Microsoft Word history of east theatre

_____________Milli Kitabxana_____________ 
222 
gördüyünü bildirir. 1349-cu ildə isə İskəndəriyyə mayakı sınıq-
salxaq bir xarabaya çevrilmişdi. Bu fakt “Xəyal əz-zill” kölgə 
teatrının tarixinə bir konkretlik, elmi dəqiqlik gətirir. “Xəyal 
əz-zill” kölgə teatrının  ən erkən mətnləri Misirdə  göz həkimi 
kimi çalışmış Muhamməd ibn Daniala (1248-1311) 
mənsubdur. Bu dəlil də “Xəyal  əz-zill”in qədimliyinin 
sübutudur. Pyeslər XX əsrə  əlyazma  şəklində  gəlib çatmışdır. 
Muhamməd ibn Danialın  “Təsəvvür oyunu”, “Məhəbbətin 
qurbanı”, “Əcib və  Qərib” adlı pyeslərinin teatr tarixi üçün 
qiyməti yoxdur. Bu ədəbi-bədii mətnlərdə  məmlük sultanı 
Bəybarsın hakimiyyəti vaxtında Misirdə hökm sürən adət-
ənənələr,  şakərlər, xalqın gündəlik məişəti öz əksini tapır. Bu 
pyeslərdən ən maraqlısı “Əcib və Qərib”dir. Vahid fabula xətti 
ətrafında düzənlənməmiş  “Əcib və  Qərib” pyesində Misir 
bazarının gündəlik həyatından səhnələr təsvirlənir. Burada 
personajlar əsl bazar tipləridir. Pyes Allaha müraciətlə başlayır, 
monoloqlar və dialoqların əksəriyyəti şeirlə, bəzilərisə qafiyəli 
nəsrlə yazılıb. Bəlkə  də  İraqda doğulub Misirdə yaşadığına 
görədir ki, Muhamməd ibn Danialın sevimli qəhrəmanı 
Qəribdir. Bu personaj zarafatcıl, kələkbaz bir avaradır. Ancaq 
onun monoloqundan bəlli olur ki, bu adam meymunlara, 
ayılara rəqs öyrədib, təlim görmüş itlərlə tamaşalar göstərib, 
zənbilində ilanlar daşıyıb, xoruz döyüşləri təşkil eləyib. Qərib 
bütün bunlarla yanaşı  fəlsəfədən, dindən, hüquqdan, 
poeziyadan da cəsarətlə danışır. Muhamməd ibn Danial əbəs 
deməyib ki, onun pyesləri “küçə üçün yox, maariflənməkdən 
ötrü” yazılıb. 
       Qəribin də bir suyu Qaragözə oxşayan həmsöhbəti və 
tərəfmüqabili var: adı  Əcibdir.  Əcib adi insanlara bənzəməz: 
onun bütün həyatı lağdır. Məsələn,  Əcib duanı bu sözlərlə 
başlayır: “Allah Allahı saxlasın ki, bu çaxırı qəmküsarlar üçün 
yaradıb”. O, hətta utanmadan seyrçilərə var-dövlət 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
223 
qazanmaqdan ötrü dilənməyi öyrədir, və i.a. Yəni Muhamməd 
ibn Danialın pyesləri  ərəb məişətinin Orta əsrlərdə mövcud 
güzgülərindən, meydan oyunlarının ensiklopediyalarından 
biridir. 
       Misirdə XIII yüzilə məxsus digər pyes mətnləri də tapılıb. 
Müəlliflərin çoxusu anonimdir. Onların arasında yalnız  Mu-
hamməd  əş-Şeyxin adı  aşkarlanıb. Muhamməd  əş-Şeyx  13 
əsərin müəllifidir. Lakin təəssüf ki, bu pyeslər hələ  də 
teatrşünaslar tərəfindən araşdırılıb elm aləminə daxil edilməyib. 
Kölgə teatrının tamaşalarına Misrə yürüşü zamanı Bonapart 
Napaleon qadağa qoyub və bununla da ölkənin mədəniyyət 
tarixinin vacib bir səhifəsini qapadıb. 1843-cü ildə  də 
“Qaraquz” kölgə    teatrı  Əlcəzairdə fransızlar tərəfindən 
yasaqlanıb.      
                              
                        

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
224 
 
2. “Araqoz” kukla teatrı 
 
       Bəzi teatr tarixi tədqiqatçılarının fikri belədir ki, ərəb 
ölkələrində kukla teatrının təşəkkülü və inkişafı türk “Qaragöz” 
kölgə teatrı ilə bağlı olmuşdur. Ancaq bu, tamam yalnış  və 
səhv fikirdir. Çünki “Qaragöz” teatrı Türkiyədə bir mədəniyyət 
hadisəsinə çevrilməmişdən öncə  də  ərəb məmləkətlərində 
Karakuz, Araqoz, Karkus adlı personajlar kölgə  və kukla 
tamaşalarının repertuarındakı mətnlərin qəhrəmanları olmuşlar. 
Bir çox araşdırıcılar güman edirlər ki, ərəb kukla teatrı 
haradasa XIV-XV əsrlərə yavuq formalaşmışdır.  Əslində isə 
ərəb kukla teatrına farsların “Keçəl Pəhləvan” adlı kukla 
tamaşası böyük təsir göstərmişdir.  Ərəb variantında bu 
oyunların per-sonajları sırasında Keçəl Pəhləvanla yanaşı onun 
nökəri, pampaq və əzizavara Mətrəkə, talesiz musiqi müəllimi 
erməni  Qarabedə, molla doktor Süleymana və başqalarına 
rast gəlmək mümkündür. Deməli, birmənalı şəkildə ərəb kukla 
teatrı farsların son dərəcə  məşhur “Pənc” kukla teatrının 
poetikasından, estetik qayəsindən bəhrələnmişdir.  
       XVI  əsrdə Misir civarlarında  “Araqoz” kukla teatrı da 
geniş yayılır. Maraqlısı budur ki, “Araqoz” əlcək kuklaları 
teatrıdır. Burada kuklaçı əlcək kimi kuklanı əlinə “geyinir” və 
onu pərdənin yuxarısında oynadır. Belə kuklalara türk 
aləmində “qol-korçak kuklalar” deyiblər. Təbii ki, “Araqoz” 
kukla teatrı baş  qəhrəmanın adını daşıyır. Tamaşa zamanı 
axmaq  Habil, müftəxor, başqasından fırıldaqla, hədə ilə pul 
qoparan  əs-Safiq, hiyləgər və  dələduz  əl-Müdəllis, çirkin, 
ciyiltili bir səs sahibi xanəndə əl-Müğənni, küpəgirən qarı əl-
Mərə-əs-Sənta Araqozun daimi müşayətçiləri, onun 
tərəfmüqabilləridir. 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
225 
       Kukla  teatrının hansı bölgədə meydana gəlib intişar 
tapmasından asılı olmayaraq bu teatrın qədim adət-ənənələrlə, 
ritual və ayinlərlə  əlaqəsi çoxsaylı  tədqiqatçılar tərəfindən 
həmişə vurğulanıb. Bu hal daha qabarıq bir formada Liviya və 
Mərakeşin kukla teatrları üçün xarakterikdir. Təsadüfi deyil ki, 
Mərakeşdəki kukla tamaşaları  “qara kontinent”in bayram 
şənliklərinin ayrılmaz bir hissəsidir.        
       Ərəb məmləkətlərində kukla teatrının qədim bir növü də 
“sandıq  əl-əcayib” adı ilə tanınır. “Sandıq  əl-əcayib”  ərəbcə 
“möcüzələr sandığı (və ya yeşiyi)” kimi anlaşılır. Bu 
tamaşalar tək bir aktyor tərəfindən ifa olunurdu. O, özündə na-
ğılçı və kuklaçı keyfiyyətlərini ehtiva edirdi. Bu aktyor-nağılçı-
kuklaçı əlinə bir yeşik, bir kətil, bir də qatlanan altlıq götürüb 
küçəbəküçə dolaşırdı. Nədən ki, “sandıq əl-əcayib”in tamaşası 
yalnız bir seyirçi üçün nəzərdə tutulmuşdu.  Əgər aktyorla 
seyrçi ödəniş haqqı barədə ümumi bir razılığa gəlirdilərsə, 
tamaşa göstərilirdi. “Sandıq  əl-əcayib”in oyun texnikası 
sadədən də sadə idi. Əvvəlcə seyrçiyə təklif olunurdu ki, kətilə 
otursun. Sonra yeşik (sandıq) altlığın üstünə qoyulub 
tamaşaçının gözləri bərabərinə  gətirilirdi. Bu zaman seyrçinin 
başına qara bir örtük salınırdı. Sanki kimsə qədim fotoaparatla 
şəkil çəkirdi. Seyrçi bu vaxt gözlərini yeşiyin böyürlərində 
açılmış ikicə dəliyə yaxınlaşdırırdı: aktyorsa şəkilləri hərəkətə 
gətirib tələb olunan süjeti danışırdı. Seyrçinin tamaşa üçün 
ödədiyi pulun cuziliyi səbəbindən “sandıq  əl-əcayib” xalq 
arasında böyük uğur və sevgi qazanmışdı. 
       Ərəb ölkələrində meydan tamaşalarının  ən parlaq nümu-
nəsi “fəsl müdhik”lərdir. Misirdə “fəsl müdhik” janrı “gülməli 
oyunlar” kimi tanınır. “Fəsl müdhik” meydanda oynanılan 
komediya tamaşasıdır, farsdır, improvizədir.  Ərəb teatr 
tədqiqatçıları “fəsl müdhik” tamaşalarının mətnlərini  əsl 
dramaturgiya örnəkləri hesab edirlər. Söylənilir ki, bu janr 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
226 
kənd yerlərində yaranmış  və yalnız sonradan şəhər 
meydanlarında, qəlyanaltılarda, qəhvəxanalarda yaşamaq 
hüququ qazanmışdır. “Fəsl müdhik” tamaşalarının ifaçıları 
səyyar aktyorlar idilər. Onlara ərəb ölkələrində 
“mühabbizin”lər deyilirdi. İraqda “fəsl müdhik” janrında olan 
tamaşaları “əl-əxbar” adlandırırdılar.   
 
                3. Ərəb ölrələrində avropatipli dramatur-  
                             giyanın və teatrın təşəkkülü  
                                                                                                             
       XIX  əsrin 40-cı illərərindən etibarən Avropanın 
opera və dram teatrı aktyorlarının  ərəb ölkələrinə 
qastrol səfərləri başlanır. Lakin Suriyada uğur 
qazanmayan  İtaliya opera sənətçiləri Misirə 
yollanırlar və burada öz layiqli qiymətlərini alırlar. 
Çünki Misirdə  mədəni həyat bu zaman Suriyaya 
nisbətən daha zəngin idi. Ancaq müasir ərəb teatrının 
təşəkkülündə  əsas rolu fransız maarifçiliyi, onun etik 
və estetik mündəricəsi oynamışdır. Təbii ki, teatrın 
təşəkkülünün vacib komponentlə-rindən biri 
dramaturgiyadır. Ərəb dramaturgiyası isə ilk növbədə 
əslən Livandan olub Beyrut şəhərində böyümüş 
Marun  ən-Nəqqaşın (1817-1855) adı ilə bağlıdır. 
Tacir ailəsində doğulmuş Marun ən-Nəqqaş  1846-cı 
ildə Misirin ticarət və  mədəniyyət mərkəzi 
İskəndəriyyə  şəhərində kommersiya işlərilə  məşğul 
olduğu zaman fransız və italyan truppalarının fəaliy-
yətilə maraqlanır. Yəqin ki, o, elə bu zaman Molyer 
və Qoldoninin komediyaları ilə tanış olur. Fransa və 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
227 
İtaliya kimi Avropa ölkələrinə  səfərindən sonra isə 
Marun  ən-Nəqqaş özünün ilk komediyasını yazır və 
onu öz evindəcə  səhnələyir.  Əlbəttə ki, Marun ən-
Nəqqaşın dramaturgiyası quru yerdə yaranmamışdı. 
Bu dramaturgiyaya ərəb teatrının ənənəvi formalarının 
güclü təsiri vardı. Onun birinci pyesi “Əl-Bəhil” 
adlanırdı. “Bəhil” sözü ərəbcədən “xəsis” kimi 
tərcümə edilir. Amma ki, bu komediya Molyerin 
məşhur “Xəsis” pyesinin motivləri  əsasında 
yazılmışdı  və burada yeganə orijinallıq ondan ibarət 
idi ki, hadisələr Beyrut şəhərinə köçü-rülmüşdü. Bu 
baxımdan  ən-Nəqqaşın komediyalarını yalnız təbdil 
kimi qiymətləndir-mək mümkündür. Bir rejissor 
kimisə Marun ən-Nəqqaş “lirik opera” hazırlamışdı: 
tamaşada  ərəb musiqisilə bahəm fransız melodiyaları 
da eşidilirdi. Burada qadın rollarını kişilər və oğlanlar 
ifa edirdilər. 
       1850-ci ildə Marun ən-Nəqqaş “Əhlikef Əbu  əl-
Həsən və Harun ər-Rəşid” adlı ikinci pyesini yazır. 
Bu da komediyadır: süjet “Bir saatlıq xəlifə” nağılının 
motivlərinə söykənir.  Əhlikef  Əbu  əl-Həsən sadə bir 
adamdır. Bir gün o, Harun ər-Rəşidin fərmanı ilə bir 
saatlıq xəlifə təyin edilir; sonra isə heç cürə öz köhnə 
qiyafəsinə, köhnə  həyat tərzinə qayıda bilmir. “Lirik 
opera” kimi səhnələnmiş bu tamaşa da Marun ən-
Nəqqaşın evində oynanılıb. Beyrutun savadlı sakinləri 
tərəfindən bəyənilmişdi, alqışlanmışdı.  “Əl-Həsud”, 
yəni “Paxıl” adlı pyes onun üçüncü əsəridir. Bu 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
228 
pyesdə  də J.B.Molyer komediyalarının təsiri aşkar 
duyulur. Ancaq təəssüf ki, Marun ən-Nəqqaş dün-
yasını erkən dəyişir. 38 yaşınada vəfat etmiş  ən-
Nəqqaşdan sonra Livan və Suriyanın teatr həyatı 
səngisə  də, öləzimir.  1869-cu ildə  ən-Nəqqaşın üç 
pyesi “Livanın sidr ağacı” adı ilə Beyrutda bir toplu 
şəklində  nəşr etdirilir. Nəsranilərin açdıqları 
məktəblərdə isə  qədim  ərəb tarixindən götürülmüş 
mövzular  əsasında tamaşalar göstərilir. Artıq 1866-
1869-cu illərdə “Mühit əl-Mühit” adı altında Butrus 
əl-Bustaninin  izahlı sözlər lüğəti çap olunanda 
burada “teatr”, “səhnə” terminləri  “məsrəh” sözü ilə 
əvəzlənmişdi.  Əl-Bustani məsrəhi  “oyunlar və 
rəqslər yeri” kimi şərh edirdi. XIX əsrin ikinci 
yarısından etibarən isə  ərəblərin öz milli teatr 
terminologiyası formalaşır. Dram “rəvayə  təmsil”, 
“rəvayə  təşxis”,  pərdə  “fəsl”,  səhnə  “mənzər” 
sözlərilə bildirilir. 
       Butrus  əl-Bustaninin  “Çar Davud” adlı pyesi 
onun ölümündən sonra 1906-cı ildə  nəsrani 
məktəblərində tamaşaya qoyulur. 1876-cı ildə isə ərəb 
ədəbiyyatı tarixində  Xəlil  əl-Yazıçı  tərəfindən 
“Mərdlik və  sədaqət” adlı ilk faciə  qələmə alınır. 
Faciə Kornel və Rasin pyeslərinin üslubundadır, şeirlə 
yazılıb və  1700  sətirdən ibarətdir. Bu faciə  1878-ci 
ildə Beyrutda səhnələnib, 1884-cü ildə çap olunub və 
1902-ci ildə Qahirədə tamaşaya qoyulub. Xəlil  əl-
Yazıçının ikinci pyesi “Qeys və Leyli”dir  (1878). 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
229 
Bundan  əlavə  Nəcib  əl-Xəttat (1867-1899),  Səədal-
lah al-Bustani,  Süleyman al-Bustani, İbrahim  əl-
Əhdab (1826-1891) kimi ədəbiyyatçılar da 
dramaturgiya ilə məşğul olmuşlar.  
     Məlumdur ki, XIX əsrin 30-cü illərində fransız  
aktyorları Misirdə tamaşalar oyna-mışlar. 1858-ci ildə 
isə bir italyalı xeyriyyəçinin hesabına  İskəndəriyyə 
şəhərində teatr binası tikilmişdir. 29 sentyabr 1853-cü 
ildə isə  Əlcəzairin Port-Səid meydanında fransız 
hökümətinin təşəbbüsü ilə gözəl bir teatr binasının 
açılışı olmuşdur. Bu teatrda  Sara Bernar, Koklen, 
Qabriel Rejan kimi aktyorlar çıxış edib böyük uğur 
qazanmışlar. Beləliklə, XIX yüzilin ortalarına doğru 
ərəb milli teatrı, yerli kadrların hesabına, təbii ki, 
Avropa sənətçilərinin təsirilə tam formalaşmaq üzrə 
idi. Busa artıq ərəb dünyasında ayrıca götürülmüş hər 
bir ərəb ölkəsinin milli teatr tarixi deməkdir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                              

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
230 
 
 
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI
 
                                          (rus dilində) 
 
 1. Анарина Г.Н. Японский театр Но. - М.: Наука, 1984. 
 2. Бабкина М.П., Потабенко С.И. Народный театр Индии. - М.:  
     Наука, 1965. 
 3. Бартольд В.В. Сочинения: т. 7 / Работы по исторической  
      географии и истории Ирана. - М.: Наука, 1971. 
 4. Бертельс Е.Э. Персидский театр. - Л.: Академия, 1924. 
 5. Бонгард-Левин М.Г. Древнеиндийская цивилизация: 
     философия, наука, религия. - М.: Наука, 1980. 
 6. Восточный театр. - Л.: Академия, 1929. 
 7. Галунов Р.А. Пахлаван Кечал - персидский театр Петрушки //  
      Иран. - т.2. -  Л., 1928. 
8. Галунов Р.А. Хеймейи шеб-бази // Иран. - т.3. - Л., 1928. 
9. Глускина А.Е. Заметки о японской литературе и театре. - М.:  
    Наука, 1979. 
10. Гринцер П.А. Бхаса. - М.: Наука, 1979. 
11. Домото Масаки. Театры но и кеген в наши дни // Театр. -  
      1987. - № 1. - С.125-127. 
12. Кисараги Сейко. Кукольный театр Бунраку  в наши дни //  
      Театр. - 1987. -  № 1. - С.133-137. 
13. Конрад Н.И. Избр. труды в 3-х тт. / Т. 3: Литература и театр.  
      - М., 1974-1978. 
14. Котовская М.П. Синтез искусств: зрелищные искусства  
      Индии. - М.: Наука,  1982. 
15. Крыжицкий К: Экзотический театр: Ява, Индо-Китай,  
      Турция, Персия, Корея. - Л.: Академия, 1927.       
16. Ризаева А.С. Театральное искусство Египта: жизнь художес- 
      твенной традиции // Автореф. дис… на соиск. канд. искус- 
      ствоведения. - М., 1984. 
17. Ритмы радости: традиции индийских классических танцев /  
      Текст Лили   Самсон, фото Авинаша Пасрича. - Индия, 1987. 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
231 
18. Серова С.А. Китайский театр и традиционное китайское  
      искусство: ХYI- XVII вв. - М.: Наука, 1990.      
19. Серова С.А. «Зеркало просветленного духа» Хуан Фан-чо. -  
      М.: Наука, 1979. 
20. Сорокин В.А. Китайская классическя драма XIII-XIV вв. -  
      М.: Наука, 1979. 
21. Суворова А.А. У истоков новоиндийской драмы. - М.: Наука,  
      1985. 
22. Талыбзаде А.А. Театр и театральность в культуре ислама. -  
      Баку: Сабах, 2006.  
23. Фаузи Фахми Ахмед. Становление народных форм совре- 
      менного египетского театра // Автореф. дис… на соиск. канд.  
      искусствоведения. - М., 1975. 
 
                                         (ingilis dilində) 
 
24. Maruoka D., Yjshikoshi T. Noh. - Jahan: Hoikusha Publishing  
      Ltd., 1982. 
25. Toita Y., Yoshida Ch. Kabuki. - Jahan: Hoikusha Publishing Ltd.,  
      1982. 
26. Schimmel A. The simbolical language of Moulana Jalal ad-Din  
      Rumi // Studies in İslam. - 1969. - № 1. - p. 26-40. 
                                                        
                                      (digər əcnəbi dillərdə) 
 
27. And M. Gelneksel Türk Tiyatrosu: Kukla. Karagöz. Orta oyunu. 
    - Ankara: Bilgi, 1969. 
28. Cevdet Kudret. Karagöz. - Ankara: Bilgi, 1968.  
29. Ritter H. Karagös: türkische schattenspiele. - Viesbaden: Mor- 
     genlandische Yez, 1953. - almanca. 
30. Ətayi Cənnəti. Bonyade nomayeş dər İran. - Tehran: Səfi Əişah,  
     1977. - farsca.  
                           
 
                                     (azəri türkcəsində) 
31. Allahverdiyev M.Q. Azərbaycan xalq teatrı tarixi. - B: Maarif, 
     1978. 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
232 
32. Aslanov E.M. El-oba oyunu xalq tamaşası: izahlı söz kitabı. - 
      B: İşıq, 1984.
                                                                                    
                                  

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
233 
 
MÜNDƏRİCAT 
 
ÖN SÖZ        .................................................................................. 
 
I FƏSİL         HİND TE ATRI  T ARİXİ....................................... 
 
1. “Natyaşastra” risaləsi Hind teatrının nəzəri və praktiki əsası kimi 
2. Hind rəqqaslıq sənəti..................................................................... 
3. Kathakali teatrı.............................................................................. 
4. Raslila tamaşaları.......................................................................... 
5. Hind klassik dramının qısa tarixi.................................................. 
6. Bhasa............................................................................................. 
7. Kalidasa......................................................................................... 
8. Rabindranat Taqorun musiqili teatrı............................................. 
 
 
II FƏSİL     YAPON TEATRI  TARİXİ........................................... 
 
1. Noh teatrının yaranması və təşəkkülü............................................. 
2. Noh dramlarının quruluşu............................................................... 
3. Noh tamaşaları: səhnənin quruluşu................................................ 
4. Noh teatrında geyimlər və əlbəsələr............................................... 
5. Noh teatrının maskaları.................................................................. 
6. Səhnə davranışı, rəqs, musiqi........................................................ 
7. Noh teatrında aktyor tərbiyəsi........................................................ 
8. Müasir Noh teatrı........................................................................... 
9. Kabuki teatrı.................................................................................. 
10. Kabuki teatrının səhnəsi.............................................................. 
11. Kabuki teatrında oyun qəlibləri………....................................... 
12. Oyun texnikası............................................................................. 
13. Kabuki teatrında qadın rolları...................................................... 
14. Kabuki teatrında geyim tərzi....................................................... 
15. Musiqi.......................................................................................... 
16. Müasir Kabuki dünyası................................................................ 

---

_____________Milli Kitabxana_____________ 
234 
17. Yapon kölgə və kukla teatrları...................................................... 
 
18. Bunraku kukla teatrı müasir dövrdə............................................... 
 
III FƏSİL       ÇİN TEATRI   TARİXİ............................................... 
 
1. Ca-cüy dramlarının kompozisiyası................................................. 
2. Çində aktyor sənəti.........................................................................  
 
IV FƏSİL        İRAN  TEATRI.......................................................... 
 
1. Nağılçı............................................................................................ 
2. İranda təziyələr və şəbih tamaşaları...............................................     
3. İranda kukla tamaşaları.................................................................. 
 
V FƏSİL           TÜRK   TEATRI..................................................... 
 
 1. Türk “Qaragöz” kölgə teatrı......................................................... 
 2. “Qaragöz” kölgə oyununun texnikası.......................................... 
 3.“Qaragöz”ün kompozisiyası və personajları.................................  
 4. Mövləvi zikrlərində teatr elementləri........................................... 
 
VI FƏSİL        ƏRƏB    TEATRI..................................................... 
 
1. “Xəyal əz-zill” kölgə teatrı: ibn Danialın dramaturgiyası............ 
2. “Araqoz” kukla teatrı.................................................................... 
3. Ərəb ölkələrində avropatipli dramaturgiyanın və teatrın yaranma  
     tarixi................................................................................................ 
 
ƏSƏBİYYAT SİYAHISI.................................................................. 
MÜNDƏRİCAT.................................................................................