Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ
Yüklə 3,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.4.Sorumluluk ve fedakârlık duygusu gelişmiş bir kişi olarak Hasan Basri Çantay
16 Özer Çetin Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 çıkarmış ve çoğu kez gazetelerin tüm işlerini tek başına yapmıştır. 46 Bu gazetelerde toplumsal konulara ağırlık vererek halkın aydınlan- masına katkıda bulunmuştur. Çıkardığı gazetelerde farklı konularda yazılar yazmasının yanında ahlakın önemini, birlik ve beraberliği, zor durumda olan kesimlerin sesinin duyulması gerektiğini hep vur- gulamıştır. Çıkarmış olduğu Ses gazetesini yurdun dört yanına gön- dererek ülke çapına yaymış ve yazdığı yazılar geniş yankı bulmuş- tur. Onun toplumsal ilgisi gazeteciliği ile sınırlı değildir. Siyaseti çok sevmemesine rağmen ilk mecliste görev alması onun toplumsal yönü ile yakından ilgilidir. Çeşitli derneklerin kuruluşunda öncü olması ve bu derneklerde görev alması onun toplumsal yönünün ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir. Balıkesir’de kurulmuş olan Ziraat Birliği, Muhacirlere Muavenet Derneği, Yeşilay Cemiyeti, Şehit Çocuklarını Himaye Derneği, Verem Savaş Derneği, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Türk Hava Kurumu’nun kuruluşunda ve yö- netiminde görev almıştır. 47 Bunların yanında sporla ilgili olarak idman yurdu ve izcilik çalışmalarına katılmıştır. Toplumsal ilgisi sanat anlayışına da yansımıştır. Aruz vezni ile çok güzel şiirler yazmasına rağmen halkı aydınlatma konusunda bu anlayışından vazgeçmiştir. Halka mesaj vermek istediğinde ko- lay anlaşılabilecek ve ezberlenebilecek şiirler yazmıştır. Örneğin “Vur Beline” adlı şiirinde halkı kötü davranışlara karşı uyarıp, birlik ve beraberliğe davet etmektedir. Şiirin tümünü buraya almak araş- tırmanın kapsamını aşacağından onun bu duyarlılığını göstermek için kısa bir bölüm nakledebiliriz: Sütüne su katanların Şerre göbek atanların Baldırını satanların 46 Akgül, Yusuf, “Karasi Toprağının Yiğit Evlâdı Hasan Basri Çantay”, Haz. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kara Günler ve İbret Levhaları, Petek Matbaası, Balıkesir, tsz. , s. 71-75. 47 Uğur, age, s. 116-117. Hasan Basri Çantay’ın Kişiliği 17 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 Vur beline, vur beline! Soysuzlaşan her bacının Tilkileşen her hacının Çam deviren baltacının Vur beline, vur beline! Çocuklar için yazdığı izci marşından bir dörtlük aktarmak ge- rekirse: Gürbüz ol, olma cılız Kanlanmalı betbeniz. İçin dışın hep olsun, Elmas gibi tertemiz. 48 Bu küçük örneklerden de anlaşılacağı gibi Hasan Basri Çantay “sanat toplum içindir” görüşünü kendisine düstur edinmiş ve eserlerinde bu görüşü savunmuştur. Bu konuyu Ülkü Edebiyatı adlı eserinde farklı açılardan ele alarak incelemiştir. 49 Onun toplumsal konulara ilgisinin altında yatan en büyük neden sahip olduğu dini inançlarıdır. İslâm dini vatan savunmasını, insanlara hizmeti, onla- rın derdine derman olma, cehalete karşı mücadele gibi yükümlülük- leri sosyal bir sorumluluk olarak herkese yüklemiştir. Birlik ve be- raberliğin güçlenmesi için ibadetlerin bireysel olarak icrasından ziyade cemaatle yapılmasını tavsiye etmiştir. Bu nedenle H. B. Çantay topluma karşı duyarsız, kendi kabuğuna çekilmiş münzevi tip bir dindarlığa sıcak bakmamış, dinin bu yöndeki tavsiyelerini öğrenmekle kalmayıp hayatı boyunca ilim ve amel bütünlüğü içinde yaşamıştır. 4.4.Sorumluluk ve fedakârlık duygusu gelişmiş bir kişi olarak Hasan Basri Çantay Hayatında sorumluluk ve fedakârlık duygusu önemli bir yer tutmuştur. Sorumluluk hissettiği durumlarda bencillikten uzak, her şeyi göze alarak büyük fedakârlıklar göstermiştir. Babası 1897 dep- 48 Çantay, Hasan Basri, Babamın Şiirleri, Hazırlayan Mürşit Çantay, İstanbul, 1964, s. 14,18. 49 Çantay, Hasan Basri, Ülkü Edebiyatı, Balıkesir ,1939, s. 13-20, 43-45. 18 Özer Çetin Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 remi sonrası mali durumu bozulduğu için evini satmak zorunda kalmış, geriye çocuklarının geçimini sağlayacak bir miras bırak- mamıştır. Balıkesir İdadisi dördüncü sınıfında başarılı bir öğrenci olarak eğitimini sürdürdüğü yıllarda babası hayatını kaybettiği za- man üç kız kardeş ve annenin sorumluluğunu üstlenip çok sevdiği okulundan ağlayarak ayrılmış, ailesinin geçimi için kendi parlak geleceğini feda etmiştir. Daha sonra bu tutumunu hayatının her aşamasında içinde yaşadığı toplum ve ülkesi için sergilemeye de- vam etmiştir. Çıkardığı gazetelerde büyük fedakârlıklar göstermiştir. Bu ga- zetelerin tüm işlerini yüklendiği için yazı yazmanın yanında bir matbaa işçisi gibi çalışmıştır. Bu gayretlerine karşılık maddi bir beklenti içine girmemiştir. Mutasarrıf Reşit Bey’in emriyle yarı devlet, yarı özel teşebbüs bir gazete olan Nasihat’ı 14 Nisan 1914 yılında çıkarmaya başlamıştır. Çok tutulmuş ve oldukça kâr getir- miş olan bu gazete daha sonra resmi bir hüviyet kazanmış ve vilayet matbaasında yayınlanmaya başlamıştır. Gazete resmi hüviyet kaza- nınca gazetenin o ana kadar elde ettiği kârdan payına düşeni alması kendisine teklif edildiğinde şiddetle ret etmiştir. Kârın tümünü ola- yın gerçekleştiği dönem Mutasarrıf olan Mithat Bey’e sunmuştur. Bu parayla Balıkesir’e yeni bir vilayet matbaası kurulmuş olması meblağın yüksek olduğunu göstermektedir. Kendisi memur olarak çalıştığı o günlerde bu paraya ihtiyacı olmasına rağmen büyük bir fedakârlık örneği göstermiştir. 50 Hasan Basri Çantay, düşmanın Ege’yi işgal ettiği günlerde Ses Gazetesini çıkarıp halkın sesi olmaya başladığında başına gele- cek olanları bilerek büyük bir fedakârlıkla kendisini ortaya koymuş- tur. Çevresindeki teslimiyetçi, karamsar ve kendi dertlerine düşmüş insanlar onu bu davranışlarından vazgeçirmeye çalışmışlardır. Ama o duygusal kararlılığı, azmi, mücadeleci, korkusuz ve bağımsızlığa düşkün yapısı nedeniyle vatanı ve milleti için fedakârlıktan vaz- geçmemiştir. Bu çalışmalarından rahatsız olan Damat Ferit hüküme- 50 Uğur, age, s. 8. Yüklə 3,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|