İCTİMAİ elmləR 2009

İctimai elmlər

2009

vastələrini) konkret nümayəndəsini seçir; bu təşkilatlara olan yanaşmaları araşdırır (məs.: 

qrupla birlikdə keçirilən sorğu, mediya vasitəsilə dərc olunan materialların təhlili və ya digər 

statistik metod əsasında) və qiymətləndirir; 

Gürcüstanın dövlət idarəçilyinin müasir sistemini (strukturu, onun hissələrinin funksiyaları 

•

və qarşlıqlı əlaqələri) öyrənir; demokratiya və qanunun aliliyi cəhətindən Gürcüstanda 

keçmişdə mövcud olan idarəçilik sistemlərini müqayisə edir; işin nəticəsini sinif yoldaşlarına 

müzakirə üçün təqdim edir.  

1921-1925-ci  illərdə  Gürcüstan  konstitusiyalarını  azlıqların  hüquqlarının  müdafiəsi 

•

baxımından müqayisə edir; çoxluq və azlıqların ayırıcı meyarlarını müzakirə edir (məs.etnik, 

mülkiyyət, dini, mədəni və s.) və bunlara uyğun olaraq  Gürcüstanın əhalisinin strukturunu 

təsvir edir; vətəndaş inteqrasiyası prosesində demokratiyanın əhəmiyyətini dəyərləndirir.

Müəyyən bir qonşu və ya inkişaf etmiş ölkəni seçir və Gürcüstanla əlaqəsinin xüsusiyyətlərini 

•

müzakirə edir; hər bir dövlətin siyasi, iqtisadi və sosial xarakterlərini qiymətləndirir; onların 

ümumi  maraqlarını  müəyyən  edir  və  iki  ölkənin  əməkdaşlığının  inkişaf  perspektivləri 

haqqında məqalə yazır, hansında öz fikirlərini əsaslandırır.   

Aparılan sorğu və ya şəxsi müşahidələr əsasında beynəlxalq münasibətlərdə (məs. təhsil, 

•

işlə təminat, ticarət, səyahət, əməkdaşlıq və s.)  yaşadığı yerin vətəndaşlarının ehtiyaclarını 

ayırır; bu münasibətlərin səbəb və nəticələrini təhlil edir.  

Qlobal problemlərin yaranması və onların həlli yolları haqqında sinif diskusiyasında iştirak 

•

edir; problemlərdən birini seçir və onun təhlili üçün əlavə informasiyalar axtarır; onun həlli 

yollarını söyləyir. 

İ.E.XI-XII. - 13

---

İctimai elmlər

2009

İ.E.XI-XII. - 14

---

İctimai elmlər

2009

XII sinif

Gürcüstan və dünya tarixi

1

Tar. XI  İstiqamət:

Təbiət və 

iqtisadiyyat 

Dövlət idarəçiliyi və 

sosial strukturlar

Siyasət

Mədəniyyət vədin

1. XX əsrdə 

Gürcüstan və 

dünyada baş 

verən iqtisadi 

dəyişiklikləri 

təhlil edir 

2. Şagird resursların 

və iqtisadiyyatın 

qarşılıqlı təsirini 

təhlil edir.  

3. XX əsrin hakim 

strukturlarında 

baş verən 

dəyişiklikləri təhlil 

edir. 

4. Şagird XX 

əsrin sosial 

strukturlarının 

qarşılıqlı 

münasibətlərini 

təhlil edir. 

5. Şagird XX əsrdə 

Gürcüstan və 

dünyanın xarici 

və daxili siyasi 

prsoeslərini təhlil 

edir. 

6. Şagird müxtəlif 

mədəniyyətlərin 

əlaqələrini 

və qarşılıqlı 

təsirini 

araşdırır.  

7. Şagird dünya 

və gürcü 

mədəniyyər-

tinin inkişaf 

tendensiyalarını 

müzakirə edir.  

Nəticə və indiaktorlar 

  İstiqamət: Təbiət və iqtisadiyyat 

Tar. XII 1.  Şagird XX əsrdə Gürcüstan və dünyada baş verən iqtisadi    

 

   

dəyişiklikləri təhlil edir.  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

texnoloji dəyişikliklərin və iqtisadi inkişafın qarşılıqlı təsirini müzakirə edir; 

•

Müəyyən bir münaqişənin (müharibənin) iqtisadi ön şərtləri və nəticələri müzakirə olunan 

•

mövzunu yazır; 

Müəyyən bir ölkənin nümunəsi əsasında yazılı şəkildə müzakirə aparır ki, müxtəlif dövrlərdə 

•

ölkələrin iqtisadi əlaqələrinin inkişafında dövlətin rolu necə dəyişirdi; 

İqtisadi nəzəriyyələrdən birini seçir və müzakirə edir ki, o, bu və ya digər ölkənin (regionun) 

•

iqtisadi inkişafına nə kimi təsir göstərdi; 

Müasir Gürcüstanın pul vahidini digər ölkənin valyutası ilə  müqayisə edir və onların 

•

stabilliyini ölkənin iqtisadi inkişaf dinamikası ilə əlaqələndirir; 

1.  XII sinfin standartı və tövsiyyə olunan məzmun iki trimestr ərzində öyrənilməlidir. Üçüncü trimestrdə şagird layihə həyata 

keçirir (məs. tarixi mövzu yazır və ya sinif yoldaşlarından ibarət qrupla birlikdə şifahi tarix üzrə tədqiqat aparır, hansının 

nəticələrini təqdimat şəklində göstərir). 

İ.E.XII. - 1

---

İctimai elmlər

2009

 Müasir Gürcüstanın və digər ölkələrin iqtisadiyyatında şəhər və kəndin payını müzakirə 

•

edir;

Öz  ölkəsinin  (rayon,  şəhər,  kənd)  nümunəsi  əsasında  iqtisadi  inkişaf  və  demoqrafik 

•

problemlərin qarşılıqlı münasibətlərini müzakirə edir; digər ölkələrlə münaibətdə paralellər 

aparır; 

qrupda diskusiya zamanı bazar və plan iqtisadiyyatı haqqında müzakirələr aparır; onların 

•

müsbət və mənfi tərəflərini ayırır və onun üçün münasib modeli hazırlayır; 

Gürcüstan iqtisadiyyatının region, imperiya və dünya iqtisadiyyatı ilə inteqrasiyasını müzakirə 

•

edir (məs.: Gürcüstan və Qafqaz, Gürcüstan və Sovet İttifaqı, Gürcüstan və dünya); 

Tar. XII 2. Şagird resursların və iqtisadiyyatın qarşılıqlı təsirini təhlil edir.  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Müəyyən bir ölkəni (regionu) seçir və müzakirə edir ki, təbii və antropogen dəyişikliklər onun 

•

iqtisadiyyatına (məs. Yaponiyada dambaların tikintisi, Kolxetidə bataqlıqların qurudulması) 

nə kimi təsirlər göstərdi;  

Əhalinin sayının və sıxlığının ölkənin iqtisadi inkişafına nə kimi təsir göstərdiyini müzakirə 

•

edir; 

Müəyyən  bir  dövlət  seçir  və  onun  ərazisində  tapılan  xammalın  bu  ölkənin  iqtisadi 

•

prioritetlərinə göstərdiyi (göstərən) təsiri müzakirə edir; 

  İstiqamət : Dövlət idarəçiliyi və sosial strukturlar 

Tar. XII 3.  Şagird XX əsrin hakim strukturlarında baş verən dəyişiklikləri  

 

   

təhlil edir.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Ölkələrdən birini seçir və qrup diskusiyası zamanı həmin ölkədə hakim strukturlarda baş 

•

verən dəyişikliklər haqqında müzakiərələr aparır ;  

Başqa-başqa ölkələrin mərkəz və regionlarının qarşılıqlı münasibətlərini müqayisə edir ; 

•

Qrup  işi  zamanı  dövlət  idarəçiliyinin  müxtəlif  sistemlərini  (monarxiya,  konstitusiyalı 

•

monarxiya, parlament, prezident, avtoritar respublika) müqayisə edir ; onların müsbət və 

mənfi cəhətləri barədə öz qiymətlərini verir ;   

Qrup işi zamanı başqa-başqa dövlət quruluşlarının müxtəlif sistemlərini (unitar, fedarativ, 

•

konfederativ) müqayisə edir, onların müsbət və mənfi cəhətləri barədə öz qiymətlərini verir ; 

müasir Gürcüstan üçün hansı sitemin daha yaxşı olduğunu təhlil edir. 

İ.E.XII. - 2

---

İctimai elmlər

2009

Tar. XII 4.  Şagird XX əsrin sosial strukturlarının qarşılıqlı münasibətlərini  

 

   

təhlil edir. 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Şəxsi əmlak və  sosial vəziyyət arasında qarşılıqlı münasibətlər haqqında öz düşüncələrini 

•

söyləyir. 

İki və ya üç ölkənin sosial strukturlarını müqayisə edir və fərqləri və oxşarlıqları göstərir ; 

•

Başqa-başqa ölkələrin müxtəlif sosial təbəqələrinin nümayəndələrini qruplaşırır ; və onların 

•

sosial statuslarını müzakirə edir ; 

Gürcüstanın siyasi partiyaları və müxtəlif sosial təbəqələri arasında qarşılıqlı münasibətləri 

•

təhlil eidr ; Avropa ölkələri ilə paralellər aparır ;

Müəyyən  inqilabı seçir və hakim və sosial strukturlar arasında bu inqilabın səbəb olduğu 

•

dəyişikliklər haqqında mövzu yazır ;

  İstiqamət : Siyasət

Tar. XII 5.  Şagird XX əsrdə Gürcüstan və dünyanın xarici və daxili siyasi  

 

   

proseslərini təhlil edir. 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

dünyanın cərəyan edən əhəmiyyətli tarixi hadisəsindən birini seçir və onun Gürcüstana  

•

göstərdiyi təsiri barədə mövzu yazır ;   

Sinif yoldaşlarının qrupu ilə siyasi xadim seçir və onun tərəfindən seçilən xarici və ya daxili 

•

siyasət kursunun nəticələrini müzakirə edir ; 

Başqa-başqa ölkələrin (regionun) iki siyasi xadiminin ideyalarını seçir, onları müqayisə 

•

edir və müzakirə edir ki, onlardan hər biri dünyanın və ya ölkənin siyasi inkişafına nə kimi 

təsir göstərmişdir ; 

müasir Gürcüstan dövlətinin siyasi maraqlarını ayırır və atılan siyasi addımlar haqqında 

•

müzakirələr aparır ; 

Simulyativ  oyun  zamanı  Gürcüstanın  siyasi  güclənməsi  ilə  əlaqədar  qlobalizasiyanın 

•

tərəfdarlarını və antiqlobalistlərin mövqeyini təqdim edir ; 

 Qrupda diskusiya zamanı Gürcüstanda və dünyada separatizm haqqında müzakirələr aparır 

•

və sinif yoldaşları ilə bərabər problemin həllində şəxsi modelini hazırlayır ; 

Qrupda diskusiya zamanı beynəlxalq terrorizmi müzakirə edir və həmin problemin həlli 

•

yollarını təhlil edir. 

İ.E.XII. - 3

---

İctimai elmlər

2009

  İstiqamət: Mədəniyyət və din 

Tar. 6. 

Şagird müxtəlif mədəniyyətlərin əlaqələrini və qarşılıqlı təsirini  

 

   

araşdırır.  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Qrupda  və  ya  fərdi  iş  zamanı  XX  əsrin  gürcü  incəsənət  abidələrini  (məs.  ədəbiyyat, 

•

təsviri incəsənət) sadalayır , hansılara başqa mədəniyyətlər təsir göstəriblər ; öz seçimini 

əsaslandırır ;

XX əsrin gürcü memarlıq abidələrini seçir və digər ölkələrin analoji abidələri ilə paralellər 

•

aparır ; 

Sinifdə diskusiya zamanı Avropa və Şərq mədəniyyətlərinin qarşılıqlı münasibətlərini və 

•

onların hər birinin XX əsrdə gürcü incəsənətinə göstərdiyi  təsiri müzakirə edir ; 

Tar. XII 7.  Şagird dünya və gürcü mədəniyyərtinin inkişaf tendensiyalarını  

 

   

müzakirə edir.  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Dünyada və Gürcüstanda pop-mədəniyyətin inkişaf səbəbləri və nəticələrini təhlil edir ; 

•

İncəsənətin sahələrindən birini seçir (məs : ədəbiyyat, rəssamlıq, kino və s.) və Gürcüstanda 

•

və dünya ölkələrinin birində (regionda) onun inkişaf  tendensiyaıarını müqayisə edir ; 

Mövzu yazır, hansında Gürcüstanın və ya müəyyən bir dövlətin nümunəsi əsasında ölkənin 

•

mədəni həyatında hökumətin müdaxilə problemini araşdırır ; 

incəsənət xadimlərindən birini seçir (məs. Mixeil Cavaxişvili, Soljenitsin, Çarli Çaplin) 

•

və onun tərcümeyi-halı və yaradıcılığına əsaslanaraq sinif diskusiyası zamanı incəsənət və 

dövlət arasında qarşılıqlı münasibət məsələsini müzakirə edir. 

Məzmun

2

XX əsr

Gürcüstan və dünya XX əsrin əvvəllərində

1. 

I dünya müharibəsi və Paris Sülh Konfransı 

2. 

Gürcüstan 1918-1921-ci illərdə 

3. 

Gürcüstan və dünya 1921-1939-cu illərdə 

4. 

II dünya müharibəsi və Gürcüstan 

5. 

Gürcüstan və dünya 1945-1985-ci illərdə 

6. 

“Perestroyka” və SSRİ-nin süqutu

7. 

Gürcüstan dünya həmyoldaşlığının üzvü 

8. 

2 

 standartda müəyyən edilən nəticələrin əldə edilməsi bu məzmunun öyrənilməsi ilə mümkündür.

İ.E.XII. - 4

---

İctimai elmlər

2009

Qlobal problemlər coğrafiyası 

Seçim kursu 

XII sinif

İstiqamətlərə əsasən nəticələr 

Coğ. XII   İstiqamətlər 

Zaman və məkan 

Dövlət idarəçiliyi və siyasət

Mühit və sosial sistemlər

1. Qloballaşma 

proseslərinin məkan 

aspektlərini araşdırır.

2. Siyasi xarakterli qlobal 

problemləri araşdırır.

3.Qlobal problemlərin həllində 

lokal, regional və beynəlxalq 

səviyyədə hazırlanmış səmtli 

siyasi məcburiyyəti təhlil 

edir.  

4. Qlobal problemləri təhlil edir 

və onların mümkün həlli 

yollarını müzakirə edir. 

5. Sosial-iqtisadi xarakterli 

qlobal problemləri 

araşdırır.

6.Təbii və antropoloji 

xarakterli qlobal 

problemləri araşdırır.  

Nəticə və indikatorlar

   Zaman və məkan

Coğ. XII 1. Qloballaşma proseslərinin məkan aspektlərini araşdırır. 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Qrup işi nəticəsində onun üçün aktual problemlərin məkan-zaman xüsusiyyətlərini tərtib 

•

edir; ”qlobal” anlayışını müəyyən edir və həmin problemə status vermək üşün meyarlar 

hazırlayır;

Qlobal problemlər arasında səbəb- nəticə əlaqələrinə fərziyyələr irəli sürür və müvafiq sxem 

•

hazırlayır;

Qlobal  problemlərin  siyahısını  hazırlayır,  mövcud  olan  problemləri  müqayisə  edir  və 

•

onları şkalada yerləşdirir; problemin meydana gəlməsi və transformasiyası (yaranması, 

kəskinləşməsi, həlli, əvəzolunması) səbəblərini təhlil edir;

Qlobal problemlərin siyahısından Gürcüstan üçün  ən aktual problemləri seçir; məkan və 

•

zamanda onların transformasiyalarını müzakirə edir; problemlərin cərəyanını əks etdirən 

sxemi hazırlayır.

İ.E.XII. - 5

---

İctimai elmlər

2009

  Dövlət idarəçiliyi və siyasət

Coğ. XII 2.  Siyasi xarakterli qlobal problemləri araşdırır.

 

   

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:  

Qrupla birlikdə siyasi xarakterli qlobal problemlərin yaranmasını, inkişafını və məkan 

•

xüsusiyyətlərini təhlil edir. Qeyd olunan məsələyə öz münasibətini bildirir və proqnozlar 

hazırlayır; 

Əldə edilən informasiya əsasında (statistik, kütləvi-mediya) dünyanın hərbi-siyasi potensialını 

•

təhlil edir və münasibətini bildirir ki, dünyada sülh və tərksilahlıq məqsədilə hər bir vətəndaş, 

dövlət nə kimi vəzifəni yerinə yetirə bilər; 

Tərksilahlıq və sülhün qorunması işində ölkələrdən biri tərəfindən atılan konkret addımları 

•

(informasiya vasitələrindən) seçir və tanış olur və hadisələrin cərəyan edilməsinin  mümkün 

proqnozlarını (sxem, ssenari) hazırlayır;

Etno-münaqişələr və terrorizmin meydana gəlməsinin, üzə çıxması formaları və məkan 

•

xüsusiyyətləri arasında səbəb-nəticə əlaqələrini tərtib edir;

İnformasiya vasitələrindən dünyada və Gürcüstanda mövcud etnomünaqişələr və səs salmış 

•

teraktlar haqqında informasiya əldə edir və ”qaynar nöqtələr” xəritəsini hazırlayır.

Coğ. XII 3.  Qlobal problemlərin həllində lokal, regional və beynəlxalq    

 

   

səviyyədə hazırlanmış səmtli siyasi məcburiyyəti təhlil edir.  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Əhalinin (ailənin, cəmiyyətin, ölkənin, regionun və dünyanın) həyat qaydalarını, ətraf mühit 

•

anlayışı, təhsil və yerli qanunvericiliyin səbəb-nəticə əlaqələrini müzakirə edir; onların 

əhəmiyyəti barədə stabil inkişaf üçün öz fikrini ifadə edir; 

Qlobal problemlə əlaqədar Gürcüstan tərəfindən imza atılan konsepsiyalar və öhdəliklərlə tanış 

•

olur; anket tərtib edir və qeyd olunan prosesdə ictimaiyyətin və şəxslərin məlumatlandırılması 

və cəlb olunmasını öyrənmək məqsədilə  sosial sorğu aparır;

Qrup işi zamanı Gürcüstanda və ya hər hansı bir müəyyən ölkədə qlobal problemlərlə əlaqədar 

•

yerinə yetirilən və ya yerinə yetiriləcək konvensiya və ya öhdəliklər haqqında informasiyanı 

əldə edir; araşdırmanın nəticələrini auditoriya qarşısında təqdim edir. 

Beynəlxalq ekoloji tarixlərlə tanış olur və siniflə birlikdə onlar üçün maraqlı olanını seçir 

•

və uyğun tədbirlər hazırlayır (açıq dərs, sərgi, konfrans və s.);

Qrup işini müzakirə etdikdə qlobal problemlərin həllində bəşəriyyətin stabil və idarəedici 

•

inkişaf perspektivi üçün beynəlxalq birliyin əhəmiyyətini müzakirə edir və nəticələri lazımi 

formada təqdim edir.

İ.E.XII. - 6

---

İctimai elmlər

2009

Coğ. 4. 

Qlobal problemləri təhlil edir və onların mümkün həlli yollarını  

 

   

müzakirə edir. 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

 

Elə bir qlobal problemləri ayırır¸hansıların həlli, onun fikrincə, yaxın gələcəkdə mümkündür 

•

və onların mümkün həlli yolları üzrə fərziyyələr söyləyir;

Onun üçün aktual qlobal problem seçir, mövcud vəziyyətlə tanış olur və onun inkişaf modelini 

•

hazırlayır (həll olunan və həll olunmayan halda)

Qrup işi nəticəsində qlobal problemlərin modelləşdirilmə məsələlərini araşdırır və vahid 

•

ümumdünya konsepsiyası haqqında müzakirələr aparır.

   Mühit və sosial sistemlər

Coğ. XII 5.  Sosial-iqtisadi xarakterli qlobal problemləri araşdırır.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Silahlara  ayrılan  xərclərin  nə  kimi  sosial  və  iqtisadi  mənfəət  gətirə  biləcəyi  haqqında 

•

fikirlərini bildirir;

Sosial-iqtisadi xarakteri olan qlobal problemlər arasında məntiqi əlaqə yaradır və onların 

•

məkan-zaman xüsusiyyətlərini müzakirə edir;

Xəritələr və digər mənbələrin əsasında ölkələr arasında ərzaq və xammalın nataraz bölgüsünü 

•

təhlil edir; problemin lokal, regional və qlobal səviyyələrinin həllinin mümkün yolları üzrə 

fərziyyələr irəli sürür;

İnkişafın başqa-başqa pillələrində duran ölkələri seçir;onların hər birində qlobal sosial-

•

iqtisadi problemlərin kəskin şəkildə özünü göstərməsini müqayisə edir;

Müxtəlif coğrafi vasitələrin təhlili əsasında müzakirə edir ki, ölkələrin inkişafında tarixi və 

•

coğrafi amillər nə kimi rol oynayırlar; formalaşma parametrlərinə cavab verməyə yönələn 

tədbirləri  təhlil  edir  və  dünya  regionlarının  proqnoz  (gələcək)  ”sosial-iqtisadi  inkişaf 

xəritəsini” hazırlayır.

Coğ. XII 6. Təbii və antropoloji xarakterli qlobal problemləri araşdırır.

Nəticə əldə eilmişdir, əgər şagird:

Tarixi keçmişdən bu günə qədər insan fəaliyyətinin nəticəsində yaranan ətraf mühitin qlobal 

•

problemlərini təhlil edir; onların mümkün inkişafları haqqında fərziyyələr söyləyir;

Müxtəlif  coğrafi imkanlardan istifadə etməklə atmosfer, hidrosfer, pedosfer və biosferin 

•

mənimsənilməsinin əsas istiqamətlərini təhlil edir; hər hansı bir komponentin mənimsənilməsi 

ilə əlaqədar qlobal problemi seçir, onun təhlükəsiz mənimsənilmə nəticələrini müzakirə edir 

və nəticələri istədiyi forma ilə təsvir edir;

İ.E.XII. - 7

---

İctimai elmlər

2009

İllustrasiyalar və digər mənbələrdən istifadə etməklə qlobal geoekoloji problemləri və 

•

bu  problemlərin  iğtişaşçıları  olan  təsərrüfat  sahələri  arasında  əlaqələr  yaradır;  tematik 

xəritələrdən istifadə edir və geoekoloji problemləri göstərən mental xəritəni tərtib edir;

”İstehsalatın genişləndirilməsi və ekoloji tarazlığın saxlanılması” mövzusu üzrə debatlarda 

•

iştirak edir;

Qrup işi zamanı hər hansı bir qlobal problemi seçir, onun həllinin bir neçə əhəmiyyətli 

•

tədbirlərini ayırır və problemin həllinin inkişaf səhnələrini yaradır; nəticələri istifadə etdiyi 

formada (qrafik, diaqrama və s.) təqdim edir;

Il ərzində müxtəlif mənbələrdən (elmi ədəbiyyat, dövri nəşrlər, informasiya vasitələri) təbii 

•

və texnoloji fəlakətlər haqqında informasiyalar toplayır; onları xəritədə və zamanın xronoloji 

xəttində  yerləşdirir; nəticələri təhlil edir və sinif yoldaşlarının qarşısında təqdim edir.

Tövsiyyə olunan məzmun

1.  Qlolalizasiya prosesi

Qlobal problemlərin meydana gəlməsi

•

Qlobal problemlərin qarşılıqlı əlaqəsi

•

Bəşəriyyətin stabil və idarəedici inkişaf perspektivləri

•

2.  Mühüm qlobal problemlər

Sülh və tərkisilahlıq

•

Terrorizm

•

Etnik böhran

•

Geriliyə üstün gəlmək

•

Demoqrafik

•

Energetik

•

Xammal

•

Ərzaq

•

Urbanizasiya

•

Səhiyyə

•

Bioloji rəngarəngliyin saxlanılması

•

Ekoloji (atmosfer, hidrosfer, pedosfer)

•

Dünya okeaniyası ilə əlaqədar

•

Təbii kataklizmalar

•

Texnogen fəlakətlər

•

İ.E.XII. - 8