39
Burada deyilir ki,
vətəndaşların seçkidə (referendumda) iştirak
hüquqlarının həyata keçirilməsinə mane olma, vətəndaşı
namizədin lehinə imza atmağa məcbur etmə və ya onun səs
verməsinə mane olma, seçki komissiyalarının işinə müdaxilə
etmə və ya təsir göstərmə, seçki (referendumda iştirak)
sənədlərinin saxtalaşdırılması və ya saxta sənədlərin təqdim
edilməsi, bilə-bilə səslərin düzgün hesablanmaması, səsvermənin
nəticələrinin düzgün müəyyənləşdirilməməsi və ya səsvermənin
gizliliyinin pozulması, başqa şəxslərin yerinə səs verilməsi, bir
şəxs tərəfindən seçki qutusuna birdən artıq seçki bülleteninin
salınması, seçkinin (referendumun) nəticələrinə təsir məqsədi ilə
vəzifə
səlahiyyətlərindən
sui-istifadə
edilməsi
cinayət
məsuliyyətinə səbəb olur.
Seçki Məcəlləsinin 13.2.-ci maddəsi ilə aşağıdakı şəxslərin passiv
seçki hüquqlarının olmaması müəyən edilib:
Məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü ilə azadlıqdan
məhrum etmə yerlərində cəza çəkən şəxslər;
Ağır və xüsusilə ağır cinayətlərə görə məhkum olunmuş
şəxslər;
İkili vətəndaşlığı olan Azərbaycan Respublikası vətəndaşları
(ikili vətəndaşlığı qalanadək);
Xarici dövlətlər qarşısında öhdəlikləri olan Azərbaycan
Respublikası vətəndaşları (həmin öhdəliklərə xitam
verilənədək).
Seçki Məcəlləsinin 14-cü maddəsi ilə vəzifələrin uzlaşmamasına
görə hərbi qulluqçuların, hakimlərin, dövlət qulluqçularının və din
xadimlərinin passiv seçki hüquqları yoxdur.
40
III. SEÇKİ KOMİSSİYALARINA VƏ MƏHKƏMƏLƏRƏ
ŞİKAYƏTLƏRİN VERİLMƏSİ
1. SEÇKİ KOMİSSİYALARINA ŞİKAYƏTLƏRİN VERİLMƏSİ
Seçki hüquqlarının pozulmasından şikayətlərin (seçki şikayətlərinin)
verilməsi və baxılması qaydaları Seçki Məcəlləsinin 112 –ci və 112-
1.-ci maddələri, Inzibati Prosessual Məcəllənin 130-cu maddəsi,
Azərbaycan
Respublikası
Mərkəzi
Seçki
Komissiyasının “Azərbaycan
Respublikasının
Mərkəzi
Seçki
Komissiyasına və dairə seçki komissiyalarına seçki hüquqlarının
pozulması ilə əlaqədar şikayət və müraciətlərin verilməsi və onlara
baxılması qaydaları haqqında” və “Məntəqə seçki komissiyalarına
seçki hüquqlarının pozulması ilə əlaqədar şikayət və müraciətlərin
verilməsi və onlara baxılması qaydaları haqqında” Təlimatları ilə
tənzimlənir.
Bu normativ hüquqi aktlara görə seçki iştirakçıları - seçicilər,
namizədlər, qeydə alınmış namizədlər, siyasi partiyalar, siyasi
partiyaların blokları, onların vəkil edilmiş şəxsləri və səlahiyyətli
nümayəndələri, seçicilərin təşəbbüs qrupları, müşahidəçilər, seçki
komissiyaları və seçki komissiyasının həlledici və məşvərətçi səs
hüquqlu üzvləri seçki hüquqlarını pozan qərar və hərəkətlərdən,
hərəkətsizlikdən şikayət verə bilərlər.
2
Qeyd edək ki qanunda birbaşa nəzərdə tutulmasa da seçkilərin
müşahidəsini aparan və exit-poll həyata keçirən qeyri-hökumət
təşkilatları da bu fəaliyyətlərə uyğun seçki hüquq pozuntularından
şikayət verə bilərlər.
2 Qanunsuz hərəkət, şəxsin və ya orqanın qanunun yol vermədiyi hərəkəti
etməsidir. Qanunsuz hərəkətsizlik, şəxsin və ya orqanın qanunla etməli olduğu
hərəkəti etməməsidir
41
Seçki iştirakçıları şikayəti yazılı və şifahi formada, birbaşa, telefonla
və ya poçt vasitəsilə verə bilərlər.
Seçki hüquqlarının pozulmasından verilən şikayətdə aşağıdakılar
göstərilməlidir:
Şikayətin ünvanlandığı seçki komissiyanın adı;
Şikayət verənin adı və ünvanı;
Şikayət verilən qərar, hərəkət və ya hərəkətsizlik;
Əgər şikayət qərardan verilmişdirsə, qərar şikayətə əlavə
edilməli, qərarı qəbul etmiş seçki komissiyasının adı
göstərilməlidir;
Əgər şikayət hərəkətdən verilmişdirsə, bu hərəkəti edən şəxsin adı
(vəzifəsi), hərəkətin mahiyyəti, onun törədildiyi yer və ya vaxt
aydın şəkildə göstərilməlidir;
Əgər şikayət hərəkətsizlikdən verilmişdirsə, şikayətçi cavabsız
qalmış tələbi və tələbi cavabsız qoyan orqanın və ya şəxsin adını
göstərməlidir.
Güman edilən pozuntunun dəlilləri və ya pozuntunun nədən ibarət
olduğunun izahı və ş
ikayətçinin tələbi;
Aşağı seçki komissiyasının qərarından yuxarı seçki komissiyasına
şikayət edildikdə, şikayətə müvafiq seçki komissiyasının qərarı əlavə
edilməlidir.
Şikayətçi şikayətin tarixini göstərərməklə şikayəti imzalamalıdır.
Əgər şikayət seçkilərdə iştirak edən siyasi partiya və ya siyasi
partiyalar blokları tərəfindən verilmişdirsə, onda şikayət səlahiyyətli
nümayəndənin səlahiyyətlərini təsdiq edən sənəd əlavə edilməklə
səlahiyyətli nümayəndə tərəfindən imzalanmalıdır.
Şikayətin şifahi və yazılı formada verilməsindən asılı olmayaraq onu
qəbul edən seçki komissiyasının səlahiyyətli şəxsi yuxarıda qeyd
olunan bütün tələblərin orada öz əksini tapmasına əmin olmalıdır.
Əgər şikayətdə yuxarıda nəzərdə tutulmuş şərtlərdən hər hansı biri
yoxdursa və bu səbəbdən tələb aydın deyilsə, şikayət, onu göndərən