Microsoft Word Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Remzleri doc
Yüklə 332,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ﺎﺠﻳﺎﺑرزﺁ ن
- ُنَﺎﺠْﻴَﺑْرَزَأ
- Od yurdu
Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
22 Eyni zamanda, ərəb əlifbasına görə sözdə iki uzun sait səs gələrsə, birinci uzun sait, indiki halda «b» – «ب»dən sonra gələn «a» – «ا» səsi itir. Bundan əlavə, ərəb əlifbasında yazılmış sözdə sükun – «
»dan əvvəl gələn sait də itir. Ona görə də «Azərbaycan» – «
ن » sözündə «b» – «ب»dən sonrakı «a» – «ا» səsi itir. Ərəblərin özləri isə «Azərbaycan» – «
»
«Azərbeycan» - «
» , əksər hallarda isə «Əzərbeycan» – «ُنَﺎﺠْﻴَﺑْرَزَأ» şəklində yazırlar. Göründüyü kimi, hər iki halda hərflərin sayı səkkizə, yəni ulduzun guşələrinin sayına bərabərdir və ərəb əlifbasını bilməyənlər də bunu asanlıqla müəyyənləşdirə bilərlər. Eyni sözləri «Od yurdu» – «ﻮﺪﺮوﻳ ﺪﻮا» kəlmələri haqqında da söyləmək olar. Burada da hərflərin sayı səkkizə, yəni yuxarıdakı şeirdə göstərildiyi kimi, guşələrin sayına bərabərdir. Ulduzdakı guşələrin sayını dini fikirlərlə, cənnətin səkkiz qapısı olması fikri ilə bağlayanlar da var. Bunu, qədim türklərdə olmuş küləyə davamlı səkkizguşəli yurtlarla (alaçıqlarla) əlaqələndirənlər də az deyil.
Göründüyü kimi, bayraq Osmanlı Türkiyəsinin Dövlət bayrağı formasında olmuş, eyni simvollar miqyas fərqi ilə təkrar olunmuşdur.
Türkiyə ilə Antanta dövlətləri arasında Birinci Dünya müharibəsinin sonuna yaxın – 1918-ci il oktyabrın 30-da imzalanan Mudros (Mondros) müqaviləsinə əsasən türk qoşunları Azərbaycanı tərk etməli və müttəfiq qüvvələri tərəfindən Bakının tutulmasına mane olmamalı idilər.
Azərbaycan ərazisi üzərində səlahiyyət mandatı almış ingilislər isə ilk bəyanatlarında Azərbaycan hökumətini tanımadıqlarını bildirmiş və bu hökuməti Türkiyənin intriqasından yaranmış bir qurum kimi qiymətləndirmişlər. Bu bəhanələrin qarşısını almaq və milli hökumətin tanınmasına nail olmaq üçün Dövlət bayrağının dəyişdirilməsi qərara alındı.
Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
23 1918-ci il noyabrın 9-da Bakı şəhərində Fətəli xan Xoyskinin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin iclası keçirildi və burada onun milli bayraq haqqında məruzəsi dinlənildi. Həmin iclasda milli Dövlət bayrağının dəyişdirilməsi haqqında aşağıdakı qərar qəbul edildi:
“Yaşıl, qırmızı və mavi rənglərdən, ağ aypara və səkkiz- guşəli ulduzdan ibarət olan bayraq milli bayraq hesab edilsin.” 1
Bayraqda kı
mavi rəng türk- çülüyü, qırmızı – müasirliyi, qərb demo- kratiyasını, yaşıl – islam ideologiyas ını ifadə
edir. Bu
barədə
"Азер- байджан" qəzetinin 1918-ci il noyabr
nömrələrin dən birində çap edilmiş “Azərbaycan bayrağı” adlı maraqlı məlumatda deyilir: “Hökumət tərəfindən yaşıl, qırmızı və mavi rəngdə olan üçrəngli Azərbaycan bayrağının layihəsi təsdiq olunmuşdur. Qırmızı rəngin fonunda aypara və səkkizguşəli ulduzun təsviri olacaqdır. Aypara və ulduz ağ rəngdə nəzərdə tutulmuşdur”. 2
1919-cu ilin aprel ayında Parlament binası üzərində
1 Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Dövlət Arxivi, fond 894, siyahı 1, iş 25, vərəq 142 və s. 2 Азербайджан, 1918, 11 ноября. Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
24 dalğalanan üçrəngli bayrağa həsr etdiyi “Azərbaycan bayrağına” adlı şeirində görkəmli şair Əhməd Cavad yazmışdır: Allahın yıldızı, o gözəl pəri, Sığınmış qoynunda Aya bayrağım! 1
XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərində Bakının sürətlə inkişaf etməsi burada eyni sürətlə Azərbaycan ziyalı elitasının yaranmasına səbəb olmuş və hətta onlar bir sıra məsələlərdə osmanlılar üçün nümunəyə çevrilmişlər. Ziya Göyalpın “üçlü ideologiyası” ilə yaxından tanış olan həmin ziyalıların bir
qrupu “türkləşmək, müasirləşmək və islamlaşmaq” ideologiyasını daha da inkişaf etdirmiş, yuxarıda deyildiyi kimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Dövlət bayrağında onu tam dolğunluğu ilə əks etdirə bilmişlər.
Sevimli şairimiz Cəfər Cabbarlı Azərbaycanın Dövlət bayrağının çoxmə‘nalı rənglərini “Sevdiyim” şeirindən gətirdiyimiz bir parçada belə təsvir edir: Altun köksün hilal-yıldız, işıqları öpüncə, Yaşıl donlu, mavi gözlü, al duvaqlı sevdiyim. Altaylardan, Altun dağdan 2 doğma səslər gəliyor, Yaşıl donlu, mavi gözlü, al duvaqlı sevdiyim. Qollarilə türk ellərin bütün qucmaq istiyor, Yaşıl donlu, mavi gözlü, al duvaqlı sevdiyim. 3 1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan Parlamentinin açılışı mərasimində nitq söyləyən M.Ə.Rəsulzadə bayrağın rəngləri haqqında konkret olaraq söyləmişdir: “...müstəqil Azərbaycanı təmsil o üç boyalı bayrağı Şurayi-Milli qaldırmış, türk hürriyyəti, islam mədəniyyəti və müasir əfkari-əhraranəsini təmsil edən bu üç boyalı bayraq daimən başlarımızın üstündən ehtizaz edəcəkdir…”. 1
1 Əhməd Cavad. Əsərləri. I cild. Bakı, 1992, s. 138. 2 Altun dağdan – Tyan-Şan dağlarından – müəlliflər. 3 Cabbarlı C. Ədirnə fəthi, s. 151. Yüklə 332,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|