SeçKİ HÜququ və onun hüquqi MÜdafiƏSİNƏ dair praktik vəSAİT
Yüklə 2,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
27
seçkiləri seçki komissiyalarının kifayət dərəcədə müstəqil fəaliyyət göstərmədiyini nümayiş etdirir. 4. Təyinatların açıqlığı və komissiyaların işinin şəffaflığı seçki prosesinin qanuniliyinin yaradılmasında zəruri rol oynayır.
Venesiya Komissiyası – ATƏT/DTİHB tərəfindən irəli sürülmüş “layihə modelini” yenidən nəzərdən keçirmək vacibdir.
diqqət yetirilməlidi. I.
komissiyasının rəhbərinə geniş səlahiyyətlər verir. Bununla da, müxtəlif siyasi partiyaları təmsil edən rəhbər şəxsləri təyin etmək arzu olunan hal olardı. Bu tədbir komissiyaların işində inamı artiracaqdır. Aparıcı partiya seçki administrasiyasına rəhbər şəxsləri istisna etməməlidir. Bu hakimiyyət idarələrinin seçki komissiyalarına mustəqillik verməməyinə gətirib çıxarır. II. Komissiya üzvlərinin namizədliyə irəli sürülməsi və təyin olunması. Seçki Məcəlləsi bütün komissiya üzvlərinin namizədliyə irəli sürülməsi və təyin olunmasının aydın və şəffaf prosedurunu təmin etməlidir. III. Komissiya üzvlərinin vəzifə müddəti. Məntəqə seçki komissiyasının daimi üzvləri və Dairə Seçki Komissiyasının bütün üzvlərinın yalnız seçkilər muddətində beş illlik vəzifə müddətinə malik olması, eləcə də seçicilərin siyahısının illik tərtibi həddən artıq uzun proses kimi görünür və dəyişidirilməlidir. Bu seçkilərin də məsrəflərini azaltmağa yardım edəcəkdir. IV. İşğal olunmuş ərazilərdən məcburi köçkünlər və qaçqınlar üçün təşkil olunmuş seçicilərin Dairə Seçki Komissiyasına üzvlüyü üçün qoyulan yaşayış yerinin məhduddiyyətləri (36.2-ci Maddə) süni və yersizdir və düzəlişlərə ehtiyacı vardır.
28
V. Daha sonra, komissiyaların qərarları üçdə iki kvorumun və üçdə iki əksəriyyətin olmasını tələb edir. Komissiyaların işinin operativ olması yüksək səviyyədə konsensusun olması zərurətini göstərir. 2. Petisiyaların imzalanması 7. Seçki Məcəlləsi president seçkilərində birdən çox namizəd adı ilə seçicilərə petisiyaları imzalamağa yol verməlidir. Belə ki, bu Milli Məclisə seçkilər zamanı müşahidə olunmuşdur. 3. Namizədlərin rədd olunması 8. Namizədlərin qeydiyyatı köklü şəkildə yaxşılaşdırılmalıdır. Seçki Məcəlləsi prezident seçkiləri üçün namizədlərin rədd olunması səbəblərini məhdudlarşdırmalı və aydinlaşdırmalıdır. Narazı şəxslərin məhkəmələrə şikayət ilə müraciət etməsi üçün əsaslı qərarlar təmin edilməlidir. Bu narahatçılıq ATƏT/DTİHB-nin 2003-cü il 15 oktyabr Prezident Seçkiləri ilə bağlı Son Hesabatında qeyd olunmuşdur. 9. Prezident seçkiliyinə olan namizədlərin qeydiyyatı üçün tələb olunan 45,000 dəstək verənin imzasının sayı azaldılmalıdır. 2003-cü il 15 oktyabr Prezident Seçkiləri imzaların sayının müvafiq olmadığını təsdiq etdi. Məsələn, son seçkilər zamanı iki müvafiq surətdə qeydiyyatdan keçmiş namizəd toplanmış imzaların sayından az səs qazanmışdır. Əlavə olaraq, imzaların yoxlanışına xeyli vaxt sərf olunur və sui-istifadə etmə halları olur. 4. Seçki toplantılarının keçirildiyi yer 10. Toplantılar və açıq hava görüşlərini tam tənzimləndirmək məqsədilə Seçki Məcəlləsinin 86- cı bəndinə düzəlişlər edilməlidir. Bütün rəqiblər üçün eyni şərtlər əsasında seçki toplantılarının keçirilməsi üçün yerin təmin edilməsində yerli hakimiyyət orqanlarına tövsiyələr vermək üçün Seçki komissiyasının üzvlərinə konkret səlahiyyətlər verilməlidir. Siyasi toplantıları məhdudlaşdırmaq üçün yerli hakimiyyət orqanlarına verilən məhdudiyyətsiz səlahiyyətlərin
29
qarşısını almaq və seçki müddəti zamanı yığıncaq azadlığını təmin etmək üçün Yığıncaq Azadlığı haqqinda Qanuna düzəlişlər edilməlidir. Bu ATƏT/DTİHB-nin 2003-cü il 12 noyabr tarixli Yekun Hesabatında qeyd olunmuşdur. 5. Kampaniya etmək hüququ
“Sərbəst fikir ifadəsi hüququna baxmayaraq” ifadəsi 74.1-cü maddənin əvvəlində göstərilmiş seçki kampaniyası aparmaq hüququna malik şəxs və qrupları təqdim etməlidir. Bu azad fakir ifadəsi hüququnun universal olmasını və göstərilmiş siyahının əlavə, lakin məhdud olmamasına aydınlıq gətirmək məqsədini güdür. Bu qeyd Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsinə dair
ATƏT/DTİHB-Venesiya Komissiyasının birgə qiymətləndirməsində tam şəkildə izah olunmuşdur (CDL-AD(2003)015, par. 15). Tövsiyə edilir ki, kampaniya aparmaq hüququ olan subyektlərin siyahıısına namizədliyə irəli sürülmüş namizədlərin seçicilərin təşəbbüs qruplarını, eləcə də namizədlərin agentləri və səlahiyyətli nümayəndəri əlavə edilsin (Maddə. 74.1). 12. Eyni göstəriciyə əsasən, 88-ci Maddə seçki kampaniyası materialının məzmununa dair
göstərilmiş məhdudiyyətlərin siyahısından əvvəl “fikir ifadəsi hüququna malik” birləşməsini daxil etməlidir. Bu daha vacibdir, belə ki, məhdudiyyətlər vətəndaşların şərəf və ləyaqətlərinin təhqir olunmasına aiddir ki bu da həddən artıq ümumi xarakter daşıyır. 6. Maliyyə şərtləri
şərtləri çok mürəkkəbdir və namizəd və partiyaların üzərinə daha çox yorucu yük qoyur. Bu fikir Seçki Məcəlləsinə dair ATƏT/DTİHB- Venesiya Komissiyasının son
birgə qiymətləndirməsində işıqlandırılmışdır. (Sən. CDL-AD(2003)015, par. 18).
Yüklə 2,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|