Microsoft Word Mead Mekarim doc
Yüklə 5,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 39 Bilirik ki, bu iş kiçik miqyasda artıq həyata keçib. Alimlər iki min il bundan əvvəl o zamanın kuzə düzəldənlərinin səsini həmin kuzələrin səs dalğaları ilə hamının eşidəcəyi dərəcədə canlandıra bilmişlər. 1 Bunların hər biri məadın elmi sübutu yolunda atılmış mühüm addımlardan deyilmi? Əgər o bədəvi ərəb indi sağ olsaydı və ali təhsil alsaydı, yenə də sümüyü əlinə alıb məadın qeyri-mümkünlüyünü sübut etmək üçün Peyğəmbərin (s) yanına gedərdi? Məşhur kimyaçı Adolf Buhler deyir: “Bəşərin kəşf etdiyi hər qanun onu bir addım Allaha yaxınlaşdırır. Kəşf edilən hər qanun insanı məada və ölümdən sonrakı həyata da bir addım daha yaxın edir.” Sizi əbəs yerə yaratdığımızı və hüzurumuza qaytarılmayacağınızı güman edirdiniz? 2 Məad bu həyata anlam verir İnsan həyatının formalaşması üçün məada iman gətirməyin böyük təsirləri vardır. Əgər insan ölümdən sonra həyatın olmayacağını düşünsə, o zaman onun bu həyatı da puç və bihudə olacaq. İri daşların üstünə tökülərək ağacların arasından qıvrılaraq axan suyun səsi ruhumu oxşayır, daxilimi rahatladırdı. Bu anlar mənimçün çox dəyərli idi. Dəfələrlə çeşmələr başında böyüklərin Hafizin bu şerini oxuduqlarını görmüşdüm: 1 “Qət edilmiş yol” kitabı 2 Muminun surəsi, ayə 115. Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 40 Çeşmə üstündə durub ömrünə bax, çay tək axır. Bu cahandan bu bəşarət yetər əhvalımıza. Şerin mənaları mülayim nəsim kimi qəlbimdən keçdi, qulağımda cingildədi. Bir də zümzümə etdim. Hiss etdim ki, ruhum yüngülləşir. Sanki ağır bir yükü çiyinlərimdən yerə qoyub rahat nəfəs alırdım. Başımın üstündə uçuşan quşlar kimi qanad açıb hər şeydən xəbərsiz pərvaz etmək istəyirdim. Birdən bir fikir gözümün önündə canlandı: Ömrün keçməsinin suyun axmasına bənzədilməsi sadə olsa da həyatın durmadan getməsinə gözəl misaldır. Lakin düşündüm ki, ömrün keçməsi bizə hansı bəşarət və müjdəni verə bilər ki, təkcə onunla kifayətlənib cahanın ötəri olduğuna qane olaq? Fərz edirəm ki, mən də bu suyun milyonlarla damlalarından biriyəm. Yaradılış qanununa tabe olaraq o çeşmədən coşub daş və ağacların arası ilə axıb gedirəm. Bəs sonunda hara gedirəm? Sözsüz ki, sonsuza qədər belə getməyəcək. Gələcəyin naməlum olması məni çox narahat edir. Çirkin heyvanlarla dolu olan üfunətli bataqlığa doğru gedirəmmi? Bu, nə bəşarətdir? Yoxsa yandırıcı səhranın ortasında buxara dönəcəyəm? Bu da fəxr etməli məqam deyil. Bəlkə heç bir hədəf olmadan təzədən sərçeşmə aldığım böyük sulara, dənizə qovuşacağam? O zaman mənim həyatım təkrar və mənasız olacaq. Ömrün keçməsi əgər sonunda bunlarla nəticələnərsə, necə ağır dərd olar. Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 41 Ya da bir ağacın kökünün yanında torpağa süzülüb ağacın köklərindən budaqlarına doğru qalxaraq onun zərif və lətafətli damarlarından keçib çiçəklərinə dönərəm, sonra meyvəyə çevrilib bir müddət yetişib kamilliyə doğru səy edərəm, yetişdikdən sonra budaqdan asılılığımı üzüb yerə doğru enərəm və ağacın kölgəsində elmi, ədəbi, əxlaqi, fəlsəfi bir əsər yazmaqda olan bir mütəfəkkir alimin ətəyinə düşərəm. Mənim lətafət və təravətim bu alimin diqqətini cəlbə edər, tezliklə onun bədəninin bir parçası olaram. Onun damarlarında davamlı olaraq çalışaram. Onun damarlarıyla beyninə qədər nüfuz edib yaradıcılıq düşüncələrinin dalğalarıyla ədəbi və fəlsəfi bir kəlama, ya elmi bir kəşfə dönərəm. Nəticədə əbədi bir əsər surətində o alimin qələmindən kitab səhifəsinə həkk olaram, əbədiyyət rəngi alıb kitabxanalarda həmişəlik olaraq hamının faydalanacağı bir mənbəyə çevrilərəm. Əgər belə olsa, bu keçib getmələr mənə fərəh gətirər. Çünki dəyərsiz bir su damlası kamil bir vücudda surət dəyişib əbədi bir əsərə çevrilir. Bundan böyük nə müjdə və iftixar olar?! Amma əgər mənim aqibətim üfunətli bataqlıqlarda məhv olmaq, ya buxarlanıb hava olmaq, ya da hədəf və məqsədsiz olaraq yenidən dənizlərə qovuşmaq olsa, bu aqibət çox qorxulu və dərdli olacaq. Ölümü həyatın son nöqtəsi bilənlərin aqibəti ilə bu su damlasının aqibətinin fərqi varmı? Onların həyat və ölümünün doğru anlamı qalırmı? Məgər ölümdən sonra insan təkamülünün davamına, məada, daha üstün və əzəmətli bir cahana addım atmağa Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 42 inanmaq insan həyatına forma və hədəf vermirmi? Buna görə görürük ki, həyatın puçluğu kosmos əsrinin insanını şiddətlə incidən mühüm məsələlərdəndir. Ekzistensializm kimi məktəblərin (əgər buna məktəb deyə biləriksə) yaranması bu narahatçılıqların sübutudur. Sənaye ölkələrinin durumuna obyektiv nəzər salan fikir sahibləri etiraf edirlər ki, həmin ölkələrin camaatı işsizlik, xəstəlik, təhsil problemləri və qocalıqla mübarizə apararaq böyük iş yerləri mədəniyyət, sağlamlıq, sığorta və s. mərkəzlər yaratmış, camaatın doğumdan ölümə kimi bütün həyatları, hətta övladlarının durumu təmin olunsa da, hələ ki, həyatın puçluğundan nalə çəkir və özlərini bu həyatda hədəfsiz və ölçüsüz hiss edirlər. Bəlkə də Qərbin bir çox qəribə əyləncə və s. həyat baxışları həmin boşluq və hədəfsizlik fikrindən qaçmağa görə yaradılır. Bu həqiqəti öz fəlsəfi baxışına əsasən ekzistensializm məktəbində belə oxuyuruq: “Varlıqlar arasında vücud məfhumunu dərk edən, varlığından agah olan təkcə insandır. Varlıq məfhumu insan üçün qaçılmaz olduğu kimi yoxluq da onunla yanaşı insanın zehnində yaranır. Biz özümüzün və ya başqa bir şeyin varlığını hiss etdiyimiz kimi yoxluğumuz və ya o şeyin yoxluğu da nəzərimizdə canlanır. İnsan təkcə öz varlığından agah deyil, həm də yoxluğunu açıq-aydın hiss edir. İztirab və nigarançılıq həmin varlıq və yoxluq məfhumundan agahlığının nəticəsidir. Sarter demişkən, biz nə üçün yaradılmışıq, varlığımızın dəlili nədir? (Buna cavab tapa bilmirik.) Yüklə 5,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|