Microsoft Word ulker dissertasiya docx

28 

 

Suverenlik  dövlətə  xas  olan  əlamətləri  —  alilik  və  müstəqillik  —  öz 

aralarında qırılmaz surətdə (ayrılmaz surətdə) bağlıdır. Onlar bir-birini qabaqcadan 

müəyyən  edirlər,  qarşılıqlı  şərtləşdirilmişdirlər.  Dövlət  ərazisi  daxilində  aliliksiz 

başqa  dövlətlərlə  beynəlxalq  münasibətlərdə  dövlətin  müstəqilliyi  mövcud  deyil, 

başqa dövlətlərdən fərqli olaraq müstəqillik icrası mümkün olmayandır.  

Hakimiyyətin  başçılığı  -  onlara  səciyyələnir  ki,  qanunvericilik  vasitəsi  ilə 

hakimiyyət  dövlətdə və onun  ərazisində ictimai  münasibətlərin  bütün kompleksini 

nizama  salır,  bu  halda  hakimiyyətin  üstündə  heç  bir  başqa  hakimiyyət  ona  təziq 

etmir  və  ya  müdaxilə  rəvac  duymur,  konstitusiya  onun  ərazisində  dövlətin 

qanunlarının  başçılığının  göstəricisi,  hakimiyyətin  başçılığının  ən  əhəmiyyətli 

ifadəsidir. 

Hakimiyyətin  vahidliyi  mövcud  hakimiyyəti  həyata  keçirən  dövlət 

orqanlarının  sistemlərini  bir  mərkəzliliyini  ifadə  edir.Dövlət  orqanlarının  bütün 

sisteminin  ümumi  səlahiyyəti  dövlətin  funksiyalarının  həyata  keçirilməsi  üçün 

lazım olan bütün fəaliyyəti əhatə edir. 

Beynəlxalq  münasibətlərdə  dövlətin  müstəqilliyi  xüsusi  hüquq  sistemi 

tərəfindən  dövlətlərin    arasında  münasibətlərin  nizama  salmasına  ehtiyacını 

qabaqcadan müəyyən edir.  

Beynəlxalq hüquqda dövlətlərin müstəqilliyi onun iki aspektində görünür: 

1.

  daxili  ictimai  münasibətlərinin  (daxili  müstəqillik)  nizama 

salmasına uyğun olaraq dövlətin müstəqilliyi; 

2.

  xariciəlaqələrində  tənzimlənməsində  (xarici  müstəqillik)  dövlətin 

müstəqilliyi. 

Dövlətin  daxili  müstəqilliyi  onunla  təmin  olunur  ki,  ölkədaxili  ictimai 

münasibətləri beynəlxalq hüquq nizama sala bilmir. Öz pozitiv təcəssüm etməsi bu 

tanınmada  bir-bir  daxili  işləri  özü  öz  gücünə  qaydasına  qoyur.  Ölkədaxili 

münasibətlərin beynəlxalq hüquqla nizama salması yoxdur və ola bilmir. 

Dövlətin  xarici  müstəqilliyi,  hər  şeydən  əvvəl  ondan  ibarətdir  ki,  başqa 

dövlətlərlə  münasibətlərində  azad,  başqa  dövlətlərdən  asılı  olmayaraq  ümumi 

---

29 

 

beynəlxalq  hüquq  və  lokal beynəlxalq  razılaşmalar  üzrə öz  beynəlxalq öhdəlikləri 

çərçivəsində xarici siyasət fəaliyyətini həyata keçirir. Belə öhdəliklər məhdudiyyət 

deyil, xarici işlərdə onun müstəqilliyinin təzahürüdür, bir halda ki, necə bu baş verir 

və  ölkədaxili  hüquqda  dövlət  özü,  öz  iradəsi  üzrə  özünü  beynəlxalq  hüquqa  tabe 

edir,  hərçənd  belə  tabe  etmə  və  dövlətlər  sistemində  onun  mövcudluğu  şərtləriylə 

müəyyən  edilmişdir.Əgər  dövlət,  məsələn  yenidən  yaranmışsa,  özü  üçün  məcburi 

ümumi  beynəlxalq  hüququn  normalarını  tanımaqdan  imtina  edəcəksə,  həmçinin 

ə

sas  onun  prinsipləri  və  başqa  imperativ  normaları  o,  başqa  dövlətlərdən  və 

beynəlxalq  ünsiyyətdə  öz  müstəqilliyinə,  öz  ərazi  aliliyinə  hörməti  beynəlxalq 

hüququnun başqa subyektlərindən tələb edə bilməyəcək. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

30 

 

 

Fəsil 2. Dövlət idarəçiliyinin təşkili. 

2.1.Dövlət idarəçiliyinin informasiya təminati, dövlət orqanının aspektləri 

 

Dövlət  idarəçiliyinin  təşkilati  strukturları  dövlətin  xarici  və  daxili 

funksiyalarının reallaşdırmasında ifadə edilir

22

. Təşkilati strukturu özündə dövlətin 

müxtəlif imkanlarını cəmləşdirir və elementlərin qarşılıqlı əlaqəsi, müəyyən tərkibi 

təşkil  edir.O,  cəmiyyətdə  ictimai-siyasi  təbiəti,  sosialyönümlü-funksional  rolu, 

dövlət  idarəçiliyinin  məqsədini  və  məzmunu  ilə  şərtlənir,  o  cümlədən  dövlətinin 

cəmiyyətdə  baş  verən  proseslərin  formalaşması  və  reallaşması  idarəçilik  təsirini 

təmin edir.Dövlət orqanları öz səlahiyyətləri daxilində müstəqildir və öz aralarında 

qarşılıqlı  təsir  edir,  münasibətləri  tarazlaşdırırlar.Onlarmüvafiq  idarəetmə  qərarları 

qəbul edir və həyata keçirirlər. 

Dövlətin  funksiyalarının  çoxtərəfliliyinin  görünüşü  cəmiyyətlə  əlaqələrin 

müxtəlifliyi  vəsiyasi,  ictimai-iqtisadi,  elmi-texniki,  ekoloji  və  başqa  proseslərlə 

müxtəlif  istiqaməti müəyyən  edirlər, bu proseslərdə  onların təsirinin və iştirakının 

ölçüsünü, fəaliyyətinin xarakterliyiilə təcəssüm edir. 

Təşkilat strukturun təminatı və tənzimlənməsi: 

 

hər  bir  idarəetmə  orqanı  öz  səlahiyyətləri  çərçivəsində  cavabdehlik 

daşımalı  və  onun  qarşısında  qoyulan  məqsədə  çatmaq  üçün  üzərinə  düşən 

funksiyaların öhdəsindən gəlmək; 

 

yuxarı  məqsədlərə  tabe  olan  idarəetmə  səviyyə  ilə  bütün  əlaqələrin 

məqsədlərini balanslaşdırmaq (tarazlaşdırmaq); 

 

qarşıya  qoyulmuş  hədəflə  bağlı  idarəetmənin  funksiyalarının  icra 

edilməsinin kompleksliyi vertikal (şaquli) və horizontal istiqamətlərdə qurmaq; 

 

rasional  bölmə    və  dövlət  aparatının  səviyyələri  arasında  səylərin 

kooperasiyasınıəlaqələndirmək; 

                                                            

22

 Никитов, В.А. Информационное обеспечение государственного управления / В.А. Никитов, Е.И. Орлов, 

А

.В. Старовойтов, Г.И. Савин, Ю.В. Гуляев. - М.: Славянский диалог, 2004, səh415. 

---