Microsoft Word Bir omrun rapsodiyasi doc

Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 
 
  
      
5 
Professor Nizami Tağısoy qaqauz, qazax, qaraqalpaq, qara-
çay, qırğız, Kıbrıs türkləri, malkar, özbək, xəzər və d. türk qövmləri 
ilə bağlı çoxsaylı  məqalələr və kitablar müəllifidir. Onun müxtəlif 
illərdə yazdığı  dərslik, dərs vəsaitləri, monoqrafiyaları, folklor-et-
noqrafik araşdırmaları oxucular və mütəxəssislər tərəfindən bəyəni-
lir. Tanınmış tədqiqatçının «XX əsr rus poeziyası Azərbaycan tərcü-
mələrində» (Bakı, 1992, 134 s. – rus dilində); «Qazax ədəbiyyatı» 
(Bakı, 1993. -70 s. – rus dilində), «Əslin milli özünəməxsusluğu və 
tərcümə» (Bakı, 1998. - 68 s. – rus dilində); «Səməd Vurğun drama-
turgiyası rus dilində» (Bakı, 1999. - 132 s. – rus dilində); «Poetik 
tərcümə» (Bakı, 2001. - 245 s. – rus dilində); «Qaraqalpaq ədəbiy-
yatı» (Bakı, 2007. - 296 s. – rus dilində); «Nəsrin axarı: zaman və 
məkan konteksti» (Bakı, 2008. – 152 s.); «Şilyan: özü, sözü – çeş-
mənin gözü». (Bakı, 2009. – 172 s.); «Səftər Həsənzadə. Vətən həs-
rətli, barıt qoxulu sətirlər» (Bakı, 2009. – 76 s.) kimi monoqrafiya və 
kitabları tənqidçilər, türkoloqlar tərəfindən yüksək dəyərləndirilir. 
Professor Nizami Tağısoy tərcümə nəzəriyyəsi və bədii tərcü-
mə  məsələləri ilə müntəzəm məşğul olan alimlərimizdəndir. O, 
Azərbaycan türkologiyasında ilk dəfə olaraq qıpçaq türklərindən 
olan qövmlərin folklor yaddaşına müraciət etmiş «Qaraqalpaq xalq 
nağılları»nı (Bakı, 2006) və qazax qəhrəmanlıq eposu «Koblandı-
batır»ı (Bakı, 2008). Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmışdır. 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Nizami Tağısoy iki şeir-
lər və poemalar – «Axtaracaqsan məni» (Bakı, 2000), «Bəlkə dünya 
öz yolunu çaşıbdı» (Bakı, 2004) və «Natiqlə qara zurnanın nağılı və 
ya hər ikisinə elegiya» (Bakı, 2008) — povesti ilə ədəbiyyatsevər-
lərlə görüşmüşdür.  Şeir və poemalarının bir hissəsi  şair-mütərcim 
Qiya Paçxataşvili tərəfindən rus dilinə çevrilərək oxuculara təqdim 
edilmişdir.  Şeirlərindən bir neçəsinə Cavanşir Quliyev və Razim 
Paşayev kimi bəstəkarlar mahnı yazmışlar. 
Professor Nizami Tağısoy digər müəlliflərlə (professor Rafiq 
Manafoğlu və dosent Rüstəm Kamalla) birlikdə Azərbaycanda ilk 
dəfə olaraq «İzahlı  tərcüməşünaslıq terminləri lüğəti»ni hazırlayıb 
(Bakı, 2010) mütəxəssislərin müzakirəsinə vermişdir. 
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 
 
6
Professor Nizami Tağısoy mütəmadi olaraq ölkəmizdə  və 
onun hüdudlarından kənarda keçirilən nufuzlu beynəlxalq konfrans 
və simpoziumların iştirakçısıdır. 
Professor Nizami Tağısoy iki onillikdən artıqdır ki, türk 
xalqlarının folkloru, etnogenezi, epik təfəkkürü, klassik və müasir 
ədəbiyyatına dair dərslik üzərində işləyir. Bu əsərin çoxcildli nəşri 
nəzərdə tutulur. 
Professor Nizami Tağısoyun nəzəri mülahizələri istər Azər-
baycan-rus, Azərbaycan-özbək, Azərbaycan-qaqauz, Azərbaycan-
qaraqalpaq ədəbi əldaqələri, istər müasir ədəbiyyatşünaslığın aktual 
problemləri, o cümlədən A.Blok, S.Yesenin, K.Simonov, A.Adalis, 
P.Antokolski, A.Tvardovski, S.Vasilyev, S.Vurğun, Mir Cəlal, 
S.Əhmədli, Elçin, Anar, A.Rəhimov,  Ə.Əhməd, K.Abdulla, E.Hü-
seynbəyli, R.Rəvan və Ə.Xələfli, Y.Nəğməkar və b. yaradıcılığı ilə 
bağlı fikir və mülahizələri ədəbi tənqidimizin orijinal səhifələrindən 
hesab olunur. 
Nizami Tağısoy regional etnoqrafiya və folklor nümunələrinin 
toplanılıb araşdırılması  və  nəşri istiqamətində 25 ilə yaxındır ki, 
zəhmət sərf edir. Onun son dövrlərdə Azərbaycanda və Türkiyədə 
yaşayan  Şilyan ellərinin etnqorafiyası, etnik-milli düşüncə  tərzi və 
şifahi yaradıcılığı ilə bağlı araşdırmaları türk ellərinin mənəvi mə-
dəniyyətini öyrənmək baxımından maraqlıdır. 
Nizami Tağısoy haqqında məlumat «XXI əsr Azərbaycan 
alimləri və maarifçiləri» bioqrafik göstəricisinə daxil edilmişdir. O, 
«Qızıl qələm», “Xalqın nüfuzlu ziyalısı” mükafatları laureatıdır. 
Professor Nizami Tağısoy hazırda Bakı Slavyan Universiteti-
nin «Azərbaycan ədəbiyyatı» kafedrasında elmi-pedaqoji fəaliyyətlə 
məşğul olur, müasir ədəbi tənqidimizin müxtəlif tərəflərini  əhatə 
edən məqalələrlə mütəmadi olaraq dövrü mətbuatda çıxış edir. 

---

Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 
 
  
      
7 
*** 
 
Törkoloq, folğklorist, literaturoved, teoretik  perevoda, pogt-
kritik,  doktor filoloqiçeskix nauk, professor Nizami Taqisoy 
(Nizami Taqi oqlu Mamedov) rodilsə 24 maə 1950 qoda v selenii 
Öxarı  Şilğən Udjarskoqo rayona Azerbaydjanskoy Respubliki. V 
1967 qodu zaverşil srednee obrazovanie v rodnom rayone.  
V 1968-1970 qodax slujil v armii. Posle voinskoy slujbı 
postupil v Azerbaydjanskiy pedaqoqiçeskiy institut russkoqo əzıka i 
literaturı im. M.F.Axundova na fakulğtet russkoqo əzıka i literaturı. 
V 1975 qodu s otliçiem okonçil nazvannıy institut. Po napravleniö 
rabotal uçitelem russkoqo əzıka i literaturı v sredney şkole 
Udjarskoqo rayona. Ehё v şkolğnıe qodı peçatalisğ eqo stixi i statği 
v stenqazete, a potom v rayonnıx i respublikanskix qazetax. 
Rabotaə v selğskoy şkole, odnovremenno na konkursnoy os-
nove (sdav gkzamen po speüialğnosti «sovetskaə literatura») 
postupaet v aspiranturu İnstituta, qde ranee poluçil vısşee 
obrazovanie. 
S 1980 qoda zanimalsə problemami literaturnıx svəzey, v 
1986 qodu, zahitiv kandidatskuö dissertaüiö na temu: «Russkie 
perevodı  pğes Sameda Vurquna i ix süeniçeskoe voplohenie», 
poluçil uçenuö stepenğ kandidata filoloqiçeskix nauk. 
S 1984 qoda rabotaet v Bakinskom slavənskom universitete (v 
proşlom Azerbaydjanskiy pedaqoqiçeskiy institut russkoqo əzıka i 
literaturı im. M.F.Axundova). İmenno zdesğ on proşёl 
ziqzaqobraznıy, təjelıy, no slavnıy nauçno-pedaqoqiçeskiy putğ ot 
laboranta do professora. 
S ukazannoqo vremeni çital i çitaet leküii na russkom i azer-
baydjanskom otdeleniəx po predmetam «Russkaə literatura XX 
veka», «Literatura törkskix narodov», «Azerbaydjanskaə literatura», 
«Teoriə perevoda», rukovodil i rukovodit kursovımi i vıpusknımi 
rabotami, dissertaüiəmi maqistrov, aspirantov i dissertantov.  
S 1990 po 1992 qod, naxodəsğ v doktoranture, rabotal nad 
dissertaüiey: «Russkaə pogziə XX veka v azerbaydjanskix 
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 
 
8
perevodax», çto uspeşno zahitil do okonçaniə sroka, v 1992 qodu 
poluçil uçenuö stepenğ doktora filoloqiçeskix nauk. 
V 1994 qodu reşeniem Vısşey Attestaüionnoy Komissii pri 
Prezidente Azerbaydjanskoy Respubliki bıl vıdan diplom professora 
i izbran na doljnostğ professora Bakinskoqo slavənskoqo 
universiteta. 
S 1995 po 1997 qq. zavedoval kafedroy «Azerbaydjanskoqo 
əzıka i literaturı» v Bakinskom deviçğem universitete (ranee 
Bakinskaə vısşaə pedaqoqiçeskaə deviçğə seminariə), s 1998 qoda – 
zaveduöhiy kafedroy snaçala «Azerbaydjanskoqo əzıka i literaturı», 
potom kafedroy «Russkoqo əzıka i literaturı» v Azerbaydjanskom 
mejdunarodnom universitete. 
Nizami Taqisoy –uçenıy, zanimaöhiysə narədu s pedaqo-
qiçeskoy rabotoy, plodotvornoy nauçnoy deətelğnostğö. Okolo 300 
eqo statey razliçnoqo soderjaniə uvideli svet na konferenüiəx, 
simpoziumax i nauçnıx zasedaniəx, straniüax qazet i jurnalov 
respublikanskoqo i mejdunarodnoqo urovney. 
V nauçnom prioritete professora Nizami Taqisoə uspeşno 
razrabatıvaötsə problemı teorii perevoda, literaturnıx svəzey, 
komparativistiki, gtnoqeneza, gtnoloqii i gtnoqrafii, gpiçeskoqo 
mışleniə, tradiüii folğklora, klassiçeskoy i sovremennoy literaturı 
törkskix narodov, aktualğnıe voprosı literaturovedeniə, 
sovremennoqo literaturnoqo proüessa i druqix napravleniy. 
Monoqrafii i statği, kak pravila, otliçaötsə polemiçnostğö i 
ploskostğö individualğnoqo vzqləda. 
Professor Nizami Taqisoy – avtor mnoqoçislennıx statey i 
kniq o qaqauzskom, kazaxskom, karakalpakskom, kirqizskom, 
malkarskom, uzbekskom, xazarskom i druqix törkskix gtnosax i na-
rodax. Napisannıe im v raznıe qodı proqrammı dlə studentov vısşix 
uçebnıx zavedeniy, uçebniki i uçebnıe posobiə, monoqrafii, 
issledovaniə folğklorno-gtnoqrafiçeskoqo xaraktera odobrenı 
çitateləmi i speüialistami. Vısoko oüenenı kritikami i törkoloqami 
takie monoqrafii i kniqi izvestnoqo issledovatelə; kak: «Russkaə 
pogziə XX veka v azerbaydjanskix perevodax» (Baku, 1992, 134 s. 

---