YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
X Organı: Krustaselerde bulunan ve kabuk değiştirmeyi, metabolizmayı, üremeyi ve bileşik gözlerde pigment dağılımını düzenleyen ve vücudun pigmentasyonunu denetleyen organ pigmentli üreme organı. Xantofil (Ksantofil): Sarı renk pigmenti. Sarı veya kahverengi bir karotenoid pigment grubu. Yersinia enterocolitica: Yersinyosis hastalığına neden olan bakteri. Yolk Bezi: Besin maddesi üreten ve depolayan bez ya da kese. Yosun Hayvancığı: Tatlı su yosunu. Mikroskobik sucul omurgasız hayvanlar şubesidir. Genellikle sesil ve dallanmış koloniler oluştururlar. "U" şeklinde sindirim sistemleri ve beslenmeyi sağlayan silli dokungaçları vardır. Gerçek sölom bulundurmalarına rağmen, yalancı sölomlu Entoproct türlerine benzerler. Yaklaşık 4.000 kadar türü bilinmektedir. Yumurta: Dişi üreme hücresi. Spermle döllendikten sonra aynı türün yeni bir bireyini verecek olan dişi üreme hücresi. Yumurtalık: Yumurta üreten. Dişi bireylerde eşey hücrelerinin üretildiği, aynı zamanda eşey hormonları da salgılayan organ. Zar: 1. Membran. Hücre içi organelleri saran kılıf. 2. Hücre zarı. 3. Bir dokuyu saran ince tabaka. 4. Dokunun çeşitli tabakalarını ayıran kat. Zigomorf: Simetrili.Bir simetri düzlemi olan. Zigospor: Döllenmiş spor. Bazı alg ve mantarlarda dişi ve erkek eşey hücresinin birleşmesiyle oluşan kalın duvarlı hücre, bir zigot. Zigot: 1. Döllenmiş yumurta. İki gametin birleşmesiyle oluşan hücre. 2. Dişi ve erkek eşey gametlerin birleşmesiyle oluşan, döllenmiş yumurta hücresi. Zoidogami: Kamçılı gametlerde döllenme. Kamçılı gametlerle olan döllenme. Zona: Herpes zoster virüsü, HPZ virüs. Etkeni su çiçeğine yol açan virüs hastalığı. Zoogami: Hayvanla tozlaşma. Hayvanlarla olan tozlaşma. Zooid: Koloni bireyi. Bir koloni içerisinde farklılaşmış olarak bulunan bireylerin her biri. Zooloji: Hayvan bilimi. Biyolojinin hayvanları inceleyen dalı. Zooplankton: Hayvansal küçük deniz mikro canlıları. Hayvansal özellik gösteren planktonlar. Zoospor: 1. Hayvansal spor. Eşeysiz olarak üretilen kamçılı ve hareketli spor. 2. Bir hücreli algler ve mantarlarda kamçılı, hareketli eşey hücresi. Zootoksin: Hayvansal zehirler. Bir hayvan tarafından meydana getirilmiş toksik maddeler. 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu bilimsel çalışmamız ilk, orta, yüksek öğretim ve fen alanları öğretmenlerinin uygulama alanlarındaki biyolojik kavram belirsizliğini engellemeyi esas alarak; bu kavramlarla ilgili yanılgıları ortadan kaldırmaya çalışılmıştır. Ayrıca yabancı-yeni biyolojik kavramların Türkçeleştirilmesi sağlanarak bu kavramların Türkçeleştirilmesinde uygulanan yöntem, kural ve mantık sistemleri gösterilmiş yeni mantık sistemleri izah edilmiştir. Bu çalışma ile yabancı-yeni kavramların Türkçeleştirilmesinin eğitimdeki yeri ve önemi ortaya çıkmıştır. Buna bağlı olarak kavramların Türkçeleştirilmesinin mantık sistemleri belirlenmiştir. Biyoloji eğitiminde; yabancı-yeni Biyolojik Kavramların Türkçe’ye kazandırılması ve bu bağlamda uygulanan yöntem, kural ve mantık sistemlerin geliştirilmesi sağlanmıştır. Biyolojik kavramların Türkçe’ye kazandırılmasında uygulanan yönteme bağlı olarak farklı kural ve mantık sistemleri geliştirmesi sağlanmış diğer bilim dallarındaki kavramların Türkçeleştirilmesi için örnek teşkil etmiştir. Biyoloji öğretiminde kavramların kolay ve daha çabuk anlaşılması, öğrenilmesi, uygulanıp kullanılması için veri toplama, değerlendirme ve işlenmesine yönelik; yöntem ve teknikleri geliştirilmiştir. Toplanan veriler çağdaş eğitim gereğince sanal ortamda kullanılabilir hale getirmiştir. Bu alanda gelecekte yapılabilecek çalışmalar için veri kaynağı oluşturulmuş örnek teşkil edilmiştir. Bilgisayar ortamında öğretim amaçlı ders materyali ve yöntemleri geliştirilmiştir. Biyolojik kavramların en etkili ve daha kolay ulaşılıp kullanılması için yabancı her kavramın yanına Türkçe karşılıkları yazılarak kavramlarla ilgili sanal CD hazırlanmıştır. Bu sanal CD Ülkemiz eğitim camiasına kazandırılmıştır. Doğal ve sanal ortamda kavramların geliştirilebilmesi için uygulanacak farklı yöntem ve tekniklerle yapılacak çalışmalara örnek teşkil etmiştir. Türkçe’ye yabancı-yeni biyolojik botanik, zoolojik, mikrobiyolojik, taksonomik ve daha birçok kavramın alternatif tanımlarının yapılması, Türkçe’ye çevrilip kazandırılması sağlanarak biyolojik kavramlarla ilgili web-ders materyali geliştirilmiştir. Ayrıca çağdaş eğitim ve öğretim normlarına uygun ders-web materyali geliştirmiştir. Kaliteli-düşük maliyetli ve her seviyeye uygun web ortamında biyolojik kavramlarla ilgili ders materyali geliştirmiştir. Çalışmada, Türkçeye yabancı ve yeni biyolojik kavramların Türkçeleştirilmesi için; uygulanan yöntem, kural ve mantık sisteminin yanı sıra kavramların sayısı, özellikleri ve uygulanma alanlarını ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla Biyolojik kavramların yaklaşık 2150 kavramın Türkçeleşmiş hali ve tanımı; internet, kütüphane ve biyoloji kaynaklarından araştırılıp taranarak kavram-isim tanım havuzu oluşturulmuştur. Ülkemizde yapılan OKS ile ÖSYS sınavına giren öğrencilerin fen bilgisi ve biyoloji sorularının bir bölümünde yabancı kavramlarla karşılaştığı görülmüştür. Bu çalışmamızla kavram yanılgısı ve belirsizliği de ortadan kaldırılmıştır. Özellikle biyolojik kavramaların araştırılması, toplanması, derlenmesi, Türkçeleştirmesi yapılırken son teknolojik bilgisayar program ve diğer sanal araçlar kullanılmıştır. Ayrıca kavram sanal CD’ si oluşturulurken resimlerin düzenlenip albüm haline getirilmesi ve bu resimlerle ilgili tanımların oluşturulması yine sanal-medya araçları kullanılarak oluşturulmuştur. Kavram sanal CD si oluşturulmadan kullanılan son teknolojik programlarla ilgili bilgi alınarak kullanım şekli öğrenilmiş ve materyal üretiminde uygulanmıştır. Bu çalışma hazırlanırken Microsoft Excel, Macromedia Dreamweaver, Adobe Photoshop, ConceptDrawMINDMAP 3.5 gibi sanal araçları etkili bir biçimde öğrenilmiştir. Yabancı-yeni biyolojik kavramların Türkçeleştirme mantığı tartışılarak kavramlarla ilgili örnekler verilip zihne gelebilecek çağrışımları yapılmıştır. Yapılan araştırma ile bilimsel çalışmamızla ilgili literatür bilgileri son derece eksik olup ihtiyaca cevap veremeyecek kadar azdır.Bu nedenle çalışmamız bu alanda bir ilk olup ilerde yapılacak çalışmalar için örnek teşkil edebilecek düzeydedir. Ayrıca biyolojik kavramlarla ilgili ilerde her kavrama ait video, görüntü, animasyon ve diğer sanal araçlar kullanılarak daha kapsamlı bir çalışma yapılabileceği ön görülmüştür. Mevcut Biyoloji ders kitaplarındaki kavramların ifade edilmesinde eksiklerin olması kavramlarla ilgili belirsizliğe yol açmıştır. Bu nedenle ilerde yapılacak yeni biyoloji ders kitaplarının hem resim ve görüntü açısından zengin olması hem de kavram belirsizliğinin kaldırılması için kavramların Türkçe karşılıklarının yer alması önerilebilir. Bunun yanında ders kitaplarına internet, internal ve intranet bağlantılı web ders materyalinin konulması önerilmektedir. Öğrenci ödevlerinden ve anketlerinden elde edilen sonuçlardan çoğu tatmin edici olmayıp; resim ile görüntülerin büyük bölümü kullanılamayacak şekilde olup çoğu kavram, tanım, resim ve görüntüler tarafımızdan multimedya araçlarından araştırılarak bu eksik tamamlanmıştır. Özellikle öğrencilerin resimlerinde büyük eksiklikler görülmüş Adobe Photoshop programında rötuş yapılarak kavram isimleri yazıldı. Ayrıca kavram resimleri ve tanımları, Macromedia Dreamweaver programından kavram resim eşleştirilmesi yapılıp resim albümü tamamlanarak tüm eksiklik ve hatalar düzeltilip hazır hale getirilmiştir. Hazırlanan Albümde kavram tanımlarına biyoloji eğitimi web sitesindeki linkler atılarak hem internet web sitesine ulaşılıp hem de internal (içerden) çalışacak şekilde Macromedia Flash, ConceptDrawMINDMAP 3.5 sanal araçlarıyla ile düzenlenip sanal CD olarak hazırlanmıştır. Kavramın temsil ettiği bilgi kümesini liyakatli ve doğru temsil etmesi kadar kavramın kendisi de bu bilgileri çağrıştırması kadar önemlidir. Bu bakımdan bütün yabancı-yeni kavramlar Türkçe’de temsil ettikleri bilgi kümelerini yada tanımları çağrıştıramazlar. Dolayısıyla kavram ile içerik arasındaki ilişki kopuktur ve analogtur. (Yani içerik ve tanım Türkçe; kavram yabancıdır). Pekiştireçler kavramın algılanmasında etkisizdir. Ama aynı dille olursa kavram ile içerik homolog yani kökendeş oluşları nedeniyle daha rahat çağrışım yapar. Diğer kavramlarla daha rahat zihinde ilişki kurulur, doğrusu da budur. Yabancı kavramlar için bu durum tam tersinedir. Örneğin “Havers Kanalları” ile çağrıştırdığı bilgi kümesi olan “Uzun Kemik Kanalının” çağrışımı tartışmasız çok farklı olmaktadır. Doğrusu Uzun Kemik Kanalı kavramının daha doğru çağrışımlar yaparak zihne daha kolay yerleşebilmesidir. Yabancı kavramların zihnimizde yer edişinin en büyük dezavantajı diğer kavramlarla homolog bir mantık sistemi ile değil tam aksine analog bir mantık sistemiyle zihinlerde yer edişidir. Dolayısıyla çağrışımları, pekiştirmeleri ve öğrenilmesi zordur. Bu kavramların dilimize doğru devşirilmesi daha makuldür. Örnek olarak İki-üç kelime ile ifade edilen bir kavramda kelimeler birleştirilirken izlenen mantık sistemi şu şekilde olmalıdır. Üç kelime olan kavramı öyle kısaltalım ki elde edilen kavram üç kelimeyi de çağrıştırsın. Örneğin; Reseptakulum kavramının Türkçe karşılığı çiçek tablası kavramıdır. Bu kavramı çictablası yada çiçe-tablası olarak türettiğimiz zaman o kavramı çağrıştırmaktadır. KAYNAKLAR Atlas, R.M., 1994. Microorganisms İn Our World. University of Loisville, Luisville Kentucky. Atlas, R.M., 1996. Microbiological Media. Batıhan, N., 2006. Biyoloji ile İlgili Önemli Kavramlara İlişkin Ders Materyali Geliştirme, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. Bayhan, M., Hançer, N., 1987. Biyokimya ve Besin Kimyası. MEGSB. Yayıncılık. Bozcuk, S., 1997. Genel Botanik. Hatipoğlu Basım ve Yayım Ltd. Std. Börü, S., Öztürk, E., Cavak, Ş., 2002. Lise 1 Biyoloji. MEB. Devlet Kitapları, Milli Eğitim Basımevi. İstanbul.170-172. Campbell, N.A., 1999. BIOLOGY. World Student Series, Addison-Wesley. 574-576. Claude, A.V., 1979. Biology. Çevirenler: Şişli ve Arkadaşları Milli Eğitim Basımevi. Demirkuş, N., 1999. Fen Bilgisi Öğretim Yöntemleri ve Uygulamalarının Verimli Hale Getirilmesi. Öğretmen Eğitiminde Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu, 8-10 Mart 1999 İzmir. D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 11, 414-425. Demirkuş, N., 2001. Tarayıcının (scanner) Özelliğine Bağlı Olarak Resim, Hareketsiz Cisim ve Varlıkların Görüntülerini Bilgisayara Aktarma Cihazı. Buluş Tasnif Sınıfı: H04N, Buluş Müracaat No: TR 2000 01807 A2, Türk Patent Enstitüsü, Resmi. Demirkuş, N., 2005. Öğretim Teknolojisi ve Materyallerinin Geliştirilmesi, Yayımlanmamış Ders Notları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van. Ertaş, A., 2006. Biyolojide Mikroskobik Yapılar ve Mikroorganizmalarla İlgili Önemli Kavramlara İlişkin Ders Materyali Geliştirme, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. Güner, H., Aysel, V. 1992. Tohumsuz Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Basımevi. İzmir. 333-334. Gürlek, M., 2002.Orta Öğretim Biyoloji (Botanik) Öğretiminde Anlam Çözümleme Tabloları, Kavram Ağları ve Kavram Haritalarının Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. Inglis,T.J.J., 1997. Microbiology. Western, Australia. Korkmaz, S., Bulut, Ö., Sağdıç, D., 1998. Lise 3 Biyoloji. MEB. Devlet Kitapları, Milli Eğitim Basımevi. İstanbul. 194-197. Seçmen, Ö., ve ark., 1995. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kitaplar Serisi No:116, İzmir. 333-359. Sucu, A., Bayar, S. Küpeli, M., 2001. Lise 2 Biyoloji. MEB. Devlet Kitapları, Mili Eğitim Basımevi. İstanbul. 165-169. Stearn, T.W., 1967. Botanical Latin. Great Britian, Edinburgh. Yakartan, N., Bilge, E., 1976. Genel Botanik, İstanbul Fen Fakültesi Basım Evi. Yaylacı, H.S., Yaylacı, F., 2003. Eğitim Teknolojisi Dersinde Öğretim Materyallerinin Geliştirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Antalya. Yılmaz, A., 2003. İlköğretimde Botanik Kavramlarıyla İlgili Bazı Etkinliklerin Geliştirilmesi (tezsiz yüksek lisans dönem projesi, basılmış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. EKLER EK-1 SANAL KAVRAM CD Sİ EK-2 YARARLANILAN İNTERNET ADRESLERİ www.tdk.org.tr/tdksozluk www.sozluk.web.tr/index.php www.seslisozluk.com www.hazar.com www.ingilizceturkce.com www.sozluk.net www.medikalsozluk.com www.turkcesozluk.org./wordlist.php www.genetikbilimi.com/genbilim/biyolojiksozluk.htm www.wikipedia.org http://biyokimya.uludag.edu.tr/linkler.html http://biology.fatih.edu.tr www.turkmedikal.net/sozluk.php www.hekimce.com/phpler/sozluk.php http://sozluk.atspace.com www.tema.org.tr/tr/cevre_kutuphanesi/sozluk/sozluk.htm www.uykucu.org/showthread.php www.biyobank.com ÖZ GEÇMİŞ 1982 yılında Batman’ da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Batman’da tamamladı. 2000 yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği Bölümü’ne kayıt yaptırdı. 2002 yılında Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği Bölümü’ne yatay geçiş yaptı. 2005 yılında Biyoloji Öğretmenliği’nden mezun oldu. Yine aynı yıl Yüzüncü Yıl Üniversitesi Biyoloji Eğitimi’nde Yüksek lisansa başladı. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|