Microsoft Word Bir omrun rapsodiyasi doc
Yüklə 6,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 27 Ailə tərbiyəsindəki böyük-kiçik münasibətlərinin Nizaminin qan yaddaşına həkk olmasının nəticəsidir ki, 40 illik yoldaşlıq, dostluq təcrübəsində onun bir dəfə də olsun məndən (o, bir yaş kiçikdir) qabağa keçdiyinin şahidi olmamışam. Axı, kiçiklik etmək qabiliyyəti də mənəvi böyüklüyün, yüksək əxlaqi keyfiyyətlərin daşıyıcısı olmağın əlamətidir. Ağsaqqal vaxtımda dərk etdim ki, yaşından asılı olmayaraq insan bütün ömrü boyu ona həm böyüklük və həm də kiçiklik edənə ehtiyac duyur. Allah heç kimi nə ailədə, nə də cəmiyyətdə böyüksüz və kiçiksiz, yəni bu mənəvi ehtiyacdan, böyük və zəngin sərvətdən məhrum eləməsin. ...Nəhayət, institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirib təyinat yeri- nə yollandıq. Nizami Ucar rayonunun Yuxarı Şilyan kənd orta mək- təbində, mən isə əvvəlcə doğulub boya-başa çatdığım Qərbi Azər- baycana, Zəngibasar (Uluxanlı) rayonunun Rəhimabad kəndinə qa- yıdıb vaxtilə oxuduğum Qaraqışlaq kənd orta məktəbində (1975- 1976-cı dərs tədris ili) rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləməyə baş- ladıq. Coğrafi məsafələrin üzaqlığı bizi daha da yaxınlaşdırdı. Biz (Nizami, Səlahəddin, Rəhim, Seyfəddin və mən) tez-tez məktubla- şır, hal-əhval tututur və bir xəyal kimi doğma instituta qayıdıb aspi- ranturada oxuyacağımızı planlaşdırırdıq. Atalar deyir: “Niyyətin ha- ra, mənzilin ora”... ...1976-cı il iyulun ortalarında məktub yazıb Nizamini ayın axırına nəzərdə tutulan toyuma dəvət etdim. Lakin mənim onun mütləq gələcəyinə əminliyimə baxmayaraq gözlərim yolda qaldı. Bir müddətdən sonra aldığım məktubda çox kədərli və sarsıdıcı xəbər vardı: Nizami əziz atasının vəfat etdiyini yazmışdı. Elə həmin günün səhərisi biz atamla Yerevan – Bakı avtobusu ilə Ucara yola düşdük. Gəlişimiz (xüsusilə 90 yaşlı atamın) gözlənilməz oldu. Tə- bii ki, qəbir üstə getdik. Atam Allahyarın Tağı dayının qəbrini qu- caqlayıb, hönkür-hönkür ağlaya-ağlaya «Ay qardaş, Allah sənə rəh- mət eləsin» deyəndə, bir daha dərk etdim ki, bizim Nizami ilə dost- luğumuz və qardaşlığımız ruhən bir-birinin özünü görməyən ata- larımıza da sirayət edibmiş... Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 28 Ailə qurduqdan sonra gələcək niyyətimi nəzərə alaraq 1976- 1979-cu illərdə həyat yoldaşım Sevda xanımla Şamaxı rayonunun Dəmirçi kənd orta məktəbində rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləməyə başladıq. 1979-cu ildə biz Bakıya qayıtdıq və mən Kirov rayon (indiki Binəqədi) mənzil idarəsində təlimatçı-təşkilatçı işləməyə və mənzil- istismar idarələrinin nəzdində fəaliyyət göstərən məktəbdənkənar uşaq, uşaq-idman klublarına rəhbərlik etməyə başladım. Günlərin birində qətiyyən gözlənilmədən Səlahəddin mənə işə zəng vurdu. Qulaqlarıma inanmadım. Hal-əhval tutduqdan sonra, “Sən Bakıda neyləyirsən?” – deyə soruşdum. O da həmişəki kimi özünəməxsus tərzdə suala sualla cavab verdi: “Səncə, mən burada neyləyərəm?” Yarızarafat, yarıciddi birinci ağlıma gələni dedim ki, yəqin aspiranturada oxuyursan. “Bəli”, – cavabını eşitdim. Amma onun ciddi, yaxud zarafatla dediyini başa düşə bilmədim. Yeri gəlmişkən onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Səlahəddin mənim duzlu, məzəli zarafat etdiyim yeganə adamdır. Səhəri gün görüşdük, mən çox se- vindim və onu təbrik etdim. Səlahəddin rus dilinin tədrisi metodika- sı üzrə aspiranturaya qəbul olmuşdu. Sonrakı görüşlərimizdə onunla xeyli məsləhətləşmələrdən belə qərara gəldik ki, mən də cəhd edim. Xoş təsadüfdən, xeyli mənəvi sarsıntılardan sonra mən də pedaqogi- ka üzrə qiyabi aspiranturaya qəbul oldum (kafedra müdiri professor Sabir Şəfiyevin, fransız dili müəllimimiz, hələ tələbəlikdən bizim dostumuz və ağsaqqalımız Həmid Abbasovun xeyirxahlığı sayəsin- də; mən onların əsl atalıq qayğısını ömrüm boyu yaddan çıxara bil- mərəm. Allahdan onların hər ikisinə şəfa diləyirəm) və 1981-ci ilin mayından M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun (indiki BSU) pedaqogika kafedrasında la- borant işləməyə başladım. Bütün bu deyilənlər sonradan Nizaminin sovet ədəbiyyatı, Yaşarın (Yaşar Alxasov - hazırda pedaqoji elmlər namizədi, dosent) isə rus dilinin tədrisi metodikası üzrə aspirantura- ya qəbul olmasına zəmin yaratdı. Mübaliğəsiz demək lazımdır ki, mənim, Nizaminin və Yaşarın aspiranturaya qəbul olmasının səbəb- karı Səlahəddin oldu. Beləliklə, bir-birinə maddi və daha çox mənə- Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 29 vi dayaq və arxa olan yeni bir aspirant qrupu yarandı: İzzət, Hafiz, Baloğlan, Fərman, Səlahəddin, Nizami, Yaşar və mən. Onu deyim ki, hazırda onların hamısı elmlər namizədi, dosentdirlər. Nizami Yuxarı Şilyan kənd orta məktəbində işləyə-işləyə 1980-ci ildə imtahan verərək («Sovet ədəbiyyatı» ixtisası üzrə) mü- sabiqə yolu ilə aspiranturaya qəbul oldu. Həqiqət naminə qeyd et- məliyəm ki, aspiranturada oxuduğu illərdə (1980-1984) də professor Həbib Babayevin rəhbərliyi ilə çalışan Nizami tələbəlikdə olduğu kimi, yenə də özünün fəallığı ilə seçilirdi. Bunun nəticəsində o, 1986-cı ildə «Səməd Vurğun pyeslərinin rus tərcümələri və səhnə təcəssümü» mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi aldı. Lakin bu müvəffəqiyyətə nə Nizami nə də mən də daxil olmaqla yuxarıda adlarını çəkdiyim as- pirant yoldaşlarımız heç də asanlıqla nail olmadıq. Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində, təhsil aldığımız doğma institutda olduğu- muza baxmayaraq, o illərdə bu təhsil müəssisəsində işləyən digər xalqların nümayəndələri (xüsusilə erməni müəllimlər) bizə yuxarı- dan aşağı baxır, rus dili və ədəbiyyatı sahəsindəki elmi müvəffəqiy- yətlərimizə qısqanclıqla yanaşır və hər cür süni maneələrə al atır, bəzi hallarda özünün «başı olmayan» azərbaycanlı müəllimləri də buna təhrik edirdilər. Nizaminin elmi inkişafı sovet ədəbiyyatı kafedrasında işləyən belə üzdəniraq alimlərin qətiyyən xoşuna gəlmirdi. İş o yerə gəlib çatdı ki, Nizami müəllimin kafedraya təq- dim etdiyi namizədlik dissertasiyasının ilkin müzakirəsində qonaq qismində iştirak edən Həmid Abbasov çıxış edərək azərbaycanlı ba- lalarına göstərilən belə ögey və qərəzli münasibətə son qoymağın vaxtı gəlib çatdığını onların nəzərinə çatdırdı. Yaxşı yadımdadır. 1984-cü ildə əyani aspiranturanı bitirən Ni- zamiyə sovet ədəbiyyatı kafedrasında sıravi laborant işləməsi belə çox böyük məhrumiyyətlər və mənəvi sarsıntılar hesabına başa gəl- di. Halbuki qaydalara görə, o, bu kafedraya təyinatla göndərilməliy- di. İş o yerə çatmışdı ki, hətta institutun o vaxtkı rektoru Fəridə Sul- tanzadə bir neçə dəfə mənə (onda pedaqogika kafedrasında baş laborant işləyirdim) Nizamidən uzaq gəzməyi tövsiyə etmişdi. Bir Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 30 dəfə iş gününün axırında növbəti dəfə rektor mənə oxşar məsləhət verib uzaqlaşmaq istəyəndə, mən, “Bağışlayın bir dəqiqə olar,” – deyə onu saxladım və dedim: “Fəridə xanım, siz bu sözü mənə ne- çənci dəfədir deyirsiniz. Əvvəla, sizə Nizami haqqında çox yanlış məlumat veriblər. Biz bir qrupda oxumuşuq, 4 il bir yerdə qalmışıq, onu yaxşı tanıyıram. O, çox qabiliyyətli, savadlı və mədəni oğlan- dır. İkincisi, nəzərinizə çatdırıram ki, kimsə instituta hər yeni rektor gələndə onun təkidi ilə bəlkə də həyat yoldaşını dəyişməyə razı olar. Amma mən dostumdan keçən deyiləm. Xahiş edirəm, bir də mənə belə söz deməyin”. Bu söhbətin şahidi olan Eldar Zeynalov (institut həmkarlar komitəsinin sədri) və İnqilab Əliyev (institut ilk partiya təşkilatının katibi) çox mütəəssir oldular və narazılıqla başlarını bu- layıb uzaqlaşdılar. Səhəri gün Eldar müəllim bütün instituta danış- mışdı ki, Heydər əsl kişi kimi hərəkət etdi. Mən isə sadəcə dostluq vəzifəmi yerinə yetirmişdim. Nizami 1984-cü ildən Bakı Slavyan Universitetində (keçmiş M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutu) çalışaraq laborantlıqdan professora qədər çətin, lakin şə- rəfli elmi-pedaqoji yol keçmişdir. Göstərilən dövrdən «XX əsr rus ədəbiyyatı», «Türk xalqları ədəbiyyatı», «Azərbaycan ədəbiyyatı» fənlərindən rus və Azərbay- can bölmələrində mühazirələr oxuyur, kurs işləri, buraxılış işləri, magistr, namizədlik dissertasiyalarına rəhbərlik etmiş və etməkdədir. 1990-1992-ci illərdə doktoranturada olmuş «XX əsr rus poezi- yası Azərbaycan tərcümələrində» mövzusunda doktorluq dissertasi- yası üzərində işləmiş, 1992-ci ildə doktorantura müddəti başa çat- mazdan öncə onu müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək filologiya elmlə- ri doktoru alimlik dərəcəsini almışdır. 1994-cü ildən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə ona professor diplomu ve- rilmiş və Bakı Slavyan Universitetinin professoru vəzifəsinə seçil- mişdir. 1995-1997-ci illərdə Bakı Qızlar Universitetində (əvvəllər Bakı Ali Pedaqoji Qızlar Seminariyası) «Azərbaycan dili və Yüklə 6,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|