AZƏRBAYCAN DİLİNİN TƏSİR DAİRƏSİ
§5. Azərbaycan dili qədim dövrlərdən başlayaraq bir
sıra dillərlə qarşılıqlı əlaqədə olmuş, başqa dillərdən söz
almış və bəzi dillərə söz vermişdir. Bunun nəticəsində həm
özü zənginləşmiş, həm də başqa dillərin inkişaf etməsində
müəyyən rol oynamışdır
1
. Ayrı-ayrı dövrlərdə Azərbaycan
dilindən fars, aqul, ləzgi, tabasaran, erməni, rus, gürcü və
başqa dillərə çoxlu söz və ifadə keçmişdir. Məsələn:
1. Fars dilinə keçən sözlər: alov, araba, bəzək, bağça, qovur-
ma, qundaq, quş, dəyənək, döşək, otaq, ordu, ocaq, ilxı, sancaq,
tənə, top, çaxmaq, çəkmə, çolaq, çubuq, elçi, yaylaq, şiş və s.
2
1
Başqa dillərdən Azərbaycan dilinə keçən sözlər haqqında kitabın “Leksikologiya” bəhsində
danışılır.
2
Pənahi Makulu. Azərbaycan sözləri fars dilində. Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu-
nun əsərləri, VI, 1954, səh. 173-183.
M Ü A S İ R A Z Ə R B A Y C A N Ə D Ə B İ D İ L İ
18
Fars dilinə keçən Azərbaycan sözlərinin tarixi çox
qədimdir. Belə ki, hələ XII–XIII əsrlərdə yazıb-yara-
dan fars yazıçıları öz əsərlərində Azərbaycan sözləri
işlətmişlər. Səfəvilər dövründə isə, yəni XV əsrin so-
nundan başlayaraq XVIII əsrin birinci yarısına qədər
(1499–1736) azərbaycanlıların hakimiyyət başında ol-
duqları zaman Azərbaycan dilindən fars dilinə keçən
sözlərin sayı daha da çoxalmışdır.
2. Aqul dilinə keçən sözlər: çöl, qum, dustaq, balıq, bulaq,
yaylıq, yağ, köhnə, boran, dərin, yorğan, boşqab, biçinçi,
qarğa, duz, qalın, doğru və s.
3. Ləzgi dilinə keçən sözlər: ad, bağça, gözəl, güzgü, dərin,
düşmən, köhnə, qarpız, qızıl, quş, sərin, çəltik, şirin, yaylaq,
turp, paltar, saçaq və s.
1
Dostları ilə paylaş: |
