Peyk rabitəsi və ya yımının inkişafı mərhələləri

Peyk sistemləri barədə ümumi məlumat 
İlk əvvəllər peyklər sadə transponderlər idi, hal-hazırda isə 
onlar uçan marşrutlaşdırıcılara oxşayırlar. Transponderlər hər hansı 
tezlikdə siqnalı qəbul edir, onu gücləndirir, sonra isə başqa tezlikdə 
göndərirlər. Əvvəllər, yalnız analoq gücləndir­ məsi mümkün idi, 
lakin rəqəm siqnallarından istifadə etməklə də verilənləri bərpa 
etmək mümkündür. Peyk, siqnalı bitlər selinə dekodlayır, sonradan 
yenə siqnala kodlanılır. Analoq gücləndirilməsi ilə müqayisədə 
rəqəm bərpa olunması - yerdə qəbul olunan siqnalın daha yüksək 
keyfiyyətini təmin edir. 
10
11 

---

Müasir rabitə peykləri yüksək səviyyə rabitəsinin bir çox 
funksiyalarını da, məsələn, peyklərarası marşrutlama, səhvlərin 
korreksiyası və s. yerinə yetirə bilirlər. 
Şəkil 8.1 - də qlobal mobil rabitəni həyata keçirən peyk 
sisteminin strukturu göstərilmişdir. Növündən asılı olaraq 
peyklərdən hər biri öz şüası ilə Yerdə müəyyən ərazini - xidmət 
zonası adlandırılan sahəni örtə bilir. Xidmət zonası daxilində peyk 
və mobil istifadəçilər arasındakı rabitə 
m ob il istifa d ə ­
çilər kanalları 
(MUL - Mobile User Link) vasitəsilə həyata keçirilir. Peyk və digər 
şəbəkələr arasında şlüz kimi təsir göstərən baza stansiyası (BS), 
peyki 
şlü z k an alı
(GWL - Gate Way Link) vasitəsilə idarə edir. 
Bundan başqa, bəzən peyklər birbaşa öz aralarında 
p ey k lə ra ra sı k a 
n a lla rla
(İSL - inter Satellite Link) əlaqəndirilə bilirlər. Bu, 
müxtəlif xidmət zonala-nndakı abonentlərə BS-dən və ya digər 
yerüstü şəbəkələrdən istifadə etmədən öz aralarında birbaşa rabitə 
yaradılmasına im­ kan verir. Əlavə peyk kanallarının saxlanması 
nitqin və veri­ lənlər paketinin ləngiməsini azaltmağa imkan verir. 
Bəzi peyklərdə xüsusi antenalar tətbiq etməklə fokus-lanmış 
şüaların köməyilə az sayda manqalar yaradılmasına nail olunur 
(məsələn, İCO - “intermediate Circular Orbit - aralıq dairəvi orbit” 
sistemində hər peykə 163-fokuslanmış şüa uyğun gəlir). 
Peyk sistemləri bir çox mövcud yerüstü şəbəkələrə qiy­ mətli 
əlavələr olmaqda davam edəcəkdir, istifadəçilər öz ara-laında ISDN 
(integrated Services Digital Network -xidmətlərin inteqrasiyası ilə 
rəqəm rabitə) şəbəkəsi, PSTN-nin (Public Switched Telephone 
Network - kommutasiya olunan ictimai 
telefon şəbəkəsi) digər şəbəkələri və yaxud hətta şanı şəbə­ kələri 
vasitəsilə (məsələn, GSM sistemi ilə) öz aralarında rabitə yarada 
bilirlər.