Azərbaycandan kənarda iŞLƏYƏn və yaşayan azərbaycanli miqrantlarin azərbaycanda qalan həyat yoldaşlari və
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat
- 3.3. Sosial müdafiə və yardım
- 3.4. xaricə getmək istəyən azyaşlılarla bağlı problemlər
49 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat Yuxarıda qeyd olunan Məcəllənin 225.4-cü maddəsinə görə ər-arvaddan hər birinin əmlakı o halda onların birgə mülkiyyəti sayıla bilər ki, nikah dövründə ərlə arvadın ümumi əmlakı və ya ərin/ arvadın şəxsi əmlakı hesabına həmin əmlakın dəyərini əhəmiyyətli dərəcədə artıran vəsait qoyulduğu (əsaslı təmir, yenidənqurma və i.a.) müəyyənləşdirilsin. Əgər nikah kontraktında və ya ərlə arvadın razılaşmasında ayrı qayda nəzərdə tutulubsa, bu qayda tətbiq edilmir. Həmin Məcəllənin 225.6-cı maddəsinə uyğun olaraq daşınmaz əmlaka birgə hüququ olan ərin/ arvadın razılığı olmadan daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alınmış hüquq barədə bağlan- mış müqavilə etibarsız hesab edilir. Bu, həmçinin əldə edənin belə hüququn yalnız müqavilə tərəfinə məxsus olması barədə vicdanlı olduğu hallara da aiddir. Əgər müqavilə üzrə tərəf müqavilənin eti- barsızlığını bilirdisə və ya bilməli idisə, əldə edən həmin tərəfdən etibarsızlıqdan irəli gələn zərərin əvəzinin ödənilməsini tələb edə bilər. Aydın məsələdir ki, miqrant əri xaricdə işləyən qadın birgə əmlak üzərindəki hüquqlarını (sat- ma, icarəyə vermə, girov qoyma və s.) yalnız həyat yoldaşının notarial qaydada təsdiqlənmiş razılığı əsasında həyata keçirə bilər. Miqrant ərlə əlaqə mövcud olduqda o yaranmış vəziyyəti olduğu ölkədə verdiyi və notarial qaydada təsdiq olunmuş yazılı razılıq əsasında, həmçinin xüsusi prosedurlara əməl etməklə həll edə bilər (əgər aidiyyəti 2 ölkə arasında başqa hallar nəzərdə tutulmayıbsa). Bu cür əlaqələr və ya sözügedən miqrantın olduğu yer barəsində məlumatlar mövcud olmadıqda qadın birgə əmlak hüququ əsasında sözügedən mülkiyyətdən faydalana bilməz. Bu cür problemlər təcrübədə tez- tez yaranır. 3.3. Sosial müdafiə və yardım 2005-ci il oktyabr ayının 21-də qəbul olunmuş və 2006-cı il yanvar ayının 1-də qüvvəyə min- miş “Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında” Qanuna və qanunun tətbiqi ilə bağlı qəbul edilmiş digər normativ hüquqi aktlara əsasən ünvanlı dövlət sosial yardımı aztəminatlı ailələrə göstərilir. Bu qanuna əsasən ünvanlı sosial yardım orta aylıq gəliri onlardan asılı olmayan (ailə üzvünün/üzvlərinin əmək qabiliyyətsiz olması, vəfat etməsi, məhkəmə tərəfindən itkin düşmüş və yaxud ölmüş hesab edilməsi, azadlıqdan məhrum edilməsi və s.) səbəblərdən aşağı olan aztəminatlı ailələrə verilə bilər. Miqrant ərləri xaricdə olan və onlarla faktiki nikah münasibətlərində olmayan qadınlar bu cür yardımla təmin olunma istiqamətində bəzi problemlərlə üzləşə bilərlər. Ünvanlı dövlət sosial yar- dımı ailənin orta aylıq gəlirilə hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarının məcmusu arasındakı fərq məbləğində təyin olunur. Təcrübədə sözügedən qadınlar həyat yoldaşları ilə heç bir əlaqənin olmadı- ğını və ya onlardan heç bir yardım almadığını sübuta yetirməlidirlər. Yuxarıda qeyd olunan Qərarın 2.3.15-ci bəndinə əsasən və digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq sosial yardımın alınması üçün aztəminatlı ailə başqa sənədlərlə yanaşı məhkəmə tərəfindən ailə üzvünün itkin düşmüş və ya- xud ölmüş hesab edilməsi barədə məhkəmə qərarının surətini təqdim etməlidir. Belə bir məhkəmə qərarı mövcud olmadıqda isə Nazirlər Kabineti Qərarının 2.3.16-cı bəndinə əsasən aztəminatlı ailə it- kin düşmüş üzvünün axtarışda olması və ya olduğu yerinin məlum olmaması barədə müvafiq orqanın arayışını təqdim etməlidir. Təcrübədə bu cür qərarların və ya arayışların alınması çətin olduğundan ailə hansısa sosial yardım əldə etmək iqtidarında deyil. Belə olan halda müvafiq qanunvericilik bazasında müəyyən qaydalar və prosedurlar nəzərə alınmalıdır. Qadınlar tərəfindən çoxsaylı arayışların və dəlillərin əldə olunması ilə bağlı bürokratik tələblər asanlaşdırılmalıdır. Tələb olunan sənədlərin hazırlanması/təqdim olunması istiqamətində qadınların üzləşdiyi problemlər həll olunandır. Bizim layihənin həyata keçirilməsi zaman xaricdəki azərbaycanlı miq- rantların Azərbaycanda qalan həyat yoldaşları müvafiq hüquqi yardımdan faydalana bilmişdilər. La- kin həmin qadınlar ünvanlı dövlət sosial yardımını almaq üçün tələb olunan sənədləri hüquqşünas tərəfindən baxılması üçün hələ təqdim etməyiblər. Bu isə onu göstərir ki, hətta müvafiq məsləhətlər
50 AZƏRBA YCANDAN KƏNARDA İŞLƏYƏN VƏ YAŞA YAN AZƏRBA YCANLI MİQRANTLARIN AZƏRBA YCANDA QALAN HƏY AT YOLDAŞLARI VƏ DİGƏR AİLƏ ÜZVLƏRİNİN VƏZİYYƏTİ haqqında Tədqiqata dair Hesabat verilsə belə qadınlar mövcud proseduru hələ də çox mürəkkəb hesab edirlər. Yuxarıda qeyd olunan bütün amilləri nəzərə aldıqda qadınların hüquqları, eyni zamanda, bu sahədəki problemləri həll etmək məqsədilə müvafiq müdafiə mexanizmləri və yardım vasitələri və s. məsələlər barədə biliklərinin artırılması tövsiyə olunur.
Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunlarına və tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarına Azərbaycan Respublika- sından getmək və Azərbaycan Respublikasına gəlmək hüququ verilir. Bu hüquqdan azad şəkildə istifadə etmək məqsədilə hər bir müstəqil dövlətin rəmzi olan xüsusi sənədin – Azərbaycan Res- publikası vətəndaşının pasportunun tətbiqi nəzərdə tutulur. Vətəndaşlara pasportun verilməsi qay- daları, xaricə daimi yaşayış üçün gedən vətəndaşların hüquqi vəziyyəti, əcnəbilərin Azərbaycan Respublikasına gəlməsi və Azərbaycan Respublikasından getməsi qaydaları Miqrasiya Məcəlləsilə tənzimlənir. Bu Məcəlləyə əsasən yaşı 18-ə çatmamış vətəndaş ölkədən öz valideynlərinin və ya qanuni nümayəndəsinin notarius tərəfindən və ya qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada təsdiq edilmiş razılığı ilə gedə bilər. Valideynlərindən birinin razılığı olmadıqda yetkinlik yaşına çatmamış vətəndaşın ölkədən getməsi məsələsi məhkəmənin qərarı əsasında həll edilir. Yaşı 18-ə çatmamış vətəndaşın daimi yaşayış üçün ölkədən getməsi məqsədilə yalnız onun valideynlərinin hər birinin və ya qanuni nümayəndəsinin yazılı şəkildə ifadə edilmiş və notarius tərəfindən və ya qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada təsdiq edilmiş razılığı tələb olunur. Miqrasiya Məcəlləsinə əsasən valideynlərinin və ya qanuni nümayəndəsinin razılığı ilə uşaq- ların xaricə aparılması (və ya göndərilməsi) onların müdafiə olunması üçün hüquqi bir tədbir kimi qəbul olunur və bu cür ciddi bir qaydanın olması müsbət hal hesab olunmalıdır. Lakin təcrübədə valideynlərdən birinin icazə verməkdən imtina etməsi və ya valideyn razılığının əldə edilməsinin qeyri- mümkün olması ciddi problemlərə yol açır. Əksər hallarda xaricdəki miqrant kişilərin Azərbaycanda qalan ailələri oxşar çətinliklərlə üzləşirlər, xüsusən də əgər uşağın xaricə getməsi təxirəsalınmaz bir məsələdirsə onun həlli ciddi bir problemə çevrilir. Bu cür təxirəsalınmaz hallar baş verdikdə məhkəmənin müvafiq qərarını tez bir vaxtda əldə etmək üçün Mülki Prosessual Məcəllədə müəyyən dəyişikliklər edilməlidir.
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|