Microsoft Word Bir omrun rapsodiyasi doc
Yüklə 6,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 19 ikincisi, cəsarətlə qeyd edə bilərəm ki, onu ən yaxşı tanıyanlardan biri mənəm; üçüncüsü Nizami müəllim haqqında ətraflı danışmağın əsl məqamı gəlib çatmışdır. 40 illik tanışlıq, yoldaşlıq və dostluq təcrübəsi... Dərindən, hərtərəfli və məntiqlə düşünəndə bunun nə demək olduğunu dərk və təsəvvür etmək çətin deyil. Məslək, əqidə, ideya birliyi, həyat tərzi («Taylı tayını tapmasa, günü ah-vayla keçər», «Dost dosta tən gə- rək, tən olmasa gen gərək») və şəxsi keyfiyyətlərdəki oxşarlıq («Dostlar iki can bir qəlb olur», «Sidq ilə dost olanlar ürəkdən də bir gərək»); həyatın bizə qismət etdiyi maddi və mənəvi çətinliklərə sinə gərmək («Yaxşı dost pis gündə məlum olar»); bilik, savad, təh- sil uğrunda və elmi yaradıcılıq yolunda, pedaqoji fəaliyyətdə fəda- karlıq: süni maneələri aradan qaldırmaqla özünü təsdiq etmək, var qüvvəni toplayıb əslində nəyə qadir olduğunu göstərmək məcburiy- yəti; yoldaşlığa, dostluğa, qardaşlığa və doğmalığa sonsuz sədaqət («Yaxşı dostunu pis gündə sına», «Yaxşı yoldaş yaman gündə tanı- nar»); qarşılıqlı hörmət, ehtiram, məhəbbət və s. və i.a. Görünür, atalar bütün bunları nəzərə alaraq müdrik kəlamlar söyləmişlər: «Dostunu göstər, sənin kim olduğunu deyim», «Yaxşı dost qardaş- dan irəlidir», «Yaxşı dost böyük xəzinədir», «Yaxşı dost adamı bay (bəy) edər, pis dost adamı zay edər». Ömür – bir karvan yolu... Bu yolda əqidəsi, həyat amalı, məs- ləki, dünyagörüşü oxşar insanların bir-birinə rast gəlməsi də Allahın bir qisməti, alın yazısıdır... Axı, yaşından, cinsindən, irqindən, mil- liyyətindən, vəzifəsindən, fəaliyyət sahəsindən, peşəsindən və s. ası- lı olmayaraq bir bölgənin, bir rayonun, bir qəsəbənin adamları, bə- zən isə hətta müəyyən qohumluqları çatan adamlar belə bir-birilə ömür boyu rastlaşmırlar. Filosoflar əbəs yerə demirlər ki, zərurət tə- sadüfdən doğur... ...1971-ci ilin yayında sənədlərimi Azərbaycan Pedaqoji Dil- lər İnstitutunun /sonradan, əgər səhv etmirəmsə, 1972-ci ildə bu təh- sil müəssisəsinin bazasında iki müstəqil alı məktəb - SSRİ-nin 50 il- liyi adına Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutu /indiki Azər- baycan Dillər Universiteti/ və M.F.Axundov adına Azərbaycan Pe- Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 20 daqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutu /indiki Bakı Slavyan Uni- versiteti/ rus dili və ədəbiyyatı fakültəsinə vermişdim. Müəyyən məlumatlar əldə etmək, imtahan veriləcək fənlərdən nəyisə öyrən- mək məqsədilə tez-tez ora gedir və institutun həyətinə toplaşan abi- turiyentlərlə sual-cavab, müzakirə və mübahisələr edərdik. Bu mü- bahisələrdə mənim diqqətimi iki nəfər daha çox cəlb edirdi: Nizami və Səlahəddin. Nizami özünün birmənalı, qətiyyətli, inamlı cavabla- rı və mübahisələri, Səlahəddin isə incəliklərə. xırdalıqlara daha çox aludə olması və özünü bu sahədə daha təcrübəli göstərməyə çalış- ması ilə (sonradan məlum oldu ki, o, pedaqoji məktəbi bitirib) fərq- lənirdilər. Yavaş-yavaş hal-əhval tutmağa, biri-birimizi tanımağa, bir-birimizə isnişməyə və hətta gələcək üçün planlar qurmağa başla- dıq. İmtahandan-imtahana keçdikcə biri-birimizin uğurlarına sevinir və növbəti imtahan ətrafında sual-cavablar edirdik. Nəhayət, bütün imtahanlardan müvəffəq qiymət alıb instituta daxil olduq və xoş tə- sadüfdən üçümüz də 120-ci qrupa düşdük (ikinci kursdan başlaya- raq bu qrup 219, 319, 419 adlandı). Qrupumuzdakı oğlanlı-qızlı tə- ləbələrin hamısının maddi və ictimai vəziyyəti, demək olar ki, eyni idi. Hamısı da rayon və kənd məktəblərinin məzunları. Oğlanların əksəriyyəti ordu sıralarında qulluq etmiş, bərkə-boşa düşmüş, mü- əyyən çətinliklərlə rastlaşmış uşaqlar olduğundan həyatı yaxşı başa düşür və özlərini təcrübəli adam kimi aparırdılar. Maddi və ictimai vəziyyətin oxşarlığı bizi bir-birimizə çox tez isinişdirdi. Yoldaşları- mız Ağaisanı qrup nümayəndəsi, Nizamini qrup həmkarlar, məni isə qrup komsomol təşkilatının katibi seçdilər. Bizim hər üçümüz kom- munist partiyasının üzvü idik və həqiqət naminə demək lazımdır ki, o vaxt belə tələbələrə xüsusi rəğbət bəslənilir, hörmət və etiramla yanaşılırdı. Nizaminin təhsildə və ictimai işlərdəki fəallığı bizi daha da yaxınlaşdırdı. Mənim təklifimlə hər ikimiz əmim oğlu Məmmədəli- nin Vorovskidəki (indiki M.Ə.Rəsulzadə qəsəbəsi) evində yaşama- ğa başladıq və dörd ilə yaxın, yəni institutu qurtarana qədər burada qaldıq. Həqiqət naminə demək lazımdır ki, xasiyyətlərimiz ya oxşar, ya da bir-birini tamamlayırdı. Hər ikimiz təhsildə xüsusi fəallıq nü- Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 21 mayiş etdirir, hər ikimiz idmana xüsusi maraq göstərir (Nizami sər- bəst güləş, mən isə boks bölməsində məşğul olurduq), sağlam həyat tərzi keçirir, gün rejiminə ciddi əməl edir, xoşagəlməz hərəkətlərdən çox uzaq gəzərdik. Seminar dərsləri ərəfəsində bütün digər tədbirlər təxirə salınar, baş-başa verib ya kitabxanada tövsiyə olunan mənbə- ləri konspektləşdirər, ya da evdə bir neçə mənbədən istifadə etməklə birlikdə (çox vaxt Əyyub da bizə qoşulardı) hazırlaşardıq. Düzünü deyim ki, bu sahədə liderlik Nizamiyə məxsus idi. Məndə indinin özündə də ataların dediyinin əksinə olaraq bu gün görülməsi vacib olan işləri sabaha saxlamaq xüsusiyyəti var. Nizami isə, əksinə, dərslərə aid nəzərdə tutduğumuz planları vaxtında yerinə yetirməyə sövq edir və bəzən də nəyin bahasına olur-olsun yarı xoş, yarı zorla bizi buna vadar edirdi. Bunun nəticəsində dərslərə çox ciddi hazırla- şar, həm seminar və həm də mühazirələrdə xüsusi fəallıq göstərər- dik. İmtahanlara isə mənim indiyə qədər təcrübədə rast gəlmədiyim üsulla hazırlaşardıq. Yenə də Nizaminin təşəbbüsü ilə sualları mü- vafiq günlərə bölər, əvvəlcə onların mühazirə dəftərlərində və müx- təlif kitablarda (biz kitabxanadan bilərəkdən müxtəlif müəlliflərin kitablarını götürərdik) səhifələri dəqiq göstərilməklə yerlərini mü- əyyənləşdirər və bir dəfə səthi oxuyardıq. Sonrakı günlər isə növbə ilə hər birimiz sualları ucadan çox dərindən və əhatəli oxuyar, digər- lərimiz isə diqqətlə qulaq asar, fikir mübadiləsi edər, sual ətrafında danışar, nəhayət, konkret suala nədən başlamaq lazım olduğunu də- qiq müəyyənləşdirərdik ki, imtahanda buna vaxt sərf etməyək. Ən əsası isə nəzərdə tutulan sualları hazırlamayınca Nizaminin bizdən əl çəkməməsi idi. Hadisələri qabaqlayıb səmimi etiraf edirəm ki, institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirməyimə görə dostumun bu inad- karlığına borcluyam. Bəzən kəskin elmi mübahisələrimiz düşərdi. Belə hallarda im- tahan gününü gözləməyə səbrimiz çatmazdı: ərinmədən, tənbəllik etmədən paltarlarımızı dəyişib instituta yollanar və müəllimlərimiz- lə söhbət əsnasında mübahisə predmetinə aydınlıq gətirər, bəzən də həddimizi aşıb onlarla da mübahisəyə girişərdik. Müəllimlərimiz isə əsl pedaqoji takt, ustalıq məharəti, təmkinlik nümayiş etdirər və bi- Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası 22 zim çılğınlığımıza təbii baxardılar. İmtahana bir-iki gün qalmış qrup yoldaşlarımızla bir yerə toplaşar, sualları bir-bir danışar, onlara əla- vələr edər, zəif oxuyanları danışdırar (məqsədimiz qrupumuzdakı tələbələrin hamısının təqaüd almasına nail olmaq idi), başa düşmə- diklərini dəfələrlə aydınlaşdırardıq. Bütün bunların sayəsində ən çə- tin imtahanlardan belə qrupumuzun tələbələri üzü ağ çıxar, həm öz- lərini, həm də müəllimlərini sevindirərdilər. Hər semestr qrupda 8- 12, bəzən də 15 əlaçı, zərbəçi olardı. Bir çox hallarda müəllimləri- miz bu tələbələrə onların seminar və mühazirədəki fəallığını nəzərə alaraq mexaniki, yəni soruşmadan əla qiymət yazardılar. Yaxşı yadımdadır, fəlsəfədən imtahana gəlmişdik. Müəllimi- miz fəlsəfə elmləri doktoru, professor Sabir Daşdəmirov (indi o, Azərbaycan Dillər Universitetində çalışır) 5-6 nəfərin zaçot kitabça- sını yığıb soruşmadan əla qiymət yazmaq istəyəndə, Nizami ondan soruşub qiymət yazmasını təkid etdi. Sabir müəllim isə yarı zarafat- la – ay bala, beşdən yüksək qiymət var, siz məndən nə istəyirsiniz? – dedi. Şahidi olduğum bir epizodu da qeyd etmək istəyirəm. Rus ədəbiyyatından imtahan verirdik. İmtahan götürən dosent Mstislav İvanoviç Şatalin Nizamiyə və bir neçə nəfərə əla qiymət yazandan sonra sözarası dedi ki, sizin qiymətiniz həqiqi beş deyil (bəlkə də, azərbaycanlı balalarının elmə belə ciddi münasibət göstərməsinə qısqanclıqla yanaşdığından belə deyirdi). Nizami həmişəki kimi öz prinsipiallığını göstərərək ona etirazını bildirdi ki, əgər icazə verirsi- nizsə, istəyirsinizsə biz o biletlərin hamısına 1-dən 120-yə qədər fi- kirləşmədən cavab verə bilərik. Halal qiymətimizi yazın, bizə min- nət qoymayın. 35 - 40 il keçməsinə baxmayaraq bizə dərs deyən müəllimlər indi də bu qrupun təhsildəki və institutun ictimai həya- tındakı fəallığını çox yaxşı xatırlayırlar. Yeri gəlmişkən, bizə çox savadlı, öz ixtisasını dərindən bilən, ən ali insani keyfiyyətlərə malik olan, tələbələrinə çox doğma münasibət bəsləyən müəllimlər dərs deyirdilər: Məmməd Qocayev, Həbib Babayev (Allah rəhmət elə- sin), Atamoğlan Həsənov, Həmid Abbasov, Aleksandr Svariçevski, Sabir Daşdəmirov, Zemfira Mehdizadə, Bela Axundova, Boris Vaysman, Bela Musayeva, dünyasını vaxtsız dəyişmiş Mayya Yüklə 6,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|