Kitab Avropa Qonşuluq və Tərəfdaşlıq Aləti Şərq Ölkələri Meşə Sektorunda Hüquq Tətbiqi və İdarəetmə Sisteminin Təkmilləşdirilməsi proqramının ikinci fazası
MƏKTƏB MEŞƏÇİLİYİNİN YARADILMASI
Yüklə 1,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Meşədə ekoloji cığırın təşkili
- Şəkil 33
105 MƏKTƏB MEŞƏÇİLİYİNİN YARADILMASI III FƏSİL olar. Məsələn, Böyük Qafqazın şərq hissəsinin cənub yamac larında təsadüf edilən torlu süsən soğanaqla coxaldığına və soğanaqları torpağın səthinə yaxın yerləşdiyinə görə malqaranın otarılmasına həssasdır. Torlu süsənin kişik populyasiyasının yayıldığı sahəni mikroyasaqlıq elan etməklə nadir bitkini məhv olmaqdan qorumaq olar. Belə sahələrdə xüsusi xəbərdarlıq işarələrinin qoyulması, hasara alınması məqsəduyğundur. Pasportu tərtib edənlər – sənədi tərtib edənlərin adı, soyadı və vəzifəsi göstərilir. Pasport bu qaydaya uyğun olaraq tərtib edildikdən sonra gənc meşəçilər meşə təsərrüfatına, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin ərazi departamentlərinə müraciət edərək sənədləri təqdim edirlər. Meşədə ekoloji cığırın təşkili Məktəblilər meşədə ekoloji cığırın yaradılmasında fəal iştirak edə bilərlər. Ekoloji cığırın yaradılması meşəyə istirahətə gələn ekoloji turizm həvəskarlarının təbii obyektlərilə yaxından tanışlığı üçün estetik əhəmiyyətli ekoloji maarifləndirmə vasitəsidir. Bu işdə meşə işçiləri və mütəxəssislər yaxından kömək edə bilərlər. Müəllim şagirdlərlə birlikdə ekoloji cığırın marşrutunu, icra vaxtını, əsas obyektlərini müzakirə edərək plan hazırlayır. Ekoloji cığırın uzunluğu 2 kmdən çox olmamalıdır. Meşədə ekoloji cığırın yerini təyin edərkən gənc meşəçilər nadir bitki və heyvan növlərinin yaşayış yerlərini nəzərə alaraq, onları narahat etməmək üçün marşrutu dəyişməlidirlər. Meşə ərazisində marşrutu nadir təbiət abidələrinin, cəlbedici təbiət mənzərələrinin ardıcıl olaraq birbirini əvəz etdiyi istiqamətdə təyin etmək olar. Şəkil 33. Meşədə ekoloji cığırın yaradılması 106 III FƏSİL MƏKTƏB MEŞƏÇİLİYİNİN YARADILMASI Meşədəki bulaqların, meşə talasının, möhtəşəm ağacların gözəlliyi ilə yanaşı, insanların məsuliyyətsiz münasibəti nəticəsində qırılmış ağacları, yanmış ərazini, tonqal yerini və digər ekoloji pozuntuları da marşruta daxil etmək məqsədəuyğundur. Belə olduqda ekskursiyanın tərbiyəvi və maarifləndirici rolu daha da artır, təbiətə vurulan yaraların sağalmasının uzunmüddətli bir proses olduğu nümayiş etdirilir. Ekoloji cığır nəqliyyat yolunun yaxınlığından başlayaraq dairəvi davam edərək həmin yerdə də qurtarmalıdır. Milli parklarda gənc meşəçilər ekoloji cığırın salınmasında mütəxəssislərə köməklik göstərə bilərlər. Şagirdlər ekoloji cığırı xüsusi lövhədə təsvir edib, əsas müşahidə obyektlərini göstərirlər. Bunun üçün fotoşəkillərdən və rəsmlərdən istifadə etmək olar. Şəklin altında obyekt haqqında qısa və maraqlı məlumat yazılır. Belə məlumatlar meşəyə gələn turistlər üçün maraqlıdır, ekoloji biliklərə yiyələnməyə və meşənin canlılar aləmini daha yaxından tanımağa kömək edir. Gənc meşəçilər marşrut boyunca müəllimin nəzarəti altında cığırı daşkəsəkdən, qurumuş ağaclardan, müxtəlif tullantılardan təmizləyirlər. Dik yamaclarda torpaq pillələr düzəldilir. Marşrut boyu tullantılar üçün xüsusi zibil qutuları qoyulur. Müəyyən yerlərdə turistlərin istirahəti üçün kötüklərdən oturacaq qoymaq olar. Bu işdə meşəbəyi və digər mütəxəssislər uşaqlara kömək edə bilər. Ekoloji turizmlə maraqlananlar üçün zooloji və ya botaniki meydança da təşkil etmək olar. Bunun üçün meşənin yaxınlığındakı çayın, gölün sahilinə, bulaq başına, şəlaləyə getmək kifayətdir. Böyük bir qarışqa yuvası da maraqlı müşahidə obyektinə çevrilə bilər. Bu kiçik dayanacaqlarda qonaqları dərman bitkiləri, nadir çiçəkli bitkilərlə tanış etmək mümkündür. Gənc meşəçilər quşlar və meşə heyvanları üçün yem təknələri, süni quş yuvaları hazırlayıb ekoloji cığırda yerləşdirirlər. Gənc meşəçilər ekoloji cığırın emblemini hazırlayırlar. Burada şagirdlərin yaradıcılıq təxəyyülü üçün geniş imkanlar vardır. Hər bir cığırın öz emblemi ola bilər. Bu emblemləri yağlı boya ilə dəmir lövhənin üzərində çəkib cığırın görünən yerində vurmaq olar. Ekoloji cığırdan kənara çıxmamaq üçün ağacların gövdəsində rəngli boya ilə dairə çəkilir. Bu işarələr aydın görünməli və parlaq rəngdə olmalıdır. Eyni zamanda uşaqlar atalar sözləri və aforizmlərdən istifadə edərək kiçik məlumat lövhələri hazırlayıb, maraqlı təbiət obyektlərinin qarşısında qoya bilərlər. Belə lövhəni hazırlamaq üçün taxtanın üzərini yandırmaqla yazıları həkk etmək olar. Məs; “Meşənin təmizliyi – bizim sağlamlığımızdır”, “Hər bir 107 MƏKTƏB MEŞƏÇİLİYİNİN YARADILMASI III FƏSİL canlının yaşamaq hüququ vardır”. Bu lövhələr diqqəti cəlb etməklə ekoloji təbliğat üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Dəmir lövhəni ağ və ya sarı boya ilə rəngləyib, yazıları isə qırmızı və ya qara boya ilə yazmaqla əyani təbliğatın yaddaşlara həkk olunmasına daha çox şərait yarada bilərsiniz. Gənc meşəçilər daha çox yadda qalan və təbəssüm doğuran müraciətləri düşünüb yazmaqla öz aralarında yarışa bilərlər. Ekoloji cığırın yaradılması meşəyə dair ekoloji biliklərin artırılması ilə yanaşı təbiətə qayğı və məhəbbətin artmasına kömək edir. Bu işdə könüllülük vacib şərtdir. Gənc meşəçilər dəstəsi ekoloji cığıra nəzarət edərək, turistlər və həmyaşıdları arasında təbliğat aparır, meşəni tullantılardan, ekoloji pozuntulardan qoruyurlar. Ekoloji cığırda davranış qaydaları 1. Ekoloji cığırda hərəkət edərkən qoruq rejiminin qaydalarına uyğun olaraq davranmaq lazımdır. 2. İstənilən meşə və su bitkilərini qırmaq, ilbizləri toplamaq, kəpənək, həşərat kolleksiyası hazırlamaq qadağandır. 3. Ekoloji cığırda rast gəlinən cəlbedici daşları, arxeoloji tapıntıları və digər təbiət suvenirlərini toplamaq olmaz. 4. Meşədə yalnız xüsusi təyin olunmuş yerlərdə tonqal qalanmasına icazə verilir. 5. Tonqal yandırarkən odla ehityatla davranmalı, təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək lazımdır. 6. Ekoloji cığırda ucadan musiqi səsləndirmək olmaz. Maqnitofon və diktofonlara yalnız təbiətin səsini yazmaq olar. 7. Ekoloji cığırda ekskursiya zamanı it və yaxud pişik aparmaq olmaz. Cığırda təsadüf olunan tükənməkdə olan bitki və heyvan növlərinin yaşayış məskənlərini ev heyvanlarının xüsusi marağından qorunmaq lazımdır. 8. Ekoloji cığırla hərəkət zamanı məişət tullantılarını ətrafa atmaq qətiyyən yaramaz. Meşənin estetik görünüşünü pozan tullantılar istirahətə gələnlərin əhvalruhiyyəsinə də mənfi təsir göstərir. 9. Ekoloji cığırdan kənara çıxmaq qadağandır. Bu zaman təsadüfən incə bitkiləri zədələməklə, nadir heyvanları narahat etməklə təbiətin ahəngini poza bilərsiniz. 10. Ekoloji cığırda müşahidə etdiyiniz quş yuvalarına əl vurmaq, heyvanların balalarını hürkütmək olmaz. Yüklə 1,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|