Ruen Mehdeviyye indd

184
Müctəba Sadət
İntizar  ruhiyyəsində  optimizm  durumu  və  zühur  üçün 
psixoloji hazırlıq yaratmaq.
Ümmətin azğın və sapdırıcı bayraqlardan qorunması.
Buradan bilirik ki, zühur əlamətləri ümumi şəkildə ümmət 
ilə dövrünün İmamı arasında əlaqə yaradır. Elə bir əlaqə ki, isti, 
alovlu, davamlı əlaqəli, böyük ruhiyyə yığıb saxlayandır ki, onu 
əlamətlərə aid şərafətli rəvayətlər qidalandırır. Ona görə də rə-
vayətlər ümumi məqsədli dillə təşəkkül tapmışdır. Onu müxtə-
lif dövrlərə tətbiq edə bilərik. 
Üçüncü: Zühur cərəyanının gizliliyini qorumaq
Zühur əlamətləri məsumların düşmənlərin görüb eşitmə-
silə, öz şiələrinə və onları sevənlərə ünvanladıqları xüsusi is-
marıclarına daha çox bənzəyir. Təsəvvür etmirik ki, Peyğəmbər 
və əhli-beyti – hələ hərəkətinin başlanğıcında onu məğlubiy-
yətə  salacaq  ümumdünya  təhqiqat  vəsaitlərinin  əli  yetişdi-
yi yerdə zühur sirlərini qoysun. Odur ki, xəbərlərin və zehur 
əlamətlərini xüsusi rəmzli və anlaşılmaz şəkildə olan üslubunu 
anlayırıq. Habelə ümumi dildə söylənilmişdir ki, dünyanın küfr 
və ona yardım göstərən müəssisələrinin yanında bu xəbərlərin 
həssasiyyətinə riayət etsin. Bu, rəmz dilinin etimadını vurğula-
yır, çünki vəd olunan günün hərakatına zərər yetirməmək, tam 
sirri  qorumaq  diqqətinin  bir  hissəsidir.  Buradan  ikir  veririk 
ki,  zühur  əlamətlərinin  rəvayətləri  üslub  baxımından  xüsusi 
yola  etimad  edir  və  beləliklə,  düşmənlər  üçün  heç  bir  macal 
buraxmır. Habelə möminlərə dəqiq bəlirləmək və kəskin təhlil 
etmək imkanı verir ki, bizə zühurun hərbi xəritəsinin əlamətlə-
rini çizir, həmçinin bilməliyik ki, şərafətli rəvayətlər bizi yalnız 
ümidə yollayan qərinələrə yetişməkdən qüvvətləndirər. Ancaq 
Əhli-beytin sirlərini açığa çıxarmaz.
Dördüncü: Zühur əlamətlərini əhatəli şəkildə qiraət etmək
Möminlərdən və axtarış aparanlardan tələb olunan zühur 
əlamətlərinin hamısını dəqiq və əhatəli şəkildə qiraət etmələ-

---

185
Məhdəviyyət haqqında nəzərlər
ridir.  Hər  bir  əlamət  digər  əlamət  və  hadisələrdən  müstəqil 
əlamət  deyil.  Gərəkdir  ki,  Bir  əlamət  onnunla  əlaqədar  digər 
hadisə  və  əlamətlərin  hamısı  ilə  əlaqələndirilsin.  Biz  hər  bir 
hadisələri tarix baxımından bir hərəkətdə nizamlayırıq ki, hər 
bir  əlamətin  güclü  qərinələrini,  baş  vermə  sahələrini  bəlir-
ləməyi və tapmağı bacara bilək. Ancaq hər bir hadisəyə, yaxud 
əlamətə  təklikdə  zaman  ayırmaq  labirint  və  qarışıqlığa,  bu 
əlamətlərdən hər birinin zamanının digərindən ayrılmış halda 
baş verməsinə, aralarında heç bir əlaqə və bağlılığın olmama-
sına gətirib çıxaracaqdır. Əlavə olaraq,  ikirlər müxtəli ləşəcək 
və cəhdlər dağınıq olacaqdır.
Zühurun bütün əlamətlərini tədqiq etmək və Əhli-beyt rə-
vayətlərinin hamısı ilə bir xüsusda tanış olmaq zühurun me-
ta izik hadisələri haqqında əhatəli görüş üçün zəruri müqəd-
diməni göz önünə alır.  Yaxşı məntiqi təhlil, açıq bəsirətədən 
əldə olunan tam nəzər, dərin vicdanla analiz aparmaq bizə hər 
bir əlamətin güclü qərinələrini bəlirləmək imkanı verəcəkdir, 
həmçinin  bəzi  bağların  digərlərilə  əlaqədar  etməklə  əhatəli 
surətdə hadisələrlə və vəd olunan günün özəlliklərilə  tanış ola 
bilərik.  
Beşinci: Xəbər və ya əlamətin qaynağını aydınlaşdırma-
ğa çalışmaq
Zühur  əsrinin  hadisə  və  əlamətlərinə  aid  olan  xəbər  və 
analiz arasındaa fərq qoymaq gərəkdir ki, informasiyanın qay-
nağını və doğruluğunun dəqiqliyini tanıyaq. 
Xəbər (əlamət): Gələcəkdə baş verəcək hadisədir və buna 
Əhli-beyt öz rəvayətlərində işarə etmişdir. Onun zühura yaxın, 
yaxud  uzaq  təsirləri  vardır.  O,  zühur  əlamətlərlərindən  biri 
barədə açıqlamadır.
Təhlil (əlamət deyil): Bu hadisənin təfsilatına, səbəblərinə, 
təsirli  faktorlarına,  yansımalarına  yetişməklə  xəbərin  qeyd 
olunmasıdır. Bu isə rəy, ictihad, yazıçının, yaxud tədqiqatçının 

---

186
Müctəba Sadət
istinbatından  ibarətdir  ki,  onunla  əlamət,  yaxud  şərafətli  rə-
vayəti izah edir.
Buna misal olaraq, İmam Əli “Sonra Şamda xəbər olacaqdır, 
orada yüz min adam həlak olacaq, Allah onu möminlər üçün 
rəhmət, ka irlərə isə əzab edəcəkdir” – dedikdə, “rəcfə” kəlmə-
sinin qaynağı Əmirəlmöminindir. Təfsir və təhlilinə gəlincə isə, 
müxtəlif rəylər vardır: Biri deyir ki, zəlzələlərdir, digəri deyir 
ki, nüvə partlayışıdır, üçüncüsü deyir ki, əmniyyətlə əlaqədar 
və  siyasi  rahatsızlıqdır.    Biz  Şamda  zəlzələ,  yaxud  orada  baş 
verəcək partlayış, yaxud güvənlik narahatçılığını eşitdikdə, bu 
kəlamın rəvayəti təhlil və fəhm etməkdən  ibarət olduğunu  ta-
nımalıyıq və məsumdan sadir olan yəqin xəbər deyil. Odur ki, 
zühur  əlamətlərinin  birindən  barət  olan  xəbər  məlumatının 
qaynağını tanımalıyıq. Onun qaynağı məsum olduqda, bu, doğ-
ru və yəqindir – bəda mövzusundan uzaqdır – ancaq məsdəri 
təfsir, təhlil və fəhm olan məlumata gəlincə, həqiqətə də yetişə 
bilər, xəta etmiş də ola bilər. Onun üzərində əlamət qurmağı-
mız düz deyil.
Möminlərdə xəbər və təhlil arasında fərq qoymaq imkanı 
və  vərdişini  əldə  etmək  asan  gələr.  Buna  görə  Əhli-beyt  rə-
vayətlərinin məcmusu ilə tanış olmaq lazımdır. Xüsusilə də zü-
hur əlamətləri barədə. Onun ləfzlərini diqqətlə qavramağa ça-
lışmaq, əlavə olaraq, rəvayətin səhihliyini incələmək gərəkdir..
Sözün xülasəsi
Zühur  əlamətləri  barədə  danışarkən,  toplum  üçün  aydın 
olan əsaslı möhkəm əlamətləri vurğulamalıyıq. Qəti  olan bu-
dur ki, əlamətləri qiraət etmək bizi Məhdəviyyət məsələlərinin 
digər tərə lərindən qa il etməməlidir. Məsələn, əqaidi tərə lər, 
zühurun  şərtləri,  intizarın  vacib  göstəriciləri,  özünü  hazırla-
maq, çəkindirilən vaxt bəlirləməkdən uzaq durmaq, zühur ilini 
bəlirləyən kəsin təsdiq olunmaması, şərafətli rəvayətləri qüv-
vədən salmaqdan uzaqlaşmaq, yaxud zühur əsrinin şəxslərini 

---