230
Bel unu,
çör k zavodlarında normal unlarla qarışdırılıb istifad
edilir.(Texnoloji rejiml ri se
çm kl ).
G n l rl z d l nmi
ş d nd n alınmış un.
Bu g n l r sas n
çöl ş raitind yayılmış v n çox Krım, Qafqazda v
Orta Asiyada rast g linir.
G n d nin yeti
şm m rh l sinin süd döründ xortumu il d ni
de
ş r k z d l yir.H min d n nin tüpürc k v zl rind proteoliz v proteolitik
fermentl r t sir ed n aktivatorlar oldu
ğundan, çox z d l nmiş d nd m l
g l n sur tli proteoliz n tic sind kleykovinan
ın yuyulması dem k olar ki,
m
ümkün olmur.
Qism n az z d l nmi
ş d nd is kleykovina yatışqan v sürtkü kimi
k
ütl
m l g tirir ki, bu da dart
ılaraq sap ş klind uzanır.Bundan
haz
ırlanmış çör kd az m sam lilik, qabıq hiss d çatlar, yumşaq hiss
elastikliyini itir r k yap
ışqan olur.
D yirmanlarda bel z d l nmi
ş unu mü yy n nisb td sağlam una
qat
ırlar.
Pozulmu
ş istilik rejimind qurudulmuş unda yüks k temperaturanın
t sirind n z
ülali birl şm l rin pıxtalaşması v fermentl rin inaktivasiyası baş
verir. Bel d nd n al
ınmış kleykovina qeyri-elastikli olub, xırdalanmaya
meyilli olur.
Çör k kiçik h cmli, yumşaq hiss si çox sıx v qism n b rk olur.
Kleykovinan
ın hidrofilliyini artırmaq m qs di il mayalarda dozanı 60-
70 % art
ırırlar.Mayalanma müdd tini uzatmaq üçün temperaturu 26-27
0
C
q d r azald
ırlar.
Eyni zamanda yax
şılaşdırıcı komponentl rd n emulqatorlar, ortafosfor
tur
şusu, karbon turşusunun diamidi d t tbiq edilir.
Şaxta vurmuş d nd fizioloji prosesl rin pisl şm si n tic sind yetişm
d r c si pozulur, n mlik art
ıq olur v ona gör d bel d n intensiv
231
qurudulmaya m ruz qald
ığı üçün bir çox fermentativ prosesl rin pozulmasına
s b b olur.
C
üc rmiş d nd n alınan normal undan fermentativ f allığın artması il
f rql nir.C
üc rmiş undan hazırlanmış çör yin qabığı çox tünd olub, yumşaq
hiss si yap
ışqan v qeyri-elastik olur.
Çovdar ununda (cüc rmiş d nd n) da yuxarıda sadalanan nöqsanlar
biruz verir.
Texnoloji rejiml rin pozulmas
ının çör yin keyfiy tin t siri:
X mir qat
ılan zaman t l b olunan su normasının çatışmazlığı x mird
q
ıcqırma prosesl rinin l ngim sin s b b olur.Alınmış çör k kiçik h cm
malik olmaqla, quru, x
ırdalanan v tez boyatlaşan yumşaq hiss y malik
olur.H ddind n art
ıq isti su qatılmış x mird qabıq hiss d l k l rin v
dair l rin m l g lm sin s b b olur.
Duzun olmamas
ı v ya da onun dozasının (qatılığının miqdaının) aşağı
olmas
ı x mir künd l rinin axmasına v m mulatın dadının pisl şm sin
s b b olur.
Duzun h ddind n art
ıq olması, x mirin qıcqırmasını yavaşıdır, çör yin
qab
ığı solğun v parıltısız olur.X mirin çox sur tl qatılması n tic sind onun
fiziki xass l rinin pozulmas
ına s b b olur v texnoloji prosesl r zamanı
çör yin m sam liyi pozulur.
X mirin
b
ölünm si
rejiminin
pozulmas
ı
onun
deformasiyaya
u
ğramasına s b b olur ki, bu da arzu edilm zdir.
Çör yin bişm rejimi rzind v çör yin düzülm sind d yaranan
n
öqsanlar çör k keyfiyy tin bu v ya başqa nisb td t sir göst rir.Çör k
x st likl rinin s b bi onlarda m
üxt lif mikroorqaniziml rin inkişafı
say sind yaran
ır.
Çox zaman çör kd kartof x st liyi baş verir ki, bu da müxt lif kartof
çöpl ri v kif bakteriyalarının t sirind n m l g lir.
232
Kartof
çöpl rinin (Bas.mesentericus) sporlu bakteriyaları t bi td geniş
yay
ılmışdır v onlar dem k olar ki, h r zaman d nin üz rind olurlar.
D yirmanlarda-kombinatlarda d nin yuyulmas
ı v t mizl nm si,
h min bakteriyalardan h miyy tli d r c d azad olma imkan
ı verdiyin
baxmayaraq, onlar
ın sporlarının bir qismi una keç bilir v buradan da hazır
çör yin t rkibin daxil olur.Bu sporlar termobil, y ni temperaturaya
davaml
ıdırlar.Onların yalnız bir neç saat 100
0
C v ya bir q d r az, ani 130
0
C
temperaturda m hv etm k m
ümkündür.
Çör k saxlama zamanı lverişli ş raitd onlar inkişaf etm y başlayır.
X st l nmi
ş çör kd nişasta dekstrinl r , zülal is amin turşularına v
amidl r pa
çalanırlar.Bel çör kd k skin sur td dekstrinll rin müxt lif
aldehidl rin v dig r k skin iy malik birl
şm l rin artması müşahid edilir,
yum
şaq hiss yapışqan olub, sap kimi uzanaraq qırılır.
Katof x st liyin tutulmu
ş çör k qida kimi yem k üçün yararlı deyil v
m
ü ssis nin bu x st liy siray tl nm si t hlük si yaratdığından, bel çör kl r
yand
ırılır v torpağa azı bir metr d rinlikd basdırılır.
İst nil n unda kartof sporlarının çöpl rin t sadüf edilir, lakin x st lik
h dd n art
ıq sira tl nmiş unda v onların inkişafı üçün lverişli ş rait
yarand
ıqda m l g lir.Kartof çöpl rinin inkişafı yüks k n mliy malik
ş raitd , neytiral mühitd tempuratur 35-40
0
C olduqda yax
şı inkişaf
edir.Buna g
ör d bu x st liy buğda çör yind turşuluq 5
0
H v n mlik 40%-
d n art
ıq olduqda uzun müdd t isti yerd saxlanıldıqda tutulur.
Çör yin bu x st liy tutulmasının ilk lam tl ri çör k biş nd n 10-20
saat sonra g
örs nir.
Un istehsal ed n m
ü sis l rd , şimal rayonlarında mayın 1-d n
oktyabr
ın 1-n q d r, c nub rayonlarında is aprelin 1-d n oktyabrın 1-in
kimi unun kartof
çöpl ri il sira tl nm sini yoxlayıb qurtarmalıdırlar.Bunun
üçün laboratoriya ş raitind bişirilmiş çör k nümun sini yaş kağıza büküb,
Dostları ilə paylaş: |