Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ
Yüklə 3,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
Hasan Basri Çantay’ın Kişiliği 19 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 ti yerli azınlıkların kışkırtmasıyla onu tutuklama kararı çıkartmıştır. Tutuklandığında mücadelesinden ayrı kalacağı için ailesinden uzak, kaçak bir hayat yaşamaya başlamıştır. Fedakârlıkla ilgili tutumu meclis çalışmalarına yansımıştır. İlk meclisin19. oturumunda meclis üyelerinin maaşlarının artırılması gündeme geldiğinde söz alarak:“Muallimler maaşlarını alamazken meclis üyelerinin maaşlarının artırılması uygun değildir.”diyerek bu duruma karşı çıkmıştır. 51 Fedakârlığı bir düstur olarak hayatının tüm alanlarına yaymış, yapılan fedakârlıkların karşılıksız kalmama- sı için önemli gayretler sarf etmiştir. Kendisi yetim kaldığı yıllarda çok çileler çekmiş olduğu için yetim kalmış şehit çocuklarına karşı aşırı bir hassasiyet göstermiştir. Bu konuda kamuoyu oluşturmak için “Müslümanlıkta Himaye-i Etfal” adlı bir kitap yazmıştır. Balı- kesir’de şehit çocukları için kurup, müdürlüğünü kendisinin yaptığı yurtta onların eğitimi ve bir meslek kazanmaları konusunda çaba sarf etmiştir. Sebilürreşad Dergisi’nde konuyla ilgili olarak “Yetim- ler Hakkında” başlıklı iki makalesi bulunmaktadır. Bir yerde canla- rını feda eden şehitlerin çocuklarına sahip çıkarak yapılan fedakâr- lıkların karşılıksız kalmamasını hem söylem hem de eylem olarak göstermiştir. Bu tutumunu eserlerinin telif ücretleri konusunda da sürdür- müştür. Genel olarak eserlerinden ve yazılarından telif ücreti alma- mayı prensip haline getirmiştir. Aldığı telif ücretlerini ise kendi özel harcamalarında kullanmamıştır. Günümüzde önemli bir kaynak ol- ma özelliğini koruyan ve bu konuda bir dönüm noktası oluşturan 52 Kur’an-ı Hâkim ve Meâl-i Kerim defalarca basılmıştır. Fakat Hasan 51 TBMM I.Dönem Zabıtları, 19. Birleşim, C. 2, s. 10. 52 Yazıcı, Gülgün, “Hasan Basri Çantay’dan Yaşar Nuri Öztürk’e Kur’an Meâllerinde Türkçenin Serüveni”, Kur’an Mealleri Sempozyumu II, 24-26 Ni- san 2003 İzmir, DİB Yayınları, Ankara, 2007, s. 383-396; Karslı, H. İbrahim, “Hasan Basri Çantay’ın Kur’an-ı Hakim ve Meâli Kerim’deki Tercüme Meto- du”, Ekev Akademi Dergisi, Yıl, 6, Sayı, 13, 2002, s.,153-182, 20 Özer Çetin Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 Basri Çantay bu kitabının gelirlerinden bir kuruş dahi cebine koy- mayıp tüm gelirini yaptırdığı camiye harcamıştır. 53 Görüldüğü gibi fedakârlık ve sorumluluk duygusu onun haya- tında önemli bir yer tutmaktadır. Bu duygular kişilik gelişiminde oldukça önemlidir. 54 Fakat herkesin hayatında bazı nedenlerden dolayı davranışlara yansımaz. Davranışlara yansımayan duygular zamanla insan hayatındaki önemini kaybeder. O, duygu ve inançla- rını kaynaştırıp hayatının her safhasında davranışlarına yansıtmış model bir kişiliktir. 4.5.Milli ve manevi değerlere bağlı bir kişi olarak Hasan Basri Çantay H. B. Çantay milli ve manevi değerlerine bağlı bir kişidir. Va- tan savunmasına bizzat katılmış, dinine bağlılığını hayatı boyunca davranışlarına yansıtmış, milleti için her türlü fedakârlığı göstermiş- tir. Bunların yanında İstiklal Marşı’nın yazılmasında aktif rol almış- tır. Açılan yarışmaya M. Akif Ersoy ödül konduğu için katılmayı tüm ısrarlara rağmen reddetmiştir. Dönemin Milli Eğitim Bakanı H. B. Çantay’dan M. Akif’i ikna etmesi konusunda yardım istemiştir. Onların dostlukları meclis çalışmalarından çok uzun yıllar öncesine dayanmakta olup I. Mecliste görev aldıklarında Ankara’da tüm za- manlarını beraber geçirmeye başlamışlardır. Dostluklarının nişanesi olarak M. Akif “Bülbül” şiirini H.B. Çantay’a ithaf etmiştir. Dost- luklarının verdiği samimiyete güvenerek M. Akif’i, kazandığında ödülü bir hayır kurumuna vermesini tavsiye ederek, yarışmaya ka- tılması için ikna etmiş ve İstiklal Marşı gibi milli bir değerimizin ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Tarihe karşı ilgilisi nedeniyle Balıkesir’de bir tarih encümeni kurulması için çaba sarf etmiş ve bazı dokümanlar toplanmasına öncülük etmiştir. Fakat savaş yıllarında bu dokümanlar yeterince korunamamıştır. Tarih konusundaki hassasiyetini dil konusunda da 53 Uğur, age, s. 121. 54 Akto, Akif, “Kişilik Oluşumunda Dinin Rolü” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52:2, 2011, s. 191-217. Hasan Basri Çantay’ın Kişiliği 21 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 göstermiştir. Arapça, Farsça ve Fransızca bilmesine rağmen günlük hayatında saf bir Türkçe kullanmayı tercih etmiştir. Soyadı kanunu çıktığında halka Türkçe anlamları güzel olan soy isimleri almaları konusunda tavsiyelerde ve yardımlarda bulunmuştur. Türk atasözle- rine önem vermiş ve bu konu ile ilgili olarak “Türk Savları” adında bir eser hazırlamış fakat bu eser yayınlanmamıştır. Yine Divân-ı Lügati’t-Türk’ün tercümesini hazırlamaya başlamasına rağmen öm- rü yetmediği için bu eserini tamamlayamamıştır. Hasan Basri Çantay sanayinin milli olması konusunda çaba sarf etmiştir. Yerli malı kullanılması için nasihatlerde bulunmuştur. Bu konuda halkı teşvik etmek için şiirler yazmış, ve yabancılara giden paranın kurşun olup döneceğini bir dörtlükte şöyle anlatmış- tır: Düşmanlara giden para Kurşun olur bize sonra. O kurşunu göğsümüze, Atarlar da açar yara. 55 I. Meclis’in 41. oturumunda söz alarak devletin ihtiyaç duy- duğu kumaşların yerli üreticilerden tedarik edilmesi konusunda bir konuşma yapmıştır. Konuşmasında askeriyede kullanılan ithal ku- maşlardan rahatsızlık duyduğunu, yerli kumaş kullanılması gerekti- ğini belirtmiş ve bu konuda çıkarılmak istenen kanun için gayret sarf etmiştir. 56 Finans sektörüyle ilgili zamanının ötesinde düşünce- lere sahip olup, İslâm’a uygun faizsiz bir bankacılık sistemi arzu etmiş ve konuyla ilgili bir proje üretmiş olmasına rağmen şartlar olgunlaşmadığı için arzusu gerçekleşmemiştir. 57 Dini inançları ge- reği ve savaş yıllarının yokluklarını tecrübe etmiş olması nedeniyle hayatı boyunca israftan uzak durup sade bir yaşantı sürmüş, bu tavrı ile insanlara örnek olmuştur. 55 Çantay, Babamın Şiirleri, s. 18. 56 TBMM I. Dönem Zabıtları, 41.Birleşim, C.2, s. 14. 57 Uğur, age, s. 116. Yüklə 3,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|