Peyk rabitəsi və ya yımının inkişafı mərhələləri

+
1,0 metr aralığında olur. Belə terminallar tələbatçının 
yanında quraşdırılır və antenadan başqa, kabinet blokuna da malik 
olurlar. Bu blok retranslasiya, demodulyasiya, dekodlama, zaman 
arılması və baxmaq üçün proqramın seçilməsi stvolunun (lüləsinin) 
təyin edilməsi funksiyasını yerinə yetirir . Baxışın özü, abonentin ev 
televizorunda həyata keçirilir. Peyk kanalları ilə ötürülən 
proqramların bəziləri xüsusi çevrimələrə sövq edi­ lir ki, nəticədə 
onlara sanksiyasız (icazə olmadan) baxmaq ol­ mur. Bu proqramlara 
baxış üçün abonent xüsusi ödəniş edir və bundan sonra onun 
terminalına xüsusi açar verilir ki, bununla həmin istənilən proqramı 
açmaq olur. Son zamanlar media xid­ mətlərinin inkişafı ilə əlaqədar 
olaraq, interaktiv televiziyaya təlabat artmağa başlamışdır. Burada 
abonentə istədiyi TV proq­ ramını tələb etmək imkanı verilir. Belə 
xidmət növü, abonent­ lərin İnternet şəbəkəsinə daxil olmaları üçün 
yüksək sürətli ka­ 
72
73 

---

nalların yaradılması məsələsi ilə yaxşı uzlaşır. Birinci mərhə­ lədə 
sadalanan xidmətlər aşağıdakı kimi təmin edilir: Abonent istədiyi 
xidmət üçün (TV proqramı, İnternet şəbəkəsindən mə­ lumat) 
sorğusunu (tələbini), ümumi istifadəli telefon şəbəkəsini naqilli 
kanalları ilə. onun fərdi kompüterilə uzlaşdırılmış olan adi telefon 
moderninin köməyi ilə göndərir. Cavab məlumatını o, öz ATT - si ilə 
alır. Bu məqsədlə bir və ya bir neçə tele-yayım proqramı müfaviq 
informasiya ilə əvəz olunur. Bu va­ riantda multimedia rabitə 
xətlərinin qeyri- simmetrik olmasın­ dan faydalı istifadə edilir: 
abonentdən mərkəzə (sorğu göndə­ rilən) istiqamətdə informasiyanın 
həcmi, əks istiqamətdə (mər­ kəzdən cavab) göndərilən informasiya 
həcmindən xeyli az olur. Lakin məsələnin bu cür həlli, yalnız 
başlanğıc mərhələdə mü­ nasib ola bilər. Hal-hazırda bir sıra 
sistemlərin verici traktı olan ATT-nin istifadəsi nəzərdə tutulur ki, 
bunun sayəsində multi­ media şəbəkələri təşkil edilrəkən naqilli 
rabitənin tətbiqinə ehtiyac qalmır. Bu cür ATT-lərin yaradılması iki 
əsas prob­ lemlə bağlıdır: 
Verici traktm əlavə edilməsi ATT-nin kəskin bahalaşma­ sına 
səbəb olmamalıdır; 
Belə traktm olaması, bu cür hər stansiyanın quraşdırılma- 
sına icazə alınması zərurətinə gətirib çıxarmamalıdır; 
Sonuncu təlabata görə, peyk rabitəsi üçün hər bir konkret verici 
qəbuledici stasniyaların quraşdınlmasına bir sıra dövlət or­ 
qanlarından xüsusi icazə alınması lazım gəlir. Burada isə bir çox 
problemlərin (ekologiya, yer stasniyalarmın quraşdınlma yeri və s.) 
həll edilməsi lazım gəlir. Bunları isə ATT-yə şamil etməklə, 
müvafiq şəbəkəni inkişaf etdirmək praktiki olaraq 
74
qeyri-mümkündür (yalnız qəbul üçün nəzərdə tutulan və ölçüsü 
böyük olmayan ATT -lərdə isə belə problem olmur). Analoji 
çətinliklər şanvari rabitə sistemlərində də ola bilərdi. Lakin əv­ 
vəlcədən qeyd olundu ki, mütəhərrik (mobil) rabitə üçün ayrıl­ mış 
dalğa diapozonunda, hər bir ayrıca abonenet terminalına (AT) icazə 
almağa lüzum yoxdur: kifayətdir ki, cari növ AT müəyyən olunmuş 
qaydada sertifikatlaşdınlsın. Beləliklə, inte­ raktiv ATT üçün ya 
mütəhərrik (mobil) rabitə üçün ayrılmış iş­ çi tezliklərini veriliş 
üçün istifadə etmək, ya da sorğu kanalları üçün xüsusi tezlik 
diapozonun ayrılmasına nail olmaq lazımdır. Birinci yol mobil 
(mütəhərrik) rabitə istifadəçiləri tərəfindən etirazla qarşılana bilər, 
çünkü ATT mütəhərrik yox, qeyd olun­ muş xidmət stansiyasıdır. 
İkinci yol, hüquqi baxımdan daha düzgün hesab edilir

---