Dərslikdə peşəkar səviyyədə yerinə yetirilən təreümənin əsasları ali məktəb tələbələrinə təqdim olunmuşdur

-No. 
-
 
What about beans?.. 
She shrugged her shoulders. 
Her husband rushed the bean plate, which he had extended 
towards her, impatiently to its place among the meals closely 
set against each other. 
The  elder  daughter’s  hand  touched  the  goblet  full  of 
lemonade and spilt the green lemonade which dyed the snow 
white table-cloth into blue. 
Her  husband  looked  at  the  girl  so  sourly  that  the  child 
pursed her lips and ran out on the pretext of washing her face in 
order not to cry. 
-
 
Why did you look at her like that? ...But she didn’t do that 
on purpose... 
Her husband bending his head over the dish was busy with 
eating the salad calmly with a hungry countenance on his face 
as if not hearing her. 
All four of them ate silently for a while... 
-
 
Why aren’t you eating? - holding the fork in his hand, 
her  husband  suddenly  looked  at  her  empty  plate  with  a 
downcast face, narrowing his eyes and swallowing a big slice 
stuck to his throat. 
-
 
I’m eating. 
-
 
What are you eating?.. 
-
 
Fish. 
-
 
What about fish? Don’t you feel sorry for it?.. 
She  looked  at  her  husband’s  sunken  eyes  and  his  face 
which got thinner and longer within a day. 
-
 
What  do  you  want  from  me?..  -  she  asked  and  felt  her 
voice tremble. 
Her husband shrugged his shoulders nervously. 
185 

---

-
 
Me?! Nothing... - he said. - You do want something...But 
for anybody’s reproach, you’d cry mourning over the rabbit for 
40 days and nights. 
While her husband was talking, she felt that her tears were 
trickling down her chin, then her chest. 
While she was crying, her husband’s brown pupils became 
so wide and black that it nearly covered the white of his eyes. 
-
 
Maybe you would say that you’re crying for the rabbit?.. 
- he asked. 
She shook her head saying “no”. 
-
 
Then tell me why you are crying... What if we find a 
hedgehog for you not to miss any more?.. 
No  matter  how  she  put  herself  together,  she  couldn’t 
restrain herself from crying. 
-
 
Why don’t you speak? Do speak. Share your sorrow! Say 
you  can’t  live,  you  are  bored,  rotting,  dying...  Everything 
makes you sick. You can’t stand to see me, the children are in 
your way, they impede you... 
Her husband was talking quietly and fluently as  a doctor. 
As if he had practiced saying these words for hours. 
-
 
Just leave me alone. I have no desire to talk. 
-
 
Of  course,  you  don’t  have...So  who  are  we  to  have  an 
honour to hear your words? 
-
 
I want to sleep... 
It was her younger daughter who said it and looked now at 
her and now at her father with sly eyes. 
...Till after midnight, sitting on the veranda, she looked at 
the dark grove and starless sky, listened to the sound of rain. 
She didn’t want to sleep. The sound of the rain was so sad that 
it reminded her of some familiar sorrowful song. She hummed 
the song and felt pain in her heart. She cried placing her head 
on her arm. No matter how long she thought over why she was 
crying, she couldn’t understand it. 
186 

---

Her husband’s guilty voice was heard from inside. 
-
 
...Come and sleep...You’ll catch cold. It’s raining. 
A little later, her husband went onto the veranda, sat next to 
her and put his head on her shoulder. He seemed to be sorry for 
her again. 
-
 
Why don’t you sleep?.. 
-
 
Aren’t you cold?.. 
-No. 
-
 
What if I make coffee and we drink it together?.. 
-
 
No. 
-
 
Shall I switch on the light?.. 
-No. 
-
 
Then what on earth do you want? - her husband shrieked 
and his voice echoed. 
-
 
I want a hedgehog... - she said and turned her face to the 
window in order not to show off her crying. 
Translated by Chinara Ahmadova Fatma Babayeva 
Zamire Veliyeva Afaq Aslanova (79) 
Dovşanın ölümü 
(Afaq Məsud) 
...Dovşanın biri can verirdi. Gözlərinin ifadəsi itmiş, qara 
bəbəkləri bulanıb bozarmışdı, rəngsiz ağzını torpağa dirəyib 
ağır-ağır nəfəs alırdı. 
O biri dovşanın, kolun dalından bircə qulaqları görünürdü. 
187 

---

Qulaqlarının titrəyişindən başa düşmək olurdı ki, yenə şüursuz 
gözlərini bir nöqtəyə zilləyib nəfəs dərmədən nə isə "üyüdür". 
...Əyilib dovşanın heysiz başını su qabına yaxınlaşdırdı ki, 
bəlkə heyvan su içə. Dovşan sudan acgözlüklə içib sonra 
birdən çeçədi, nəfəsi itdi, gözləri, şüşə düymələr kimi 
hərəkətsiz qaldı... 
-
 
İndi neyləyək?.. - əri əzabdan bürüşmüş üzüylə ona baxdı. 
Elə baxdı, elə bil dovşanı o öldürmüşdü. 
...İsa kişi siqaretin kötüyünü quma salıb ayağıyla basdı: 
-...Dovşanın erkəyiylə dişisini bir yerdə saxlamazlar. Biri ölür 
həmişə. 
-
 
Hansı ölür?.. 
-
 
Çox vaxt erkəyi. 
-
 
Niyə erkəyi?.. 
Əri onun bu yersiz sualına üzünü bozartdı. İsa kişi də sualı 
eşitmirmiş kimi əllərini, gündən ağarıb süzülən şalvarının 
ciblərinə basdı, başını aşağı salıb darvazaya sarı getdi, orda bir 
an dayanıb: 
-...Salamatı göyərçindi... - dedi və çıxdı. 
İsa gedəndən sonra əri deyəsən, dovşanın dəqiq ölüb- 
ölmədiyini yoxlamaq üçün iki barmağıyla heyvanın balaca, ağ 
pəncəsini qaldırıb saldı, dikəlib əllərini belinə vurdu, səsi 
xırıldaya-xırıldaya: 
-
 
Öləcək... - dedi. 
Dovşan hələ də nəfəsi təngiyə-təngiyə can verirdi, bəbəkləri 
irilib az qala hədəqəsindən çıxırdı, balaca, isti bədəni zəif 
titrəyişlə əsim-əsim əsirdi. 
...Dovşan hava qaralanacan can verdi və öldü. 
Əri bağın aşağı küncündə yer qazıb dovşanı orda basdırdı. 
.. .Bütün gecəni yuxuda da dovşanın can verməyini gördü. Can 
verən dovşan ölən dovşandan iri və ağ idi, can verdiyi yerdə 
birdən-birə dirildi, iki ayağı üstə qalxıb pəncələrini onun 
çiyinlərinə qoydu, ağzını iri açıb boğazının yolu 
görünə-görünə əsnədi. Elə əsnədi, az qaldı tozsoran kimi onu, 
mağaraya oxşar 
188 

---