Microsoft Word Bir omrun rapsodiyasi doc
Yüklə 6,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 23 Məmmədova (qəbri nurla dolsun), Rövşanə Bədəlbəyli, Əli və Baba Musayev qardaşları, Qalina Şipulina, Solmaz Əliyeva... Mübaliğəsiz deyə bilərəm ki, orta məktəbi Azərbaycan dilində bitirən tələbələrin hətta Azərbaycan ədəbiyyatı da (mən hələ fəlsəfə, elmi kommunizm, ədəbiyyat nəzəriyyəsi, siyasi iqtisad, elmi ateizm və digər fənləri qoyuram bir kənara) rus dilində tədris olunan ins- titutda əla oxumağımız əsl fədakarlıq idi. Belə ki, biz eyni vaxtda rus dilinin qrammatikasını, onun qaydalarını, incəliklərini və ədə- biyyatını (şifahi xalq yaradıcılığından tutmuş sovet ədəbiyyatına qə- dər) öyrənməklə yanaşı, elmi biliklərin əsaslarına da yiyələnirdik. Lakin çox gərgin əmək sərf etməklə, çalışqanlığımızla bu çətinliklə- rin öhdəsindən məharətlə gəlirdik. Yenə həqiqət naminə deyim ki, Nizami rus dilində o qədər rəvan, səlis və ləhcəsiz danışırdı ki, mü- əllimlərimizdən bəziləri onun Azərbaycan məktəbini bitirməsinə şübhə ilə yanaşırdılar. Bu isə, əlbəttə, seçilən ixtisasa, yəni rus dili və ədəbiyyatına olan maraqdan, meyldən, peşəyə mükəmməl yiyə- lənmək istəyindən və məsuliyyətindən irəli gəlirdi. Çox maraqlı bir əhvalatı da qeyd etmək istəyirəm. Hər ikimiz tələbə elmi cəmiyyətinin üzvü kimi onun tədbirləri və iclaslarında fəal iştirak edirdik. İclasların birində çıxış edən 1-ci kurs tələbəsi Rəfail adlı bir oğlan gətirdiyi iqtibasdan sonra onun mənbəyini çox dəqiqliklə göstərdi: V.İ.Lenin. Əsərlərinin tam külliyyatı, 7-ci cild, səh. 432, yuxarıdan 3-cü abzas. Bu hal bir neçə dəfə təkrarlananda, mən üzümü Nizamiyə tutub «Qardaş, əlaçı belə olar, biz də özümü- zü əlaçı sayırıq», - dedim. Sən demə, Nizami deyilən mənbələrin dəqiqliyini yoxlamaq üçün özündə qeydlər edirmiş. Bir neçə gün- dən sonra institutun yeməkxanasında nahar edəndə yapışdı Rəfailin yaxasından ki, bəs, dediyin mənbələri yoxladım, heç biri də düz gəlmədi. Rəfail əlini-əlinə vurub qəhqəhə çəkib güldü və «Ayə, Al- lah sənə ömür versin, nə biləydim ki, sən gedib onları axtaracaqsan; mən özüm haqqında müsbət rəy yaratmaq üçün ağlıma gələn mən- bəni göstərirəm», – deyəndə, biz də ona qarışıb gülməyə başladıq. Rəfaillə sonradan dostlaşdıq. O, sadəliyi, mehribanlığı, səmimiliyi, çalışqanlığı və ünsiyyətli olmağı ilə fərqlənirdi. Sonralar indiki Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 24 BSU-da bir yerdə işlədik. Fəlsəfə elmləri namizədi, dosent idi. Dün- yasını vaxtsız dəyişdi. Bütün dostlarımız adından deyirəm: Allah sənə rəhmət eləsin, Rəfail. Mən sətiraltı indiyə qədər, bəlkə də, heç kimə demədiyim bir məsələni də açıqlamaq istəyirəm. Nizaminin, Səlahəddinin, Məmi- şin, Cavanşirin və mənim yaxşı oxumağımızın, əlaçı olmağımızın başlıca səbəblərindən biri də abır-həya hissi, bir kişi kimi (biz özümüzü yaşımıza uyğun olmayan sanballı bığlı-saqqallı kişi hesab edirdik) qrup yoldaşlarımızın yanında pis vəziyyətdə qalmaqdan, pərt olmaqdan çəkinmək idi. Yəni indiki tələbələrin əksəriyyətindən fərqli olaraq müəllim dərs soruşanda ayağa durub «mən hazır deyi- ləm» sözlərini deməyi şəxsiyyətimizə, mənliyimizə, qürurumuza, ləyaqətimizə, kişiliyimizə sığışdıra bilməməyimiz olmuşdur. Düşü- nürdük ki, bundan sonra qızların, oğlanların üzünə necə baxa bilə- rik... Buna görə də nəyin bahasına olur olsun bütün məhrumiyyətlə- rə baxmayaraq, hətta səhərə qədər yuxusuz qalmalı olsaq da belə, dərslərə həmişə hazır gələr və əllərimiz göydə olardı. Görünür, bunun nəticəsidir ki, indi məşğələlərdə tələbə qızın və ya oğlanın ayağa durub gülumsünə-gülümsünə «müəllim, mən hazır deyiləm» cavabını eşidəndə, məni bir pedaqoq kimi onların dərsə hazır olma- ması bir o qədər yox, özlərinin mənliyinə sığışdırıb bu sözləri yol- daşlarının yanında necə deyə bilmələri daha çox heyrətləndirir. Təlim fəaliyyətinə belə ciddi münasibət göstərməyimizlə ya- naşı, asudə vaxtlarımızın mənalı, məzmunlu, rəngarəng keçirilməsi- nin də qayğısına qalır, qeyri-rəsmi nərd, dama, şahmat, futbol yarış- ları keçirərdik. Nizami, Əyyub, əmim oğlu Əbdül (o, fransız dili fa- kültəsində oxuyurdu) və mənim təmsil etdiyimiz APİ Axundovun «yığma» futbol komandası ilə Məmmədəli, Zöhrab, Fazil və digər uşaqların təmsil etdiyi Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun «komandası» ilə keçirdiyimiz mütəmadi yarışlar son dərəcə emosional keçər və həmişə də bizim böyük hesablı qələbəmizlə başa çatardı. Onlar isə bizi qıcıqlandırmaq üçün həmişə bu qələbənin təsadüfi olduğunu sü- but eləməyə çalışardılar. Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 25 Bundan başqa Nizaminin, sonradan qrupumuzun nümayəndə- si seçilən Məmişin (insafən, o da çox gözəl təşkilatçılıq bacarığına malik idi) və mənim birgə təşəbbüsümüzlə qrup və potok yoldaşla- rımızla tez-tez (ən azı ayda iki dəfə) axşamlar keçirər, teatr tamaşa- larına gedər, müxtəlif yerlərə (Azərbaycan Tarixi Muzeyi, Azərbay- can İncəsənət Muzeyi, Atəşgah, Pirqulu, Qobustan və s.) ekskursi- yalar təşkil edərdik. Axı, yaxşı oxumaq üçün yaxşı da dincəlmək, əylənmək lazım idi. Nizami həmçinin özünün səliqə-sahmanı və yüksək estetik zövqə malik olması, evdarlığı, təsərrüfatçılığı, aşpazlıq bacarığı ilə də fərqlənirdi. Dörd nəfər oğlanın qaldığı evdə həmişə səliqə-sah- man hökm sürər, buradan, necə deyərlər, gül ətri gələrdi. Bu məsə- lələrdə Nizaminin dediyi bizim üçün qanun idi. Şalvar, kostyum, köynək, ayaqqabı alanda, ya sifariş verəndə onun fikri mütləq nəzə- rə alınardı. Ev üçün bazarlıq edəndə də o, yenə qabağa keçər, mən isə alınan şeyləri qablaşdırmaqla məşğul olardım. Dostumun səliqə- sahmanına elə indinin özündə də söz ola bilməz. Yaşımızın bu vax- tında da müəyyən məqsədlər üçün bazarlıq edəndə yenə hərə öz ənənəvi funksiyasını yerinə yetirir. Nizaminin aşpazlıq qabiliyyətini xüsusi qeyd etmək lazımdır: onun bişirdiyi borşun, bozbaşın, kələm, yarpaq və badımcan dolmasının dadı indi də damağımızdadır. Türk- lər demişkən, əllərinə sağlıq, qardaş... Atalar deyirlər ki, hətta doğma qardaşını da yaxşı tanımaq is- təyirsənsə, onunla yoldaşlıq etməlisən. Bu baxımdan biz Nizami ilə həm də birgə əmək fəaliyyətində - 1-ci kursu bitirdikdən sonra Şəki- də tələbə inşaat dəstəsində və 3-cü kursun əvvəlində isə Ağsu rayo- nunun Ərəbmehdibəy kəndində pambıq yığımında yoldaşlıq etmi- şik. Həm Şəkidə pedaqoji məktəbin yataqxanasında (Nizami, Səla- həddin, Rəhim, Əyyub, Əfəndi, Seyfəddin və mən), həm də Ərəb- mehdibəy kəndinin klubunda narahatlığa, darısqallığa məhəl qoy- mayıb qrup yoldaşlarımızla (bütün oğlanların hamısı: Nizami, Səla- həddin, Rəhim, Məmiş, Əyyub, Əfəndi, Seyfəddin, Şadulla, Şıxka- mal, Novruz, Hidayət, Cavanşir, İsmayıl, Ruslan və mən) bir otaqda qalmış və bir yerdə yemək yemişik. Qrupumuzun mütəşəkkilliyi, Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 26 səmimiliyi, mehribanlığı və işgüzarlığına həsəd aparırdılar. Nizami- nin, Məmişin və mənim birgə təşəbbüsümüzlə həftəlik pul yığar, yeməkxanada növbətçilər təyin edər (bir oğlan və bir qız), menyunu müəyyənləşdirər və səhər, günorta, axşam birlikdə nahar edərdik. Günorta üçün nəzərdə tutulan yeməyi isə sahəyə götürər, oğlanlı- qızlı bardaş qurub bir süfrə arxasında əyləşərdik. Axşamlar isə ba- cardığımız qədər əylənər, deyib-gülər və şənlənərdik. İşgüzarlığımız da öz yerində. Qrupumuz pambıq yığmaqda da birinci idi. Nəticədə Məmiş «Şərəf Nişanı» ordeni, mən, Nizami, Əyyub, Səlahəddin, Rəhim və Cavanşir isə radioqəbuledici ilə mükafatlandırıldılar. Birgə təlim, idman və əmək fəaliyyəti (əyani oxumağımıza baxmayaraq o vaxtkı tələbələrin əksəriyyəti kimi, Nizamı və mən də valideynlərimizə çox da əziyyət verməmək üçün bir müddət dərsə qədər «Sevil» bağında fəhlə işləməli olduq) bizi mənəvi cəhətdən çox yaxınlaşdırdı. Biz artıq bir-birimizi, sözün həqiqi mənasında, danışmadan başa düşürdük. Ailələrimizi və hətta yaxın-uzaq qo- humlarımızı da yaxşı tanıyırdıq. Səhv etmirəmsə, 1972-ci ilin yazın- da Bakıda yaşayan böyük qardaşım Yaqubun «Moskviç»i ilə Niza- mi İrəvandan, bizə qonaq gələn kiçik qardaşım Eldar (Allah ona rəhmət eləsin, sonralar məlum hadisələrdə erməni məkrinin qurbanı oldu) və mən birlikdə Yuxarı Şilyana getdik. Sadə kəndli ailəsinin sonsuz qonaqpərvərliyinin, özünəməxsus tərbiyə məsələləri və qar- şılıqlı böyük-kiçik münasibətlərinin yüksək səviyyəsinin şahidi ol- duq. Axşam işdən qayıdan Tağı dayını (Allah ona rəhmət eləsin, qəbri nurla dolsun) bütün ailə üzvlərinin ayağa durub qarşılaması da bizi çox məmnun etdi. Biixtiyarı «Allahsız yerdə otur, böyüksüz yerdə oturma» atalar sözü yadıma düşdü... Ailələrimizin də ruhən yaxınlığı məni heyran qoydu. Maraqlıdır ki, ailədəki uşaqların sayı və yaşları da bir-birinə çox uyğun gəlirdi: Abdul – Həbib, Böyükağa – Yaqub, Zeynəb – İzzət, Nizami – Heydər, Rəfi – Eldar, Mülayim – Şövkət... Bütün bu deyilənlər bizim dostluğumuzun çox möhkəm mənəvi bünövrə üzərində qurulduğuna dəlalət edirdi. Hə- yatın sonrakı gedişi bunu dəfələrlə təsdiq etdi və dostluğun əbədi sarsılmaz qardaşlığa çevrilməsinə zəmin yaratdı. Yüklə 6,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|