Microsoft Word Yazisma ders vesaiti docx
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- - Bir-iki xırda qrammatik s əhvl ər buraxılıb: 1. «otur öz yerind ə» bir yerd ə yazılmır; 2. «qara meymun» ifad əsini Böyük h
42 - Bir-iki xırda qrammatik səhvlər buraxılıb: 1. «otur öz yerində» bir yerdə yazılmır; 2. «qara meymun» ifadəsini Böyük hərflə yazmaq lazımdır: hər-halda prezidentə müraciət edirsiniz! Beynəlxalq münasibətlər sistemi formalaşdıqca, daha çox ölkələri əhatə etdikcə, qloballaşma prosesi, elmi- texnoloji inkişaf sürətini artırdıqca, diplomatik fəaliyyətin bir növü olan diplomatik yazışma da beynəlmilləşir və bəzi kiçik fərqləri istisna etməklə, sənədlər, məktublar eyni texnologiyanın istifadə olunması ilə tərtib edilirlər. Şə ffaflıq əsrində diplomatik yazışmanın bir çox sənədləri istər-istəməz geniş oxucu dairəsinə əlinə düşür. Diplomat nəinki rəsmi sənədlərin, şəxsi məktublarının, sosial şə bəkələrdəki qeydlərinin yazılmasına diqqqət yetirməli olur, çünki təsadüfən, zarafatla yazılan bir söz, atmaca sonradan diplomatik skandala səbəb ola bilər. Maraqlıdır 1) XIX əsrin sonlarında ABŞ- span münasibətləri 43 kifayət qədər gərgin idi. Gec-tez müharibənin baş verəcəyəni siyasi dairələr dərk edirdi. Müharibənin başlanması arzusunda olan qüvvələr istənilən təxribata əl atırdılar. Belə bir şəraitdə yerli amerika qəzetlərinin birində oğurluq yolu ilə edilmiş spaniyanın ABŞ-dakı səfiri Düpui de Lomanın Amerika prezidenti Mak-Kinli barədə xoşagəlməz ifadələr işlətdiyi şəxsi məktub çap edilir. Çapdan dərhal sonra səfir istefa ərizəsini təqdim edir və ispan höküməti rəsmi ABŞ-ın etirazı hələ Madridə çatmamış, istefanı qəbul edir 19 . 2) 2013-cu ilin aprel ayında Argentinanın yerli nəşrlərindən biri Uruqvay prezidentinin audioçıxışının mətnini çap edir. Rəsmi görüşün bitdiyi üçün rahat danışa biləcəyini güman edən prezident Xose Muxika mikrofonun hələ də işlədiyini unudaraq köməkçilərindən birinə «Bu qoca ifritə əvvəlki çəpgözdən də betərdir» - deyə bildirir. Çəpgöz dedikdə, Argentinanın mərhum prezidenti Nestor Kirşner, qoca ifritə adı altında Nestorun həyat yoldaşı, hazırkı Argentina prezidenti Kristina Kirşner nəzərdə 19 www.BiblioFond.ru/view.aspx?id=23751 44 tutulurdu. Uruqvay prezidenti Muxika həmkarına açıq məktubla üzrxaqlıq etsə də, qarşı tərəf hələ də baş vermiş skandala öz münasibətini açıqlamayıb 20 . Bütün bunlar diplomatik yazışmada standartlaşdırma, unifikasiya və trafaretləşdirmə səviyyəsinin günbəgün artmasına səbəb olur. Standartlaşdırma dedikdə, informasiya mübadiləsinin səmərəli üsullarının təminatı məqsədi ilə sənədlərə qarşı sürülən vahid norma və qaydaların təsbiti başa düşülür. Bir sözlə, eyni tipli obyektlərin tutuşdurulması zamanı ilkin olaraq qəbul edilən standartın, nümunənin, etalonun təsbiti, sənədlərə qarşı vahid ölçülər, formalar, qaydalar və tələblərin tətbiqindən gedir. Tarixi inkişafın nəticəsi olaraq sənədin yalnız ən funksional xassələri qorunub saxlanmış və yayılmışdı. Diplomatik yazışmaya gəldikdə, söhbət əksəriyyəti rəsmi-işgüzar və bir qismi daha çox diplomatik sahədə istifadə olunan sözlər, dayanıqlı söz birləşmələri, qrammatik forma və cümlə quruluşlarından gedir. Məsələn, «nəzərdə tutulduğu 20 http://www.rosbalt.ru/main/2013/04/12/1117241.html 45 kimi», «məqsədəmüvafiq hesab edilə bilər», «məlumat üçün qeyd edək ki», «cavab olaraq bildirir ki» və s. Rəsmi- işguzar ünsiyyətdə onlar nə qədər yerində görsənsələr də, adi məişətdə yaxud ədəbi üslubda bir o qədər qəribə, bəzən komik də görünürlər. Həyətdəki yeniyetmələrin mübahisə zamanı bir-birinə «Sizə ərz etmək istəyirəm ki, siz səhv edirsiniz!» deməyini təsəvvür etmək olarmı?! Dəfələrlə təkrarlanan vəziyyətlərin eyni tipdə olması həyatın reallığından kağız üzərinə də köçür və standart ifadələrdə əks olunur. Bu prosesə unifikasiya deyilir. Sənədlərin unifikasiyası zamanı aşağıdakı prinsiplərə riayət etmək lazımdır: 1) Mətndə vəziyyətin (sosial, ictimai, beynəlxalq və s.) məzmununun obyektiv şəkildə əks etdirilməsi; 2) nformasiyanın tərkibi və sənədin növü arasında müvafiqliyə ciddi riayət edilməsi; 3) Uzun illərin təcrübəsinin sınağından keçərək seçilmiş dayanıqlı ifadələrin, söz birləşmələrinin, cümlə modellərinin dil düsturlarından istifadə. Faktiki olaraq, unifikasiya standartlaşdırma ilə Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|