Microsoft Word Mead Mekarim doc
Yüklə 5,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 43 İnsan öz varlığına bir dəlil tapa bilmirsə, bu dünyada biganəlik duyur, özünü başqa fərd və əşyalardan ayri hiss edir və tənha qalaraq özünə həyatda münasib yer tapa bilmir.” 1 Əgər uşaq ana bətnində ağıl və elmə malik olduğu fərzilə ana bətnindən kənardan heç bir xəbəri olmasa və o mühitdə yaşamaq barədə düşünsə, Sarter məktəbinin ardıcılı olmaqda heç bir tərəddüd etməyəcək. O duşaq da kənar idarəçiliyə tabe olan narahat və məhdud həyatı (ana bətnini) puç, hədəfsiz və məqsədsiz biləcək. Lakin olduğu həyatın başqa böyük bir həyat üçün hazırlıq mərhələsi olduğunu və bu dövrün xüsusi tərbiyə almaq dövrü olduğunu, o dövr olmayınca böyük həyatda yaşamaq imkanının olmadığını bilsə, o zaman ana bətnindəki həyat onun üçün məna kəsb edəcək. Bizim də gələcək həyatın yoxluq aləmi olmamasına, olduğumuzdan daha yuxarı səthdə bir varlıq aləmi olduğuna, bir üfüq üstün tərzdə bu həyatın davamına, bütün səylərin sonunda onunla nəticələnəcəyinə yəqinimiz və əminliyimiz olsa, bu halda həyatımız puçluq və bihudəlikdən xaric olub məna qazanacaq. Buna əsasən deməliyik ki, ölümdən sonrakı həyata və məada inanmağın ilk təsiri həyata məna və hədəf verməsi, insanı bihudəllikdən çıxarmasıdır. 1 Fəlsəfə kitabı (fəlsəfi məsələlər, fəlsəfi məktəblər, elmin əsasları), səhifə 363, Dr. Şəriətmədari Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 44 Tərbiyəyə təsir edən bir amil Cazibə və dafiə təsirinə malik bir amil Təhsil almış bir cavan deyirdi: “Mən özümün əsaslı bir vicdana sahib olduğumu düşünürəm. Buna görə də haqq- ədalət əsaslarına bağlıyam və məzhəbə, məzhəbi təlimlərə özümdə ehtiyac duymuram. Çünki məzhəbin insana bəxş etmək istədiyi Allaha inam, o biri cahanın cəza qorxusu və mükafatlarından yaranacaq duyğulara mən vicdanımın vasitəsilə malikəm. Bu surətdə düşünmürsünüz ki, məzhəbi təlimlər məndən aşağı səthdə olanlara, məzhəbi iman olmadan islah olunmayanlara, bir-birinin ətini yeyənlərə aiddir? Hətta bəzən məzhəbi iman tam gücü ilə təsir etmək istəsə də onları islah edə bilmir, əksinə onlar həmin qanunlardan sui istifadə etməklə, şəri hiylələrə əl atmaqla səhv yolda öz işlərindən bəhrələnirlər.” Bilirik, bu təfəkkür tərzi təkcə bu cavana aid deyil, filosof və alimlərin də arasında bəziləri özlərini məzhəbdən daha yüksək bilir və iddia edirlər ki, məzhəb yalnız aşağı səthdə olan insanları tərbiyə etməkdə təsir qoya bilər, özləri isə ümumiyyətlə bu təlimlərə möhtac deyillər. Belə düşünənlər həmişə böyük cinayətlərin elə böyüklər tərəfindən, yəni “yuxarı” səthə məxsus olanların əliylə işləndiyini sanki bilmirlər. Atom bombalarını onlar düzəldir, müharibələri onlar təşkil edir, ölkələrin siyasi və iqtisadi istismarının planlarını onlar çəkirlər. Elə həmin mütəfəkkir və alimlərdir ki, dünyanın cəhənnəm Ìÿàä - þëöìäÿí ñîíðàêû ùÿéàò 45 qüdrətlərinin ixtiyarında olmaqla öz dolğun məlumat, ixtira və istedadlarını satmaqla dünya “ağa”larının özünə inamlarını möhkəmlədirlər. Bu mövzu bu günkü dünyaya məxsus deyil, keçmişdə də fironların yanında dərrakəli hamanlardan, alim və sərvətli qarunlardan ibarət alimlər cərgəsi dururdu. Qarun həm Musanın (ə) əmisi oğlu, həm fironun Bəni-İsrail üzrə nümayəndəsi idi. Çoxlu sərvəti var idi və bu sərvəti elminin gücü ilə qazandığını düşünürdü. Müaviyələrin də yanında əmr-aslar və əbu- hüreyrələr əyləşmişdi. Buna əsasən alimlərin, dərrakəlilərin, istedadlıların, yuxarı səthə aid olunanların məzhəbi təlimlərə və nəzarətə daha çox ehtiyacları var. Çünki onlar dünyanı cəhənnəmə də çevirə bilər, sülh və əmin-amanlıqla rəhbərlik də edə bilərlər. Aşağı səthdə olanlar isə onsuz da əksər hallarda onların əmrlərinə tabedirlər. Bu səthin verə biləcəyi zərər də daha az və zəifdir. Yuxarıda dediyimiz məzhəbi təlimlərə möhtac olmadıqlarını hesab edənlər, ümumiyyətlə bütün dünya əhli ölümün həyat dəftərinin sonu olmadığına, əksinə başlanğıc olduğuna, bu dünyanın sadəcə müqəddimə olduğuna, hər şeyin əbədiyyət rəngi aldığına, əməl və rəftarların, yaxşılıq və pisliklərin heç birinin fani olmadığına inansalar, həmin pis və yaxşı əməllərin bizim gələcək uzun həyatımızda bizə narahatçılıq, ya aramlıq bəxş edəcəyini bilərlər. Ana bətnindəki uşaq da əgər oradakı qısa, lakin təkamül yönlü həyatında inkişafı üçün etinasızlıq göstərsə, ya ifrat həddini aşmaqla özündə çatışmamazlıqlar icad etsə, bu dünyada uzun bir Àéÿòóëëàù Ìÿêàðèì Øèðàçè 46 müddətdə (məsələn 100 illik ömrü boyu) həmin ifrat və etinasızlıqların ağrısını çəkəcək. Bu dünya həyatında da özünü düzəltməkdə etinasızlıq edənlər, o cahana nöqsan, eyib, müxtəlif ruhi və əxlaqi xəstəliklərlə addım atanlar həmişəlik işgəncə və əazb görməlidirlər. Bu əqidə insanın bütün həyatını dəyişdirə və ali tərbiyəvi dərs olaraq insanın ruh və canını düzəldə bilər, eyni zamanda da maddi bir insandan, özünün fəna olmağı ilə əməllərinin də aradan gedəcəyinə inanan bir kəsdən baş verə biləcək cinayətləri yerinə yetirməkdən də qorunar. Ölümdən sonrakı həyata və əməllərin o cahanda təsir edəcəyinə inanmaq da insanın günah və səhvlər müqabilində dözümlülük qüvvəsinin yaranmasına bir amil, məxluqlara xidmək etmək amalıyla maddi və mənəvi cəhətdən səy etməyə təşviq olmaq üçün təhrik edici qüvvənin yaranmasına isə başqa bir amildir. Ölümdən sonrakı aləmə inamın fasid və azğın fərdlərin islahında, eləcə də fədakar və mücahid fərdlərin təşviqində qoyduğu təsirlər adi məhkəmələrin cəza tətbiqindən, mükafat və təşviqatların təsirindən qat-qat daha çox nüfuzedicidir. Çünki hesab gününün xüsusiyyətlərindən biri budur ki, orada nə yeni nəzər və rəy mümkündür, nə də tövsiyə. Nə qazilərin fikrini buraxıb yalançı rəylərlə dəyişmək olar, nə də uzun-uzadı təşrifatlara ehtiyac var. Gələn bəhslərdə də deyiləcək ki, o aləmin cəza və mükafatları bir çox cəhətdən təbii təsir və xüsusiyyətlərə malikdir. Məsələn, şəfa verən, ya öldürücü olan bir Yüklə 5,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|