Microsoft Word Yazisma ders vesaiti docx
Yüklə 2,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
46 üzvü bağlıdır və çox vaxt standartlaşdırmanın bir metodu kimi də qəbul edilir. Unifikasiya zamanı mövzular yaxud vəziyyətlərə müvafiq müəyyən modellər üzrə cümlənin qurulması qaydalarının təsbiti və tətbiqi baş verir. Məsələn, diplomatik yazışmada milli bayramla əlaqədar təbrik (və ya matəm, başsağlıqları) teleqramları yaxud dəvət (xahiş, təklif və s.) notaları unifikasiya metodunun tətbiqi ilə tərtib edilirlər. Nəhayət, standartlaşdırma və unifikasiya trafaretləşdirmə – konkret vəziyyətdən asılı olaraq, dəyişən məlumatlarla doldurulması mümkün olan boşluqlara malik mətn şəklində informasiyanın təsbiti ilə tamamlanır. Diplomatik yazışmada mütləq trafaretləşdirmə müşahidə olunmasa da, kifayət qədər önəmli yer tutur. Rəsmi-işgüzar stildə trafaretləşdirmə aşağıdakı üstünlüklərə nail olmaq imkanı verir: 1) Sənədin tərtib edilməsini 9 dəfədən çox sürətləndirir və bununla da əmək xərclərinin həcmini azaltmış olur; 47 2) Trafaret sənədlərdə ümumi informasiyanın 1/3 artıq hazır şəkildə olur; 3) Trafaret sənədlərdə ifadəetmənin ardıcıllığına (sözlərin qaydalarla düzülüşünə) riayət edilir. Standartlaşdırma, unifikasiya və trafaretləşdirmə istənilən rəsmi-işgüzar fəaliyyətin ayrılmaz bir parçasına çevrilib, işin sürətlənməsi və asanlaşmasında, həm də müəyyən mənada bürokratik uzatmaların azalmasında da mühüm rola malikdir. Əslində biz gündəlik həyatımızda rəsmi qurum və idarələrlə ünsiyyət zamanı bunun bariz şahidi oluruq və qeyd etdiyimiz üsulların istifadəsi ilə hazırlanan sənədlərə, blanklara çox rast gəlirik: dünyaya gəldimiz andan (doğum evindəki sənədləşmə) ömrümüzün son anına qədər. Bu mənada diplomatik yazışmada yuxarıdakı prosedur eyni formada aparılır, lakin, sözsüz ki, öz peşəkar sahəsinə, standart vəziyyət və hallara müvafiq olaraq. 48 Rəsmi-işgüzar sənəd şablonlarının nümunələri 49 50 51 52 Эерб Азярбайжан Республикасы Сяфирлийи Тарих Щюрмятли жянаб Назир ……………… öz hörmətini izhar edir və aşağıdakıları bildirməkdən şərəf duyur: ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………… ……. fürsətdən istifadə edərək, bir daha öz ehtiramını bildirir. ИМЗА Азярбайжан Республикасынын Сяфири Зати-алиляри Жянаб (ад сойад) Харижи ишляр назириня (дювлят вя онун пайтахтынын там ады) 53 YOXLAMA SUALLAR: 1. “Stil” sözünün etimologiyasını avə müasir dövrdəki mənasını açıqlayın. 2. Rəsmi-işgüzar üslubun cizgilərini qeyd edin. 3. Böyük Britaniyada tətbiq edilən “5C” prinisipi nədən ibarətdir? 4. Diplomat olmaqla yanaşı digər yazı üslubuna sahib olan tarixi şəxsiyyətləri tanıyırsınızmı? 5. “Standartlaşdırma” anlayışının məzmununu açıqlayın. 6. Unifikasiyanın prinsipləri nədən ibarətdir? 7. “Trafaret” anlayışının mənasını bilirisnizmi? Misallar gətirin. 54 4. Diplomatik sənədlərin təsnifatı Sənəd (dokument – latın dilindən tərcümədə «şahidlik», «sübut» deməkdir) anlayışını müasir elm «üzərində zaman və məkanda ötürülməsini nəzərdə tutan informasiyanın yazıldığı verilənlərin maddi daşıyıcısı» başa düşülür 21 . Diplomatik sənədlərə xarici işlər nazirliyi və dövlət hakimiyyətinin ali orqanlarının beynəlxalq arenada idarəetmə fəaliyyətinin nəticəsində əmələ gələn sənədlər aid edilir. Onları aşağıdakı qruplara bölürlər: 1) Qurumdaxili diplomatik sənədlər (sənədi göndərənlə ünvan sahibi eyni qurumun nümayəndələridir) ; 2) Diplomatik yazışma (sənədi göndərənlə ünvan sahibi ayrı-ayrı dövlətlərin təmsilçiləridir); 3) Beynəlxalq hüquqi aktlar Qurumdaxili diplomatik sənədlərə xarici işlər nazirliyi (mərkəz) və xarici ölkələrdəki yaxud beynəlxalq təşkilatlar yanındakı diplomatik nümayəndəliklər, yaxud bir ölkənin müxtəlif dövlətlərdə yerləşən iki və ya daha çox 21 http://dic.academic.ru/dic.nsf/lower/14556 Yüklə 2,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|