Kitabxanalarda diyarşünaslıq

17 

 

y

ə əsasən) üzrə düzmək məsləhətdir). dövriliyi kitabxananın im-

ka

nından,  yeni  diyarşünaslıq  ədəbiyyatının  həcmindən  asılı 

olaraq, aylıq, rüblük, yarımillik olur. 

H

azırlanacaq  sərgilərdə  diyar  haqqında  tam  məlumatın  əks 

olun

ması çox əhəmiyyətlidir. Diyarla bağlı olan hər bir məluma-

tın oxucuya çatdırılması diyarın (ölkənin) tarixinin, mədəniyyəti-

nin, inc

əsənətinin, dövlətçiliyin təbliğinə gətirib çıxarır. Sərgilər-

d

ə  həmin  şəhər və  rayon  haqqında  məlumat verən kitablarla 

yanaşı, digər sənəd növləri – müvafiq mövzulara aid diaqramla-

rın,  kitabxanada  olmayan  kitabların  fotoşəkillərinin, respublika 

muzeyind

ən  alınmış  müxtəlif sənədlərin surətlərinin  və  şəkillə-

rinin, 

diyarşünaslıqla bağlı qəzet və jurnal materialları, fotolar və 

CD-l

ərin də  nümayiş  etdirilməsi  tövsiyə  olunur.  Nümunə  üçün 

“M

ənim doğma yurdum – Tərtərim” adlı sərginin sxemi verilir: 

 

I Bölm

ə.Tərtərin tarixi keçmişi 

İzahlı mətn:  

Yaranma tarixi - 27.01.1934 

Ərazisi - 960 kv.km 

Əhalinin sayı - 99.0 min nəfər 

Sitat. 

Qarabağın  səfalı  guşələrindən olan Tərtər rayonu ən 

q

ədim  yaşayış  məskəni  olub,  dağ  ilə  aranın  qovuşduğu  ərazidə 

yerl

əşir.  Son  dərəcə  gözəl və  səfalı  bir  ərazidə  yerləşən Tərtər 

bar

ədə  Aleksandr  Düma  demişdir:  “Yalnız  Tərtəri görməyənlər 

İsveçrəni görməkləri ilə qürrələnə bilərlər”. 

 

II Bölm

ə: Qəhrəman Tərtər  

 

Bu bölm

ədə  Tərtərin müharibə  illərindəki fəaliyyətinə  həsr 

olunmuş materiallardan istifadə etmək olar. 

Sitat: 

Qarabağa çox yaxın olan Tərtər erməni təcavüzündən 

kifay

ət qədər  əziyyət çəkib. Hal-hazırda  keçmiş  Ağdərə  rayonu 

ərazisindən rayonun tabeliyinə verilmiş yaşayış məntəqələri işğal 

altındadır. Müharibə dövründə Tərtər rayonundan 307 nəfər şəhid 

---

18 

 

olmuş, 3 nəfəri Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görül-

müşdür. 

2010-cu ilin iyun 

ayının 19-da Tərtərin Çaylı kəndi uğrunda 

ged

ən döyüşlərdə Azərbaycan ordusunun əsgəri Mübariz İbrahimov 

çoxlu sayda erm

əni əsgərini öldürərək şəhid olmuş və bu igidliyi-

n

ə görə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. 

 

III Bölm

ə: Tanınmış tərtərlilər  

Bu bölm

ədə Tərtərin görkəmli şəxslərinə həsr edilmiş mate-

riallardan istifad

ə olunmalı, onlar haqqında qısaca məlumat veril-

m

əli, Tərtərin şair və yazıçılarının əsərləri nümayiş etdirilməlidir. 

 

IV Bölm

ə: Tərtər bu gün 

Bu  bölm

ədə  gündən-günə  inkişaf  edən Tərtər,  onun  səfalı 

guşələri,  Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  cənab  İlham 

Əliyevin  Tərtərə  səfəri haqda olan materiallardan istifadə  edə 

bil

ərsiniz. 

Sitat:  “T

ərtər  rayonu  da  bizim  hamımız  üçün,  Azərbaycan 

üçün çox 

əziz, doğma rayondur. Siz demək olar ki, ön xətdəsiniz, 

düşmənlə üz-üzəsiniz. Müharibə illərində də tərtərlilər çox cəsa-

r

ətlə vuruşmuşlar, öz doğma torpaqlarını müdafiə etmişlər. Buna 

gör

ə  mən sizə  öz minnətdarlığımı  bildirmək istəyirəm.  İndi  isə 

T

ərtərin  yeni  dövrü  başlayır.  Mən  əminəm  ki,  burada  görülmüş 

işlər və bundan sonra görüləcək işlər rayonun hərtərəfli inkişafına 

xidm

ət göstərəcəkdir”. 

İlham Əliyev, 

Az

ərbaycan Respublikasının Prezidenti 

 

İzahlı  mətn.  Rayonda 24 tarix və  mədəniyyət abidəsi  var. 

Onlardan 1 

ədədi dünya, 15 ədədi ölkə  əhəmiyyətli arxeoloji 

abid

ə, 7 ədədi yerli əhəmiyyətli  memarlıq,  1  ədədi isə  yerli 

əhəmiyyətli arxeoloji abidədir. Tərtər rayonu ərazisində 3 məscid, 

15 kurqan, 

2 nekropol, 2 yaşayış yeri, 1 buzxana, 1 türbə möv-

cuddur. 

---

19 

 

S

ərginin daha zəngin və maraqlı təsir bağışlaması üçün,

 

h

əm-

çinin rayonun özünün v

ə  ya abidələrin maketlərindən, kiçik 

formada düz

əldilmiş modellərdən də istifadə etmək olar. Sərgidə 

kitabxananın  fondunda  olan  digər  kitabların  siyahısını  (zərf 

yerl

əşdirib siyahını onun içinə qoymaq olar) yerləşdirmək tövsiyə 

olunur. S

ərgi elə təşkil edilməlidir ki, rayona gələn hər bir qonaq 

rayonu g

əzmədən belə, rayonun tarixi ilə  tanış  ola  bilsin.  Sərgi 

rayonun tarix-

diyarşünaslıq  muzeyinin  köməyi  ilə,  birgə  təşkil 

olunsa daha maraqlı olardı. 

S

ərginin təşkilində  rayonun fərqləndirici xüsusiyyətləri, 

mövcud  probleml

ər, orada yerləşən tarixi abidələr və  onların 

spesifik xüsusiyy

ətləri nəzərə alınmalıdır. 

Diyarşünaslıq  ədəbiyyatının  təbliğinə  uşaq  kitabxanalarında 

xüsusi fikir verilm

əlidir. Xüsusilə, uşaqların istək və maraqlarını, 

sosial-psixoloji xüsusiyy

ətlərini, fəal  işə, müstəqil  yaradıcılığa 

münasib

ətlərini nəzərə alan kitabxanalar diyarşünaslıq ədəbiyya-

tını təbliğ etmək üçün kütləvi tədbirlərin müxtəlif formalarından 

istifad

ə etməlidirlər. Uşaq kitabxanası uşaq və gəncləri mütaliəyə 

c

əlb etməklə, onlara Vətən  (diyar)  haqqında  və  mənəvi irsin 

qorunması haqqında məlumatlar verməlidir. 

Uşaq kitabxanasının interyerinin oxucuların və onların vali-

deynl

ərinin köməyi ilə  yerli koloritdə  (Azərbaycan  mədəniyyəti 

v

ə  incəsənətinin motivləri  əsasında)  tərtib edilməsi  ilə  onlarda 

diyar

şünaslığa maraq oyatmaq olar. Yerli rəssamların diyara həsr 

olun

muş rəsm əsərlərini otaqların divarlarından asmaqla, kitabxa-

nada  q

ədim cəhrəni, samovar və  bədii tikmələri, bəzək, məişət 

əşyalarını və bir çox digər qədim əşyaları əks etdirməklə diyarşü-

nas

lıq ruhu yaratmaq olar. 

Diyarşünaslıq ruhunu uşaq kitabxanasının fəaliyyətinin əyani 

t

əbliğat  növlərinə  də  tətbiq etmək olar: diyarşünaslıq  kartoteka 

yeşiklərinin üstündə, elan, afişa, kitabxana və kitab stellajlarının 

t

ərtibatında  və  s.  diyara aid  vizual simvollardan istifadə  etmək 

olar. 

Diyarın  rəsmi  rəmzindən  (emblemindən)  ölkəşünaslıq  və 

diyarşünaslığa  aid  hazırlanmnış  bukletlərdə  və  diyarşünaslıqla 

---