YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

 Bakteri: Monera aleminde yer alan zarla çevrili gerçek ve belirgin çekirdeği ve 
organelleri bulunmayan prokaryotik yapıdaki en ilkel tek hücreli canlı. 
 Bakteri 
Toksinleri: Bakteri zehirleri. Bakteriler tarafından oluşturulan 
toksinlerdir.  
 
Bakterisidal: Bakteri öldüren. Bakterilerin ölümüne sebep olan. 
 
Bakterisit: Bakteri öldüren kimyasal maddelerin genel adı. Bakteri üzerindeki 
etki konsantrasyon ve süreye bağlıdır. Ayrıca bakınız; bakteriyostatik.  
Bakteriüri: Bakterili idrar. İdrarda bakteri bulunması.  
 
Bakteriyofaj: 1. Bakteri yiyen virüstür. Bakterileri enfekte eden virüstür. 
Enfeksiyon spesifiktir. 2. Bakteri hücresine giren ve öldürebilen virüstür. Örnek: Fajlar 
her yerde mevcutturlar ve bakterilerin yaşadığı ortamlarda, örneğin toprakta veya 
hayvan bağırsaklarında bulunabilirler. Faj ve diğer virüslerin en yoğun doğal 
kaynaklarından biri deniz suyudur. 
 Bakteriyoloji: Bakteri bilimi. Mikrobiyolojinin bakterilerle ilgilenen dalıdır. 
 Bakteriyosin: Bazı bakteriler tarafından oluşturulan ve diğer bakteriler üzerinde 
olumsuz etki yapan antibiyotik benzeri maddelerdir. 
 
 Bakteriyostatik: Bakteri gelişimi durduran. Bakterilerin gelişmesini durduran 
kimyasalların genel adı. Bakteri üzerindeki etki konsantrasyon ve süreye bağlıdır. 
Ayrıca bakınız; bakterisit.  
 
Bakteroit: 1. Uzun süre meristamatik bölge olarak kalan ve içi bakteri ile dolu 
olan nodüller. 2. Biyolojik azot fiksasyonu yeteneğinde olan ve baklagil kökünde 
görülen Rhizobium nodülü.    
 
 
 
Balsam:  Sıklıkla odunsu bitkilerden elde edilen reçine ve bu reçinelerden 
yapılan ilaçtır. 
 Barofil: Yüksek basıncı seven canlılar. Yüksek hidrostatik basınçta optimum 
gelişme gösteren mikroorganizmalardır.  
 
 
Barotolerant: Normal hidrostatik basınçta optimum gelişmekle beraber, yüksek 
basıncı tolere edebilen mikroorganizmalardır.  
 
 
Basidiomycetes: Şapkalı mantarların bulunduğu mantar sınıfıdır.  
 
Basil: Çomak bakteri. Çomak şeklindeki bakterilere verilen genel addır. Örnek: 
Koli 
basili. 
 
      
Basisid Kapsül: Yarılan Kapsül. Kapsülün sap tarafından meyve tepesine doğru 
yarılarak açılmasıdır.  

---

 Baz: Suda çözündüğü zaman hidroksil iyonu veren bileşiktir. Kırmızı turnusolü 
maviye dönüştürür.   
 
 
 
 Bazal 
Plasentasyon: Tabana bağlı göbek-tabandan göbekli. Tohum taslaklarının 
tabansal durumda oluşu. Tohum taslakları tek gözlü olan yumurtalığın (ovaryum) 
tabanında bulunur.  
 
Bazidiyofor: Karakteristik olarak Basidiomycetes sınıfı üyeleri tarafından 
bazidyum içinde oluşturulan spordur.  
 
 
 
Bazidiyum: Yüksek mantarların topuz biçiminde olan ve spor üreten organıdır. 
 
Bazik Fuksin: Doku boyası. Doku kesitlerinin ve bakterilerin gram 
boyanmasında kullanılan bir boyadır.  
Bazofil: Baz seven. Bazik boyalara karşı bir çekimi olan. 
 
Bazofil Lökosit: B akyuvar, loplu akyuvar  .  Sitoplazmasında bazofil granül ve 
S şeklinde loplu bir çekirdek bulunması ile diğer kan hücrelerinden ayırt edilen, kanda 
düşük oranda bulunan bir akyuvar tipidir.  
Bentik: Deniz ve tatlı sularda dip ya da taban bölgesine ilişkin.Su dibi 
 
Bentos: Göl ya da denizin dip fauna ve florasının üyelerine verilen addır. 
 
Beta Hemoliz: Kan parçalanma alanı. Kanlı agarda koloniler etrafında tamamen 
renksiz bir alan oluşması ile meydana gelen hemolizdir.   
 
 
Biennial:  İki yıllık. Hayat devresini iki yılda tamamlayan bitki. Çoğunlukla 
ikinci yılda 
çiçek 
açar.     
 
Bifid: İki parçalı. İki parçaya ayrılmış 
olan. 
   
 
Bifoliat:  İki yaprakcıklı. Yaprak sapının ucunda aynı noktadan çıkmış iki 
yaprakcığı olan bileşik 
yaprak.    
 Bifurkat: Çatallı, iki parçaya ayrılmış olan. Çoğunlukla tüyler için kullanılır. 
Bigeminat:  İkinci derecedeki yaprak sapları ikin yaprakçıklı ve saplı olan 
birleşik yaprak. 
 Bilabiat: İki dudaklı. Kaliks ve korollanın iki ayrı dudağa bölünmüş olmasıdır. 
Bilateral: İki yanlı. Ortadan geçen bir eksene göre iki eşit parçaya ayrılmasıdır.
 
Binomial Nomenklatür:  İkili adlandırma. Organizmaları cins ve tür adından 
oluşan iki isimle adlandırma sistemidir. 
 
 
 
Biotin: 
B7 
vitamini. 
      
 
Bipinnat: Çift tüysü bileşik yaprak. Birinci derecedeki yaprakçıkları pinnat, 
ikinci tüysü yaprakçıkları basit olan bileşik yapraktır.    
 
Bipolar: İki uçlu veya iki kutuplu olma durumudur. 
 
 

---

 
Bipolar Tomurcuklanma:  İki uçlu tomurcuklanma. Mayalarda her iki uçtan 
oluşan tomurcuklanma şeklidir.  
 Birefrigens:  Işık kırma özelliği. Bir maddenin çözelti halinde ışığı farklı 
konumda değişik olarak kırma özelliğidir.  
 
 Biseriat: İki sıralı veya iki serili.   
 
 
 
 
Biserrat: Çift testere dişli.   
 
 
 
 
 
Bistüri: Laboratuarda kullanılan keskin bıçak.  
 
 
Bitegmik: İki 
entegümentli. 
     
 
Biternat: Üç yaprakçıklı. Ana yaprak sapının üç sapçığa ayrılması ve her birinin 
ucunda üçer yaprakçığı bulunan bileşik yapraktır. 
   
Bivalent: Sentromeri henüz bağlı iki homolog kromozomun kardeş kromatitler 
oluşturmak üzere kendilerini eşlemesi sonucu oluşan gruptur. 
 
 
Biyoessey: Canlı üzerinde deneme, canlı denemesi. Biyolojik etken bir 
maddenin etkinliğini, canlı organizma üzerinde göstererek saptamadır. 
 Biyogenez: canlı olma görüşü. Canlıların kendilerine benzer canlılardan 
oluştuğunu açıklayan görüş.  
 Biyolojik 
Oksidasyon: Yükseltgenme. Elektron alma. Mitokondrideki elektron 
ileticisi aracılığıyla bir atom ya da molekülden elektron alınması olayıdır.
 
Biyolüminesens: Işık çıkarılma olayı. Bir hücre ya da hücredeki enzim sistemi 
tarafından ışık çıkarılması. 
 Biyom: Yaşam kuşakları. Yeryüzünün geniş alanlarına yayılmış bitki ve 
hayvanların doğal olarak kümelendirilebilecek özellikte olanlarının bulunduğu yaşama 
alanlarıdır.  
 Biyomas: Büyük komünite. Belli bir habitatta bulunan organizmaların toplam 
ağırlığıdır.  
 Biyosfer: Canlı katmanları. Canlıların birbirleriyle ilişkilerinin sürdüğü kayaç, 
su ve hava katmanlarından oluşan yeryüzü örtüsü, canlı katmanlarıdır. 
 
Biyoteknoloji: Canlı mikroorganizmalarda enzimler kullanılarak yapılan 
endüstriyel uygulamadır. 
 
   
 
Biyotik: Canlılığa ait.  
 
 
 
 
 
 
Biyotik Çevre: Canlı çevresi. Bir organizmanın diğer organizmalarla olan 
ilişkilerinin yer aldığı çevredir. 
 
 
 
Biyotik Faktör: Canlı faktörler. Canlı varlıkların hayatını önemli derecede 
etkileyen besin faktörü, yırtıcılık, rekabet, parazitlik gibi faktörlerdir. 
 

---