8-ci maddələrdə müəyyənləşdirilən tədbirlərə əlavə olaraq
II və III Əlavələrdə göstərilən, onların ərazilərində yayılan köçəri növlərin qorunması üçün
səylərini əlaqələndirmək üzrə öhdəlik götürür.
2. Razılaşan Tərəflər 7-ci maddənin 3a bəndində müəyyənləşdirilmiş qadağan edilmiş
fəsillər və/və ya digər istifadəni tənzimləyən qaydaların III Əlavədə müəyyənləşdirilən
köçəri növlərə dair tələblərinə uyğun olduğu və müvafiq olaraq həmin qaydaların hazır
olmasını təmin etmək barədə öhdəlik götürür.
V f ə s i l
ƏLAVƏ MÜDDƏALAR
M a d d ə 1 1
1.
Razılaşan Tərəflər bu Beynəlxalq Sazişin müddəalarını həyata keçirərkən
aşağıda göstərilənlər üzrə öhdəlik götürür:
a)
müvafiq vaxtlarda, xüsusilə bu Beynəlxalq Sazişin digər maddələrinə uyğun
olaraq nəzərdə tutulan tədbirlərin səmərəliliyini artırmağın mümkün olduğu
hallarda əməkdaşlıq etmək;
b)
bu Beynəlxalq Sazişin məqsədləri ilə əlaqədar olan tədqiqat işlərinin aparılmasını
stimullaşdırmaq və ya əlaqələndirmək.
2. Hər bir Razılaşan Tərəf aşağıda göstərilənlər üzrə öhdəlik götürür:
a)
təhlükə altında olan növlərin qorunmasına kömək edə biləcək hallarda yabanı
bitki
və
vəhşi
heyvanların
yerli
növlərinin
yenidən yaradılmasını
stimullaşdırmaq, o şərtlə ki, bu cür tədqiqat hər şeydən əvvəl yenidən
yaradılmanın səmərəli və qəbul edilməsi mümkünlüyünü müəyyənləşdirmək
sahəsində digər Razılaşan Tərəflərin təcrübəsinə əsasən aparılsın;
b)
yerli olmayan növlərin yaradılması üzərində ciddi nəzarətin həyata keçirilməsi.
2.
Hər bir Razılaşan Tərəf öz ərazisində tam şəkildə qorunan və I və II Əlavələrə
daxil edilməmiş növləri barədə Rəhbər Komitəyə məlumat verir.
M a d d ə 1 2
Razılaşan Tərəflər bu Beynəlxalq Sazişdə flora və faunanın və onların məskunlaşdığı
yerlərin qorunması ilə əlaqədar nəzərdə tutulan tədbirlərə nisbətən daha ciddi tədbirlər
görə bilər.
V I f ə s i l
RƏHBƏR KOMİTƏ
M a d d ə 1 3
1.
Bu Beynəlxalq Sazişin həyata keçirilməsi məqsədi ilə Rəhbər Komitə yaradılır.
2.
Hər bir Razılaşan Tərəf Rəhbər Komitədə bir və ya daha artıq nümayəndə ilə təmsil
oluna bilər. Hər bir nümayəndə bir səsə malikdir. Avropa İqtisadi Birliyi özünün
səlahiyyəti olan sahələrdə özünün bu Beynəlxalq Sazişin Razılaşan Tərəfləri olan üzv
Dövlətlərinin sayına bərabər miqdarda səslə səs vermək hüququnu həyata keçirir.
3.
Avropa Şurasına üzv olan, lakin Beynəlxalq Sazişin Razılaşan Tərəfi olmayan hər
hansı Dövlət Rəhbər Komitədə müşahidəçi kimi təmsil oluna bilər.
Rəhbər Komitə birgə qərarla Avropa Şurasına üzv və Beynəlxalq Sazişin Razılaşan
Tərəfi olmayan hər hansı Dövləti öz iclaslarının birində müşahidəçi tərəfindən təmsil
olunmağa dəvət edə bilər.
Yabanı bitkilər və vəhşi heyvanlar və onların məskunlaşdığı ərazilərin müdafiəsi,
qorunması və ya idarə edilməsi sahəsində texniki hazırlığı olan və aşağıda göstərilən
kateqoriyaların birinə aid olan hər hansı orqan və ya idarələr:
a) beynəlxalq idarə və ya orqanlar, hökumət və ya qeyri-hökumət və milli hökumət
idarələri və orqanları;
b) onların yerləşdiyi Hökumət tərəfindən bu məqsədlə təsdiq edilən milli qeyri-dövlət
idarələri və orqanları,
Avropa Şurasının Baş katibinə Komitə iclasından ən azı üç ay əvvəl həmin iclasda
müşahidəçi kimi təmsil olunmağı arzu etdiyi barədə məlumat verə bilər. Onlar Razılaşan
Tərəflərin üçdə bir hissəsinin iclasdan ən azı bir ay əvvəl Baş katibə öz etirazı barədə
məlumat verilmədiyi halda qəbul edilirlər.
4.
Rəhbər Komitəni Avropa Şurasının Baş katibi təşkil edir. Onun birinci iclası
Beynəlxalq Sazişin qüvvəyə mindiyi tarixdən bir il müddətində keçirilir. Rəhbər
Komitə sonralar ən azı iki ildə bir dəfə və Razılaşan Tərəflərin əksəriyyətinin tələb
etdiyi hər hansı bir vaxtda görüşür.
5.
Razılaşan Tərəflərin əksəriyyəti Rəhbər Komitə iclasının keçirilməsi üçün kvorum
yaratmalıdır.
6.
Rəhbər Komitə bu Beynəlxalq Sazişin müddəalarına uyğun olaraq öz İş Qaydalarını
hazırlayır.
M a d d ə 1 4
1.
Rəhbər Komitə bu Beynəlxalq Sazişin aşağıda göstərildiyi kimi həyata keçirilməsi
üçün məsuliyyət daşıyır.
O, xüsusilə bunları edə bilər:
bu Beynəlxalq Sazişin bütün müddəalarının həyata keçirilməsini, onun əlavələri daxil
olmaqla, nəzarət altında saxlamaq və lazımi hər hansı dəyişiklikləri yoxlamaq;
bu Beynəlxalq Sazişin məqsədləri üçün tədbirlərin görülməsi ilə əlaqədar Razılaşan
Tərəflərə təkliflər vermək;
ictimaiyyəti bu Beynəlxalq Saziş çərçivəsində öhdəyə götürülən işlər haqqında
məlumatla təmin etmək məqsədi ilə müvafiq tədbirləri təklif etmək;
Bu Beynəlxalq Sazişə dəvət olunmalı Avropa Şurasına üzv olmayan Dövlətlərə dair
təklifləri Nazirlər Komitəsinə təqdim etmək;
Bu Beynəlxalq Sazişin səmərəliliyini artırmaq üçün, Beynəlxalq Sazişin Razılaşan
Tərəfləri olmayan Dövlətlərlə yabanı bitkilər və vəhşi heyvanların və ya onların növ
qruplarının qorunması səmərəliliyini artıra bilən sazişlərin bağlanmasına dair təkliflər daxil
olmaqla, hər hansı təklifləri irəli sürmək.
2.
Rəhbər Komitə öz funksiyalarını yerinə yetirmək üçün xüsusi təşəbbüsü ilə
ekspert qruplarının iclaslarını təşkil edir.
M a d d ə 1 5
Rəhbər Komitə hər bir iclasdan sonra Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsinə öz işi və
Beynəlxalq Sazişin həyata keçirilməsi vəziyyəti barədə hesabat verir.
V I I f ə s i l
DÜZƏLİŞLƏRİN EDİLMƏSİ
M a d d ə 1 6
1.
Razılaşan Tərəf və ya Nazirlər Komitəsi tərəfindən bu Beynəlxalq Sazişin hər hansı
maddəsinə edilən düzəlişlər Avropa Şurasının Baş katibinə təqdim edilir və onun
tərəfindən Rəhbər Komitə iclasından ən azı iki ay əvvəl 19-cu maddənin
müddəalarına uyğun olaraq Avropa Şurasının üzv olan Dövlətlərə, hər hansı
imzaçıya, hər hansı Razılaşan Tərəfə, bu Beynəlxalq Sazişi imzalamaq məqsədi ilə
təklif olunan hər hansı Dövlətə və 20-ci maddəyə uyğun olaraq bu Sazişə daxil
edilməsi üçün dəvət olunan hər hansı Dövlətə göndərilir.
2.
Əvvəlki paraqrafın müddəalarına uyğun olaraq təklif edilən hər hansı düzəliş Rəhbər
Komitə tərəfindən yoxlanılır. Rəhbər Komitə:
a) 1 və 12-ci maddələrə edilən düzəlişlər üçün Razılaşan Tərəflərin dörddə üç səs
çoxluğu ilə qəbul edilən mətni bəyənilməsi üçün Razılaşan Tərəflərə təqdim edir;
b) 13 və 24-cü maddələrə edilən düzəlişlər üçün dörddə üç səs çoxluğu ilə qəbul etdiyi
mətni təsdiq edilmək üçün Nazirlər Komitəsinə təqdim edir;
mətn təsdiq ediləndən sonra qəbul edilmək üçün Razılaşan Tərəflərə göndərilir.
3.
Hər hansı düzəliş bütün Razılaşan Tərəflər onu qəbul etdiyi barədə Baş katibə
məlumat verəndən sonra 30-cu gün qüvvəyə minir.
1, 2a və 3-cü maddələrin müddəaları bu Beynəlxalq Sazişə yeni əlavələr qəbul etmək
üçün tətbiq edilir.
M a d d ə 1 7
1.
Razılaşan Tərəf və ya Nazirlər Komitəsi tərəfindən bu Beynəlxalq Sazişin
əlavələrinə edilən düzəlişlər Avropa Şurasının Baş katibinə göndərilir və onun
tərəfindən Rəhbər Komitənin iclasından ən azı iki ay əvvəl 19-cu maddənin
müddəalarına uyğun olaraq Avropa Şurasına üzv olan Dövlətlərə, hər hansı
imzaçıya, hər hansı Razılaşan Tərəfə, bu Beynəlxalq Sazişi imzalamaq məqsədi ilə
təklif edilən hər hansı Dövlətə və 20-ci maddəyə uyğun olaraq bu Sazişə daxil
edilməsi üçün dəvət olunan hər hansı Dövlətə göndərilir.
2.
Əvvəlki bəndin müddəalarına uyğun olaraq təklif edilən, Razılaşan Tərəflər
tərəfindən onların üçdə iki səs çoxluğu ilə qəbul edilə bilən düzəliş Rəhbər
Komitə tərəfindən yoxlanılır. Qəbul edilən mətn Razılaşan Tərəflərə göndərilir.
3.
Rəhbər Komitə tərəfindən qəbul edildikdən üç ay sonra və Razılaşan Tərəflərin
üçdə bir hissəsi öz etirazlarını bildirmədiyi halda hər hansı düzəliş həmin
düzəlişə etiraz etməyən Razılaşan Tərəflər üçün qüvvəyə minir.
V I I I f ə s i l
MÜBAHİSƏLƏRİN HƏLLİ
M a d d ə 1 8
1.
Rəhbər Komitə bu Beynəlxalq Sazişdən irəli gələ bilən hər hansı çətinliyin səmimi
həllini sürətləndirmək üçün bütün imkanlardan istifadə edir.
2.
Razılaşan Tərəflər arasında bu Beynəlxalq Sazişin şərhi və ya tətbiqi ilə əlaqədar
mövcud olan, əvvəlki bəndin müddəalarına əsasən və ya aidiyyəti olan tərəflər
arasında danışıqlar yolu ilə həllini tapmamış hər hansı mübahisə, tərəflər başqa
şəkildə razılaşa bilmədiyi halda, onların birinin tələbi ilə arbitrac məhkəməsinə
verilir. Hər bir tərəf bir hakim müəyyən edir və həmin iki hakim üçüncü bir
hakimi müəyyənləşdirir. Bu maddənin 3-cü bəndinin müddəalarına uyğun olaraq
tərəflərdən biri arbitrac məhkəməsinə verilməsi barədə təklif veriləndən sonra üç
ay müddətində öz hakimi təyin etmədiyi halda həmin hakim sonrakı üç ay
müddətində digər tərəfin tələbi ilə İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi
tərəfindən müəyyənləşdirilir. Seçilən iki hakim onların müəyyənləşdirildiyi
vaxtdan sonra üç ay müddətində üçüncü hakimin müəyyənləşdirilməsi ilə
əlaqədar razılığa gələ bilmədiyi halda eyni qayda tətbiq edilir.
3.
Razılaşan Tərəflər arasında, biri Avropa İqtisadi Birliyinin üzv Dövləti və ikincisi
özü Razılaşan Tərəf olaraq, mübahisə yarandığı təqdirdə Razılaşan Tərəflərdən
biri arbitrac məhkəməsinin işə cəlb edilməsi tələbi ilə həm üzv Dövlətə, həm də
Birliyə müraciət edir. Onların hər ikisi birlikdə tələb aldıqdan sonrakı iki ay
müddətində üzv Dövlətin və ya Birliyin və ya həm üzvün, həm də Birliyin bu
mübahisədə iştirak edib-etməməsi barədə məlumat verir. Göstərilən vaxt
hüdudunda bu cür bildiriş olmadığı təqdirdə həm üzv Dövlət, həm də
Birlik arbitrac məhkəməsinin qanun və qaydalarını rəhbər tutan müddəaların
tətbiqi ilə əlaqədar mübahisənin həllində iştirak edən bir və eyni tərəf hesab
edilir. Üzv Dövlət və Birliyin hər ikisi birlikdə özlərini mübahisənin həllində
iştirak edən tərəf kimi təqdim etdiyi halda onlar yenə də bir və eyni tərəf hesab
edilir.
4.
Arbitrac məhkəməsi özünün şəxsi Fəaliyyət Qaydalarını hazırlayır. Onun
qərarları səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Məhkəmənin qərarı son və məcburidir.
5.
Mübahisədə iştirak edən tərəflərin hər ikisi onlar tərəfindən təyin edilən
hakimlərə aid xərcləri özləri çəkir və tərəflər üçüncü hakimin xərclərini, həmçinin
arbitrac məhkəməsi ilə əlaqədar yaranmış ödənişləri bərabər şəkildə
bölüşdürürlər.
I X f ə s i l
SON MÜDDƏALAR
M a d d ə 1 9
1.
Bu Beynəlxalq Sazişi onun hazırlanmasında iştirak edən Avropa Şurasına üzv
Dövlətlər, üzv olmayan Dövlətlər və Avropa İqtisadi Birliyi imzalaya bilər.
Beynəlxalq Sazişin qüvvəyəminmə tarixinə qədər ona Nazirlər Komitəsi tərəfindən
dəvət olunan hər hansı digər Dövlətlər də imza ata bilər.
Beynəlxalq Saziş ratifikasiya, qəbul və təsdiq edilməlidir. Ratifikasiya, qəbul edilmə və
ya təsdiq edilmə barədə sənədləri Avropa Şurasının Baş katibi təqdim edir.
2.
Beynəlxalq Saziş Avropa Şurasına üzv olan ən azı dörd Dövlət daxil olmaqla beş
Dövlətin əvvəlki bəndin müddəalarına uyğun olaraq Beynəlxalq Saziş barədə öz
razılığını ifadə etdiyi tarixdən üç aylıq müddət keçdikdən sonra gələn ayın birinci
günü qüvvəyə minir.
3.
Bu Beynəlxalq Sazişlə əlaqədar sonralar razılığını bildirən hər hansı imzaçı
Dövlət və ya Avropa İqtisadi Birliyi üçün bu Saziş onun ratifikasiya, qəbul
edilməsi və təsdiq edilməsi barədə sənədlər təqdim edildiyi tarixdən üç aylıq
müddət keçdikdən sonra gələn birinci günü qüvvəyə minir.
M a d d ə 2 0
1.
Bu Beynəlxalq Saziş qüvvəyə mindikdən sonra Avropa Şurasının Nazirlər
Komitəsi Razılaşan Tərəflərlə razılaşdıqdan sonra 19-cu maddənin müddəalarına
uyğun olaraq Sazişi imzalamaq üçün dəvət edilmiş, lakin bunu hələ etməmiş
Şuranın üzvü olmayan hər hansı Dövləti və hər hansı digər qeyri-üzv Dövləti
dəvət edə bilər.
2.
Beynəlxalq Saziş razılaşan hər hansı Dövlət üçün Avropa Şurasının Baş Katibi
tərəfindən daxil olma barədə sənəd təqdim edilən tarixdən üç aylıq müddət
keçdikdən sonra gələn ayın birinci günü qüvvəyə minir.
M a d d ə 2 1
Hər hansı Dövlət Sazişin imzalanması vaxtı və ya onun ratifikasiyası, təqdim edilməsi,
təsdiq edilməsi və ya qəbul edilməsi ilə əlaqədar sənədi təqdim edəndə həmin bənddə bu
Beynəlxalq Sazişin tətbiq ediləcəyi ərazi və ya ərazilərini göstərir.
Hər hansı Razılaşan Tərəf Sazişin ratifikasiyası, təqdir edilməsi, təsdiq edilməsi və ya
qəbul edilməsi ilə əlaqədar sənədi təqdim edəndə və ya hər hansı sonrakı tarixdə Avropa
Şurasının Baş katibinə müraciət edilən bəyannamə vasitəsi ilə bu Beynəlxalq Sazişi
bəyannamədə göstərilən hər hansı başqa əraziyə tətbiq edə bilər, belə ki, həmin ərazilər o
ərazilərdir ki, Razılaşan Tərəf onların beynəlxalq əlaqələri üçün məsuliyyət daşıyır və ya
onların adından öhdəliklər götürmək səlahiyyətinə malik olur.
Əvvəlki bəndə uyğun olaraq verilən hər hansı bəyannamə həmin bəyannamədə
göstərilən hər hansı ərazi ilə əlaqədar Baş katibə ünvanlanan bildirişlə geri alına bilər. Bu
cür geri alınma Baş katib tərəfindən bildiriş alınan tarixdən altı aylıq müddət keçdikdən
sonra gələn ayın birinci günü qüvvəyə minir.
M a d d ə 2 2
1.
Hər hansı Dövlət Sazişi imzaladığı vaxt və ya onun ratifikasiyası, təqdir edilməsi,
təsdiq edilməsi və ya qəbul edilməsi ilə əlaqədar sənədi təqdim edəndə I və II
Əlavələrdə göstərilən müəyyən növlər üçün bir və ya daha çox yerlər ayıra və/və
ya həmin yer və yerlərdə IV Əlavədə göstərilən heyvanların öldürülməsi,
ovlanması və başqa cür istifadə yolları və ya metodlarını qeyd edə bilər.
2.
21-ci maddənin 2-ci bəndinə aid olan bəyannamədə göstərilən ərazi ilə əlaqədar
bu Beynəlxalq Sazişin tətbiqini genişləndirən hər hansı Razılaşan Tərəf aidiyyəti
olan ərazi ilə əlaqədar əvvəlki bəndin müddəalarına uyğun olaraq əvvəlcədən bir
və ya daha artıq yer ayıra bilər.
3.
Digər yer ayırmaları həyata keçirilə bilməz.
4.
Bu maddənin 1 və 2-ci bəndlərinə uyğun olaraq qabaqcadan yer ayırmış hər
hansı Razılaşan Tərəf onu Avropa Şurasının Baş katibinə ünvanlanan bildiriş
vasitəsi ilə tam və ya qismən geri ala bilər. Bu cür geri alma Baş katib bildiriş alan
gündən qüvvəyə minir.
M a d d ə 2 3
1.
Hər hansı Razılaşan Tərəf istənilən vaxt Avropa Şurasının Baş katibinə
ünvanlanan bildiriş vasitəsi ilə bu Beynəlxalq Sazişi ləğv edə bilər.
2.
Bu cür ləğvetmə Baş katib tərəfindən bildiriş alınan tarixdən altı aylıq müddət
keçdikdən sonra gələn ayın birinci günü qüvvəyə minir.
M a d d ə 2 4
Avropa Şurasının Baş katibi Avropa Şurasına üzv Dövlətlərinə, hər hansı imzaçı
Dövlətə, bu Beynəlxalq Sazişin imzaçısı olduğu halda Avropa İqtisadi Birliyinə və hər hansı
Razılaşan Tərəfə aşağıda göstərilənlər barədə məlumat verir:
a) hər hansı imza;
b) hər hansı ratifikasiya, təqdir etmə, təsdiq etmə və ya qəbul etməyə dair sənədin
verilməsi;
v) 19 və 20-ci maddələrə uyğun olaraq bu Beynəlxalq Sazişin qüvvəyə mindiyi hər hansı
tarix;
q) 13-cü maddənin 3-cü bəndinin müddəalarına uyğun olaraq təqdim edilən hər hansı
məlumat;
ğ) 15-ci maddənin müddəalarına uyğun olaraq hazırlanmış hər hansı hesabat;
d) 16 və 17-ci maddələrə uyğun olaraq qəbul edilmiş hər hansı düzəliş və ya hər hansı
yeni əlavə və düzəliş və yeni əlavənin qüvvəyə mindiyi tarix;
e) 21-ci maddənin 2 və 3-cü paraqraflarına uyğun olaraq edilən hər hansı bəyannamələr;
ə) 22-ci maddənin 1 və 2-ci bəndlərinə uyğun olaraq edilən hər hansı yer ayırma;
c) 22-ci maddənin 4-cü bəndinin müddəalarına uyğun olaraq həyata keçirilən hər hansı
ayrılmış yeri geri almaq;
z) 23-cü maddənin müddəalarına uyğun olaraq edilən hər hansı bildiriş və ləğv etmənin
baş verdiyi tarix.
Deyilənləri nəzərə alaraq aşağıda imza edənlər buna lazımi səlahiyyətə malik olan
şəxslər kimi həmin Beynəlxalq Sazişi imzalamışlar.
1979-cu il sentyabr ayının 19-u günü Berndə ingilis və fransız dillərində tərtib edilən
bərabər hüquqlu hər iki mətn bir nüsxədə Avropa Şurasının arxivində saxlanılır. Avropa
Şurasının Baş katibi Sazişin təsdiq edilmiş nüsxələrini Avropa Şurasına üzv Dövlətlərin hər
birinə, hər hansı Dövlətə, imzaçı olduğu təqdirdə Avropa İqtisadi Birliyinə və bu Beynəlxalq
Sazişi imzalamaq və ya onu qəbul etmək üçün dəvət edilmiş hər hansı Dövlətə göndərir.
Dostları ilə paylaş: |