Microsoft Word S. Ferziyeva Azerbaycan Cenub-Sherq verstka sixilmamish doc
Yüklə 15,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
45 7. Boylim ım ceyranı ço konco varde Qardaş bu ceyranı hardan almısan Lovə karde-karde bə boğı varde Yalvara-yalvara bağa salmısan 8. Hey cone əmon yar bə boğ bome Hey canı aman yar bağa gələr 9. Kinəlim-kinəlim, çiki pavande Gözəlim-gözəlim kimin yarısan 10. Balə məşi ıştı şə ro domane Bala getmə sənin yolun dumandır Bəşdı bəoma ro conım ğıbone Gələn yollarına canım qurbandır 11. Donə mırvari omə Dənə mirvari gəlib Donə mırvari Dənə mirvari Azərbaycan dilində olan halaybaşlığları 12. Oturun qızlar oturun hey 13. Haralı maralı göndər bəri Yardan xəbər gətirin hey Lənkəran gil-gilləri 14. Aman ay bala ceyran 15. Ey gülü manqal oğlan Sənə qurban ollam yar Mən deyim sən yaz oğlan Ceyran bala tərlan bala Yar bala tərlan bala 16. Aman bağda gül oğlan 17. Aman nənə, gözəl nənə, yar nənə Güləmdanı al oğlan 18. Anam ağla qəm saxlama 19. A bivəfalı dağlar Əcəb səfalı dağlar 20. Hər bağının hər yaşını 21. Bacım səni yola salım Çağır gəlsin qardaşını Mən bacısız necə qalım 22. Toy eylə gəlləm toyuna ay oğlan 23. Güllü çaydan su gəlir Qaynanan qurban boyuna ay oğlan Onu tutun yar-yar Bizdən sizə gəlin gəlir Əziz tutun yar hey 24. Anam, bəzəkli oğlanın toyudur 25. Çal belə qurbanın olum, çal belə Şəhərdə gəzən oğlanın toyudur Gedər bu dövran daha gəlməz ələ 46 26.Xanım, xanım, xanım bəylər qızı 27. Anan mənə qurban mən özüm sənə Dolanım başına yar ne dedim sənə 28. Ay lolo, yar düymələri mərcan 29. Ya laylım 30. Yar-yar İkidən çox eyni mövzuya həsr olunan mahnılar kollektivin repertuar səslənməsində, bir başlıq altında silsilə şəklində birləşir. Repertuarın əsas başlığı müxtəlif şəkildə seçilə bilir. Məsələn: toy, bicar, beşik mahnıları, sevgi, ailə-məişət mövzuları. Ailə - məişət mövzusunda səslənən «Halay» rəqs mahnılarının poetik məzmunu əsasən bayatı şəklində ifa olunaraq silsilə formasında təzahür edir. Bu mahnılara aşağıdakılar misal ola bilər: «Bacım səni yola salım, mən bacısız necə qalım», «A boyu boyu sərfi», «Bizdən sizə gəlin gəlir», «Yar hey», «Çağır gəlsin qardaşını». Sevgi mövzusuna isə aşağıdakı «Halay» rəqs mahnılarının silsilə sırası daxil ola bilər: Talış dilində halaybaşlığı Azərbaycan dilinə tərcüməsi 1. Tı tolış, mı tolış, çiki pəvəndiş Sən talış, mən talış, kimin yarısan 2. Kinəlim – kinəlim çiki pəvəndiş Ay qız - ay qız, kimin yarısan 3. Qardaş bu ceyranı hardan almısan Oynada-oynada bağa salmısan Xınayaxdı mərasimi mövzusunda: «Oturun qızlar, oturun hey», «Haralı, maralı göndər bəri» və s. nümunə göstərmək olar. Buradakı söhbətdən məlum oldu ki, toy mərasimində iştirak edən qadınlar iki dəstəyə bölünür və bir-biri ilə deyişərək bu cür silsilə «Halay» rəqs mahnıları ifa edirdilər. Əsas mövzuya həsr olu- nan «Halay» rəqs mahnılarının oxunuşundan sonra fasilə xarakterli iki-üç dəqiqəlik tənəffüs və yaxud çay mərasimi baş verdi. Lənkəran rayonunun Separadi kəndində «Bacılar» folklor ansamblı ilə görüşümüz onu təsdiq edirdi ki, «Halay» rəqs mahnıla- rının yaranma strukturu laylay, bicar – yəni əkin-biçin prosesində, bu proseslərə tənqidi və xoş münasibət bəsləyərək estetik yanaşma 47 tərzinin poetik cəhətlərlə birləşdirir. Bu xüsusiyyətlərin isə musiqi ilə birləşərək kuplet variant formalarda təqdim olunması, «Halay» rəqs mahnılarının öz daxilində musiqi forması ilə yanaşı poetik cəhətlərin bayatı, qoşma və s. növlərində yaranan mətnlərə də əsaslanır. Lənkəran rayonunun Separadi kəndində həyat və məişətdə baş verən hadiəslərdən qaynaqlanan və poetik mətn formasında əks olunaraq yaranan «Halay» rəqs mahnılarının əhəmiyyətli dərəcədə fərqli olduğunu gördük. Separadi kəndində toy, bicar, beşik, sevgi, ailə-məişət mövzularına həsr olunan «Halay» rəqs mahnılarının müxtəlif variantları, burada həmin mahnıların daha da inkişaflı, demək olar ki, hər bir insan tərəfindən oxuna bilən «Halay» rəqs mahnılarının yaranmasına səbəb olur. Bu səbəblər dildən-dilə şifahi formada keçərək müxtəlif məzmunlu şeir formalarının yaranmasını xarakterizə edir. 23 avqust 2007-ci il tarixində «Halay» rəqs mahnılarının təd- qiqi ilə bağlı Astara rayonuna daxil olduq. Həmin gün Astara ra- yonunun Mədəniyyət şöbəsinin müdiri Şadoğlan Bayramovla görüş- dük. Şadoğlan müəllim talış mahnıları, «Halay» rəqs mahnılarının topladığı və nota aldığı kitabı bizə bağışladı[9]. O uzun illər bir yerdə çalışdığı və işlədiyi «Əvəsor» mahnı və rəqs ansamblının rəhbəri, folklorçu Fərbiyə Şabanova ilə görüşməyi təklif etdi. Astara rayonunun Kakalos kəndində yaşayan Fərbiyə Şabano- vanın bir daha qonaqpərvər insan kimi bizi qarşılamasının şahidi olduq. Onun tərcümeyi-halını anketləşdirərək aşağıdaki məlumatlar alınmışdır: Fərbiyə Şabanova 1940-cı ildə Astara rayonunun Kaka- los kəndində anadan olmuş, 1969-cu ildə İncəsənət İnstitutunu bitirmişdir. O vaxtilə rayonun mədəniyyət şöbəsinin rəhbəri vəzifə- sində işləmiş, məkətəblərdə dərs demiş, eyni zamanda talış folkloru- na məxsus mahnı və «Halay»ların toplanması ilə məşğul olan bir insandır. Fərbiyə xanım həm də talış mahnılarının əksəriyyətini anası tərəfindən oxunmasını qeyd edərək deyir ki, o üç aylıq körpə olan Yüklə 15,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|