26
Cədvəl 1.9
Porş
enli mühə
rriklə
rdə
iş
lə
dilə
n tə
yyarə
yağ
ları üçün texniki normalar (DÜ ST 21743-76)
Göstəricilər
Markalar
MS-14
MS-20
MK-22
MS-20S
Özlülüyü, mm
2
/san
100ºS-də, azı
14
20
22
20
V
50
: V
100
, çoxu
6,55
7,85
8,75
Ö ≥92
Koks ədədi, %, çoxu
0,45
0,29
0,70
0,45
Donma temperaturu, ºS-də, azı
-30
-18
-14
-18
Cədvəl 1.10
Reaktiv mühə
rriklə
rdə
iş
lə
dilə
n tə
yyarə
yağ
ları üçün texniki normalar
(DÜ ST 21743-76)
Göstəricilər
Markalar
MS-6
MK-8
MK-8p
MS-8
MS-8p
Nisbi sıxlığı, kq/m
3
, çoxu
860
885
890
895
905
Özlülüyü, mm
2
/san
50ºS-də, azı
6-6,3
8,3
8,3
7,5-8,5
8
20ºS-də, çoxu
18
30
30
23-28
-
-40ºS-də, çoxu
1700
6500
-
3500
4000
V-20/V-50-yə; çoxu
-
56
60
50
-
Donma temperaturu, ºS-də, çoxu
-55
-55
-55
-55
-55
Motor yağları avtomobil traktor və motosiklet mühərriklərinin yağlanması
üçün işlədilir, distillat və qalıq yağlarının turşu və seçici həlledicilərlə
təmizlənməsindən alınır. stismar sahələrinə görə motor yağları da qış və yay
yağlarına bölünür. Avtomobil yağlarının əsas keyfiyyət göstəricilər aşağıdakı
cədvəldə göstərilir.
Cədvəl 1.11
Avtomobil yağları üçün texniki normalar (DÜ ST 17479-72)
Göstəricilər
Markalar
M-6A
M-8A
M8B
1
u
ASZ
p
-10
M-8V
1
M-8Q
1
100ºS-də özlülüyü,
mm
2
/san
≥
6
8±0,5
8±0,5
10±0,5
8±0,5
8±0,5
Özlülük indeksi, azı
85
90
85
120
90
100
Qələvi ədədi, mq KOH/q,
azı
-
0,75
1,2
-
4
8,5
Donma temperaturu, ºS,
çoxu
-30
-25
-25
-36
-25
-30
Dizel yağları iti və yavaşsürətli dizel mühərriklərini yağlamaq üçündür.
27
Cədvəl 1.12
Dizel yağ
ları üçün texniki normalar (TŞ
-38 101655-76)
Göstəricilər
Markalar
MT-8p
M-20A
M-12B
MTZ-10p
MT-16p
100ºS-də özlülüyü, mm
2
/san
8±1
≥
20
12±0,5
10±0,5
16-17,5
Özlülük indeksi, azı
85
85
85
-
80
Qələvi ədədi, mq KOH/q, azı
-
-
-
-
2
Donma temperaturu, ºS, çoxu
-30
-15
-15
-43
-25
Sə
naye yağ
ları. Prokat dəzgahlarnın radikal diyircəkli yastıqlarını metalkəsən
və taxta emal edən dəzgahları, prosesləri eləcə də dişli və vintli ötürmələri yağlamaq
üçün sənaye yağlarından istifadə olunur. Avadanlığın normal və etibarlı işini təmin
etmək üçün sənaye yağlarının yaxşı yağlama antikorroziya, antioksidləşmə, qoruyucu
və köpük əleyhinə xassələri olmalıdır. Sənaye yağlarının keyfiyyət göstəricilərinə bir
sıra tələblər qoyulur. Bu tələblər yağın növündən aslı olaraq müxtəlifdir. Məsələn
turbin yağları tərkibinə 0,01-0,15% paraoksidifenilanın aşkarı əlavə edildiyinə görə
oksidləşməyə davamlı olmalıdır. Kompressor yağları isə oksidləşməyə davam
gətirməklə yanaşı həm də alçaq temperaturda donmalıdır.
Elektroizolyasiya yağları elektriki keçirməyən maddə və mühitin istiliyini
azaltmaq üçün işlədilir. Bu yağlara verilən əsas tələblər onların kimyəvi cəhətdən
yüksək dərəcədə sabit və antikorroziya xassəsinə malik olmalıdır və aşağı tempera-
turda donmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu yağların oksidləşməyə davamlılığını ar-
tırmaq üçün bu yağlara oksidləşmə əleyhinə paraoksidifanelanı, ional və başqa
aşkarları əlavə edilir. Ümumiyyətlə ele yağ növlər vardır ki, onların gündəlik həya-
tımızda istifadə olunan əşyaların hazırlanmasında istifadə olunur. Məsələn, ağ yağları
(ətriyyat və təbabət yağları), məlhəm (maz), krem, dodaq pomadası və s hazırlamaq
üçün işlədilir. Bunlara verilən əsas tələblərdən biri rəngsiz, dadsız və iysiz
olmalarıdır.
Yağların rəngini ağartmaq üçün onları tüstülənən H
2
SO
4
və ağardıcı gillərlə
təmizləyirlər. Ağ yağların kimyəvi tərkibi parafin, naften karbohidrogenlərindən
ibarətdir (aromatik karbohidrogenlər və qatran olmur). Qeyd etmək lazımdır ki,
təbabət yağlarının özlülüyü 50°S-də 28-36 mm
2
/san, ətriyyat yağlarınınkı isə 16-24
mm
2
/san olur.