Microsoft Word Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Remzleri doc
Yüklə 332,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Азярбайъан Республикасы Дювлят эербинин тясвири
- Allah
- DÖVLƏT HİMNİ
Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
36 8. Azərbaycan Respublikası Dövlət gerbinin verilən təsviri bu əsasnaməyə əlavə edilən rəngli və ya ağ-qara təsvirə ölçüsündən asılı olmayaraq, həmişə dəqiq surətdə uyğun gəlməlidir.
Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
37 Dövlət gerbində verilmiş rəmzi elementlər milli və bəşəri dəyərlərə əsaslanır. Çoxguşəli, o cümlədən səkkizguşəli ulduz Azərbaycanın memarlıq, zərgərlik, şəbəkə sənətində geniş yayılmış ornament növlərindəndir. Böyük memar Əcəmi Naxçıvaninin yaratdığı mavzoleylərin, Bakı Şirvanşahlar sarayındakı divanxananın plan quruluşu və ornamentlərində, Pirsaat çayı üstündəki Xanəgahın mayolika naxışlarında, zərgərlik bəzəklərində və s. səkkizguşəli ulduz motivlərinə tez- tez təsadüf olunur. Dünya
rətini, xalqın qəhrəmanlıq əzmini təmsil edir. Palıd yarpaqları və sünbüllər şöhrət çələngini, qüvvəti, bolluğu, məhsuldarlığı ifadə edən ənənəvi simvollardandır. Gerbimizin mərkəzin- də şölə saçan alovun - «Allah» sözünün mahiyyətini aşkarlamaq üçün M.Ə.Rə- sulzadənin Milli Cümhuriyyət Parlamentinin ilk açılışında söylədiyi müdrik
sözləri xatırlayaq:
“Azərbaycan bir atəş mənbəyidir. Vətənimiz hər zaman kəndi sinəsində bir atəşi-müqəddəs bəsləmişdir. Bu atəş əski zamanlardan bəri həqiqətpərəstlərə rəhbər, bir şöleyi-ümid və inam təşkil eyləmişdir... Qəvi bir atəş, Azərbaycan övladının sinələrinə düşən milyonlar ilə bürkü yağan bu atəş əbədiyyən sönməz bir məşələ təşkil edib də hürriyyət və istiqlalə doğru getdiyimiz maneəli yolları Азярбайъан Республикасы Дювлят эербинин тясвири Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
38
1
Qeyd: Gerbin ortasındakı qırmızı rəngli məş‘əl – alov şöləsi sadə və gözəl şəkildə ərəb əlifbası ilə yazılmış bütün aləmdə əbədi, əzəli var olan «Allah» – «
» –
«ﷲا»
sözündən ibarətdir, ancaq bir sıra adamlar ərəb əlifbasını bilmədiklərindən yanlış olaraq bunu yalnız alov – məş‘əl kimi qəbul edirlər – (müəlliflər).
1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I cild, Bakı, «Azərbaycan» nəşriyyatı, 1998, s. 36; Azərbaycan, 1919, 28 may .
Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
39
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT HİMNİ
1918-ci il 28 may tarixdə Azərbaycanın istiqlaliyyəti elan olunduqdan sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini beynəlxalq aləmdə təmsil edən Dövlət bayrağı və Dövlət gerbi ilə bərabər Dövlət himninin yaradılması və qəbul edilməsi də günün ən vacib tələblərinə çevrilmişdir.
“Himn” yunanca “təntənəli nəğmə” deməkdir və müxtəlif mərasimlər üçün nəzərdə tutulur. Siyasi təbliğatda mühüm vasitə olmaqla, müəyyən mütəşəkkillik və səfərbərlik rolu da oynayır. Himnin ifa olunması əsasən bayram şənlikləri, siyasi nümayişlər, rəsmi dövlət qəbulları, hərbi paradlarla bağlıdır. Himn bir qayda olaraq, mətnin obrazlılığı, əhatəliyi, asan yadda qalan melodiyası, aydın, ahəngli ritm və əzəməti ilə fərqlənir.
Məlumdur ki, dövlət himninin mətni və melodiyası xalqın bütün sosial təbəqələrinə asan anlaşılmalıdır. Himnin musiqisi asan qavranmalı və ölkənin vətəndaşları tərəfindən çətinlik çəkmədən sərbəst ifa olunmalıdır. Adətən dövlət himninin musiqisi təntənəli major ladında yazılır.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dahi bəstəkarımız Üzeyir bəy Hacıbəyov tərəfindən iki marş yazılmışdır. Onların hər ikisi ilk dəfə 1966-cı ildə türk musiqişünası Etem Üngörükün Ankarada nəşr etdirdiyi “Türk
bəstəkarın qardaşı Ceyhunbəy Hacıbəyov vaxtilə Türkiyəyə çatdırmışdır. Bunlardan biri “Azərbaycan milli marşı” adlanır. Həmin əsər 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Азярбайъан Республикасынын Дювлят рямзляри
40 elan etdiyi müsabiqədə birinci mükafata layiq görülmüşdür. 1
Marşın musiqisi Üzeyir bəy Hacıbəyova məxsusdur ki, bunu təsdiqləyən sənəd, yəni müəllifin əlyazması onun adını daşıyan ev-muzeyində saxlanılır.
İkinci marş - “Azərbaycan marşı” haqqında türk naşiri belə bir məlumat vermişdir: “Azərbaycan istiqlalı qeyb etməzdən öncəki illərdə (yəni 28 aprel 1920-ci ilə qədərki illər nəzərdə tutulur) bu marş hər səhər hərbi okullarda (məktəblərdə, hissələrdə) dərs başlanmazdan əvvəl oxunardı”. 2
Aydın Əzimov tərəfindən böyük xor və orkestr üçün aranjeman edilmiş bu marş Azərbaycan Respublikasının Dövlət
muzeyində saxlanılan sənədlərdən bəlli olur ki, bu marşın vaxtilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin rəsmi dövlət himni olması ehtimalı əsassızdır. Bunu əsərin musiqisi də təsdiqləyir. Melodiya minor ladında yazılmış, ona təntənəli və eyni zamanda mürəkkəb musiqi dili xasdır. Himn ilə marş arasındakı janr müxtəlifliyini dərindən duyan, artıq o dövrdə geniş şöhrət qazanmış “Leyli və Məcnun” kimi dahi əsərin müəllifi görkəmli bəstəkar, “Azərbaycan marşında” məhz marş janrına məxsus ifadə və forma xüsusiyyətlərindən istifadə etmişdir. Əsərin musiqi intonasiyalarında bəstəkarın yaradıcılığına və fərdi üslubuna xas olan parlaq milli kolorit, ahəngdarlıq, nikbinlik və əsil xəlqilik ruhu üstünlük təşkil edir.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1993-cü il 2 mart tarixli qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Dövlət himni haqqında Əsasnamə təsdiq edilmişdir.
Milli Məclisin 1992-ci il 27 may tarixli qərarı ilə musiqisi Üzeyir bəy Hacıbəyovun, mətni Əhməd Cavadın olan
1 Азербайджан, 1919, 14 ноября. 2 Üzeyir bəy Hacıbəyov ensiklopediyası. Bakı, 1996, səh. 21. Yüklə 332,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|