Microsoft Word ulker dissertasiya docx

22 

 

sanksiyalar sistemləri. 

4.

 Rəqabət mühitinə dəstək: 

  iqtisadi, hüquqi şəraitin yaradılması, sistemin qaydaları; 

  rəqabət münasibətləri, rəqabət mühitinin müdafiəsi; 

  inhisarçılıqla mübarizə; 

  sahibkar  fəallığının  inkişafının  strateji  və  taktik  ölçülərinin 

hazırlaması (maliyyələr, vergilər, gömrüklər və başqaları);  

  xırda, orta sahibkarlığın dəstək. 

5.

  qtisadiyyatda dövlət sektorunu idarəetməsi: 

  dövlət müəssisələrini idarəetməsi; 

  dövlət  mülkiyyətini  idarəetmə  (araşdırılmış  faydalı  mədənlər 

tərəfindən,  dövlət  qiymətli  kağızlarının  istifadəsi,  paket 

aksiyalarıyla (səhmlər ilə), dövlət kredit vasitələriylə)

19

. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                            

19

 Управление государственной собственностью/ Под ред. В.И. Кошкина, В.М. Шупыро. М: Инфра – М,1997,səh 

60. 

---

23 

 

1.3.  Dövlət-vətəndaş, dövlətin müstəqilliyi 

 

Vətəndaş haqqında ədəbiyyatlarda o qədər dəyeni lirik, siyasi və elmi heçne 

yazılmamışdır. Hələ qədim Yunanıstan və Roma dövründə vətəndaşın statusu təsbit 

edildi.Vətəndaş  haqqında  Böyük  fransa  inqilabında  bəyannamənigöstərmək 

olar.Bəyannamə  universal  xarakter  daşıyırdı  -  yalnız  Fransa  vətəndaşları  üçün 

hüquq  və  azadlıqları  deyil,  həm  də  bütün  bəşəriyyət  üçün  “təbii  və  ayrılmaz 

hüquqlar”ı  bəyan  edirdi.  Bütün  Avropaya  yayılan  bəyannamənin  mətni  geniş 

müzakirə  edilərək  inqilaba  rəğbət,  dəyişikliklərə  meyl  və  həvəs  oyadırdı

20

. kinci 

dünya müharibəsindən sonra BMT-nin digər beynəlxalq və regional təşkilatlarında 

bu məsələyə dair bir sıra mühüm sənədlər qəbul etmişlər.Amma beynəlxalq hüquq 

və konstitusiya normaları ölkələrin əksəriyyətində vətəndaşın statusu ilə bağlı çox 

kəskin problemləri aşkar etmək asan olar və onun praktik reallaşdırmasının təşkilat 

təminatı  ilə,  həm  də  davranışla  və  onun  çərçivələrində  insanın  hərəkətləri  ilə  bu 

statusun normativ nizama salmasını qeyd etmək olar. 

Tez-tez  vətəndaşın  statusunun  təhlilibütövlükdə  qəbul  edilən  prinsiplərə  və 

beynəlxalq  hüququn  normalarına,  insanın  və  vətəndaşın  (maddə  24  —  insan  və 

vətəndaş  hüquqlarının  və  azadlıqlarının  əsas  prinsipi,  maddə  25  -  bərabərlik 

hüququ,  maddə  26  -insan  və  vətəndaş  hüquqlarının  və  azadlıqlarının  müdafiəsi, 

maddə 27 -yaşamaq hüququ,  maddə 28 -azadlıq hüququ, maddə 55 -dövlətin idarə 

olunmasında  iştirak  etmək  hüququ

21

)  azadlıqları  haqqında  konstitusiya 

vəziyyətlərinə  sitat  gətirilməsi  ilə  və  ya  onlarda  istinadlarla  və  onların 

uyğunluğunun müqayisəsi ilə məhdudlaşdırılır.  

Birincisi,  vətəndaşın  statusu  insanın  qarşılıqlı  əlaqəsini  xarakterizə  edir  və 

dövlətlər  hər  şeydən  əvvəl  itimai  və  şəxsi  həyatın  əks  etdirən  mənəvi  bütün 

sərvətini  hüquq  formasında  özündə  saxlayır.  Ancaq  tarix  israrla  təsdiq  edir  ki, 

qarşılıqlı  əlaqə  təcrübəsində,  bir  qayda  olaraqdövlət  insanın  xidmətindən  əsasən 

birtərəfli istifadə edir.  

                                                            

20

Wikipediya.az 

21

http://www.azerbaijan.az/portal/General/Constitution/doc/constitution 

---

24 

 

Ə

gər  demokratik  dövlətdə  xalq  hakimiyyətin  mənbəyi  kimi  çıxış  edirsə  —

(Azərbaycan  Respublikası,  maddə  1  -hakimiyyətin  mənbəyi,  hissə  1)  onda, 

vətəndaşın  statusu  formalaşmada  və  hakimiyyətin  bütün  strukturlarının  qarşılıqlı 

təsirində  sistem  təşkil  edən  amillə  baxmaq  lazımdır  —  referendum,  azad  seçkilər, 

dövlət hakimiyyəti orqanları və yerli hakimiyyət orqanları (hissə 1, maddə 56-seçki 

hüququ, maddə 3 -ümumxalq səsverməsi — referendum, maddə 124 -yerlərdə icra 

hakimiyyəti  ARK).    Tez-tez  bu  strukturlar  öz  aralarında  qarşı-qarşıya  qoyulur. 

Bundan  başqa  vətəndaşların  iradəsinin  gücü  dövlət  “ehramında”  onların  yeri 

qiymətləndirilmir.Nəticədə  xalq  bilavasitə  hakimiyyətinin  ən  yüksək  ifadəsi  kimi 

referenduma  gedir,  bu  nadir  hallarda  baş  verir.Bütün  vətəndaşların  taleyini 

müəyyən  edən  dövlət  qərarlarının  qəbulu  üçün  bu  və  ya  digər  şəxslər  tərəfindən 

təcəssüm edilən siyasətə onların münasibətinin üzə çıxardılması üçün referenduma 

gedilir.Səs  vermə  hüququnun  normaları  həmçinin  bəzən  belə  lahiyələşir  və  tətbiq 

edilir  ki,  səlahiyyətli  orqanlar  tərkibinə  kvorum  vaxtı  çox  əhəmiyyətsiz  faiz 

seçicilərin  ümumi  miqdarından  səs  almış  şəxslər  keçirlər.  Qaçılmaz  məsələləri 

yalnız ən aktiv vətəndaşlar həll edir. 

Dövlət  vətəndaş  xidməti  -  dövlət  orqanlarının  səlahiyyətlərinin  icrasının 

təminatı üzrə dövlət vətəndaş xidmətinin vəzifələrində ölkə  vətəndaşlarının peşəkar 

xidməti  fəaliyyətini  təşkil  edən  dövlət  xidmətinin  növüdür.Vətəndaşa  peşəkar 

xidməti dövlət qulluğu hətaya keçirir və dövlətin subyektləri dövlət vəzifələri tutan 

şə

xslər, dövlət orqanları sayılır.  

Vətəndaş xidməti prinsipləri aşağıdakılardır: 

1.

  Vətəndaş hüquq və azadlıqlarının prioriteti; 

2.

  Dövlət subyektlərinin vətəndaş xidmətinin hüquqi və təşkilati əsaslarının 

birliyi; 

3.

  rqindən,  milliyyətindən,  yaşayış  yerindən,  dinindən,  əqidəsindən, 

mənsubiyyətindən,  cinsindən  asılı  olmayaraq  əmlak  və  vəzifə  üzrə 

müddəalar, həmçinin, mülki xidmət edən peşəkar və işgüzar keyfiyyətləri 

ilə  əlaqədar  olmayan  digər  hallar  mülki  xidmətdə  olan  vətəndaşların 

---