3.2.2.7. Kavram kavram-isim ya
da isim verilirken olay,
olgu ve varlığın benzeşim (simülasyon)
yöntemiyle adlandırmak
9
3.2.2.8. Kavramı özgünlüğüne dayalı adlandırmak 9
3.2.2.9. Kavramları ortak özelliğine göre adlandırmak 9
3.2.3. Türkçe Sözlük’ün Kullanılmasıyla İlgili Açıklamalar 9
3.2.3.1. Yazım ve söyleyiş 9
3.2.3.2. Diğer özellikler 10
4.
BULGULAR
11
4.1. Yabancı-Yeni Biyolojik Kavramların Türkçeleştirilmiş Hali
ve Yeni Kavram Tanımları
11
5. TARTIŞMA ve SONUÇ 154
KAYNAKLAR
157
EKLER
159
ÖZ GEÇMİŞ 161
EKLER DİZİNİ
Kısaltmalar
ABD Anabilim Dalı
Eğt.
Eğitim
Enst. Enstitü
Fak. Fakülte
MEB Milli Eğitim Bakanlığı
MGO Materyal Geliştirme ve Hazırlama Odası
OKS Ortaöğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı
ÖSYS Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı
TDK Türk Dil Kurumu
YYÜ Yüzüncü Yıl Üniversitesi
1. GİRİŞ
Kavramlar
doğadaki olayları ve varlıkları gözlemleyerek bunlar arasındaki
benzerlik, ayrıcalık,
geçişken özellikleri; tecrübe ve deneyler yaparak bu özelliklere
dayalı olarak genellemeler yapılır. Bu genellemelere Kavram denir. Bir başka deyişle
kavram; doğadaki olgu, olay, varlık veya herhangi bir şeyi anlam bütünlüğü açısından
temsil eden kodlanış ifade şeklidir. Örneğin; permeabilite-viskozite hücrenin; kütle-
hacim maddenin özelliklerini ifade eden kavramlardır.
Kavramlar
bir dilde ne kadar sade, anlaşılır, içeriğini-kapsamını doğru çağrıştırır
ve doğal üretilirse kavram öğretiminde o derece başarı seviyesi artmakta ve kavram
yanılgısının önüne geçilebilmektedir. Kavram öğretiminde kavramın daha iyi
anlaşılabilmesi için görsel, işitsel sanal medya araçlarına yer verilmelidir. Bu bağlamda
kavram öğretiminde uygulanan bu yöntemlerin öğrencinin motivasyonunu artırdığı ve
başarıya bire bir etki ettiği gözlemler ve yapılan sınavlar sonucunda ortaya çıkacaktır.
Özellikle yabancı biyolojik kavramların Türkçe’ye kazandırılması biyoloji
eğitim ve
öğretiminde büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
Toplumun
amacı şu olmalıdır; bir dilin alt ünitelerini ve alt üniteler arasındaki
ilişkileri çağdaş, ati, tarihsel uyum içerisinde mantıklı ve uyumlu düzenlemelerle birlikte
alt bileşenler geliştirmek gerekir. Bu durumu doğal akışa ve kültürel yönden baskın
toplumların insafına bırakılmamalıdır. Mevcut koşullar dilde globalleşme adı altında
lisan ve kültürel asimilasyon ablukasında yok olmaktadır. Bundan kurtulmanın yolu
dildeki (lisandaki) özgünlükleri çağdaş, ati, tarihsel gereksinimlere dinamik, uyumlu,
verimli lisan alt bileşenlerini türetmek için doğru mantık ve kurallar sistemini
geliştirmek gerekmektedir. Bu bağlamda kavramlarla ilgili
yöntem ve kurallarla ilgili
mantık sistemleri geliştirilirken Türk Dil Kurumu’ndan yararlanılan Türkçe kavram-
isimlerin yazım kuralları ve sözlüklerde kullanım şekli aşağıda maddeler şeklinde izah
edilmiştir.
Son yıllarda biyoloji alanında meydana gelen gelişme ve yenilikler bu bilime
dikkatleri çevirmiştir. Özellikle ülkemizde ilk, orta ve yüksek
öğretimde verilen biyoloji
eğitim-öğretimine ait derslerin sağlıklı verilebilmesi için biyolojik kavramların doğru ve
mantıklı öğretilmesi, eksik ve yanlışlarının düzeltilmesi gerekmektedir. Biyolojik
kavramların doğru, anlaşılır bir şekilde öğrenene aktarılmasında son yıllarda iletişim
araçlarından internetin büyük rolünün olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda öğrenenin
kavram öğretiminde yanlış ve eksiklerinin telafi edilebilmesi büyük önem taşımaktadır.